แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กรณีที่ศาลสั่งให้สามีหรือภริยาเป็นคนไร้ความสามารถจะต้องตั้งคู่สมรสเป็นผู้อนุบาลก่อนเพียงคนเดียวหากมีผู้อื่นร้องขอและมีเหตุสำคัญศาลจะตั้งผู้อื่นเป็นผู้อนุบาลก็ได้การจะตั้งทั้งคู่สมรสและบุคคลอื่นเป็นผู้อนุบาลร่วมกันจะไม่สอดคล้องกับประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1463 การจัดการสินสมรสของคนไร้ความสามารถผู้อนุบาลต้องปฏิบัติตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1598/16คือถ้าเป็นการจัดการตามมาตรา1476วรรคหนึ่งก็จะต้องได้รับอนุญาตจากศาลก่อนจึงไม่มีเหตุสมควรที่จะตั้งผู้ร้องเป็นผู้อนุบาลร่วมกับผู้คัดค้าน
ย่อยาว
ผู้ร้อง ยื่น คำร้องขอ ว่า ผู้ร้อง เป็น บุตร โดยชอบ ด้วย กฎหมาย ของ นาย วิมล หรือ วิมลศักดิ์ กับ นาง นิตย์ ศรีเพริศ นาง นิตย์ ตาย เมื่อ ปี 2506 นาย วิมล มี อาการ สมอง เสื่อม ขาด ความรู้สึก ผิด ชอบ เดิน ไม่ได้ พูด เลอะเลือน มี ลักษณะ เป็น คนไร้ความสามารถ นาย วิมล มี ทรัพย์สิน ที่ดิน จำนวน 14 แปลง ซึ่ง จำเป็น ต้อง มี ผู้ดูแล รักษาผลประโยชน์ ใน ทรัพย์สิน ทั้งหมด เพื่อ มิให้ เกิด ความเสียหาย ผู้ร้องไม่เป็น บุคคล ต้องห้าม ตาม กฎหมาย ที่ จะ เป็น ผู้อนุบาล ขอให้ มี คำสั่งว่า นาย วิมล หรือ วิมลศักดิ์ ศรีเพริศ เป็น คนไร้ความสามารถ และ ตั้ง ผู้ร้อง เป็น ผู้อนุบาล
ผู้คัดค้าน ยื่น คำคัดค้าน ว่า นาย วิมล กับ ผู้คัดค้าน จดทะเบียน สมรส เมื่อ ปี 2511 และ มี บุตร ด้วยกัน 3 คน นาย วิมล กับ นาง นิตย์ มี บุตร 4 คน รวมทั้ง ผู้ร้อง ผู้คัดค้าน เป็น ผู้ดูแล นาย วิมล ตลอดมา สามารถ พูด และ สื่อ ภาษา กัน ได้ และ อยู่ ร่วมกัน อย่าง มี ความ สุขผู้ร้อง ย้าย ไป อยู่ กับ สามี ที่ จังหวัด ระยอง เป็น เวลา หลาย ปี แล้ว ผู้ร้องไม่สามารถ สื่อ ภาษา หรือ ความหมาย กับ นาย วิมล คง เจตนา ที่ จะ เข้า ดูแล ผลประโยชน์ ทรัพย์สิน ของ นาย วิมล เท่านั้น จึง ไม่สมควร เป็น ผู้อนุบาล ขอให้ ยกคำร้อง ขอ และ มี คำสั่ง ตั้ง ผู้คัดค้าน เพียง คนเดียว เป็น ผู้อนุบาล
ศาลชั้นต้น พิจารณา แล้ว มี คำสั่ง ว่า นาย วิมล หรือ วิมลศักดิ์ ศรีเพริศ เป็น คนไร้ความสามารถ โดย ให้ นาง ทองดี ศรีเพริศ ผู้คัดค้าน เป็น ผู้อนุบาล และ ให้ยก คำร้องขอ ของ ผู้ร้อง
ผู้ร้อง อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ พิพากษาแก้ เป็น ว่า ให้ นางสาว ดวงดาว ศรีเพริศ ผู้ร้อง กับ นาง ทองดี ศรีเพริศ ผู้คัดค้าน เป็น ผู้อนุบาล ร่วมกัน ของ นาย วิมลหรือวิมลศักดิ์ ศรีเพริศ คนไร้ความสามารถ นอกจาก ที่ แก้ คง ให้ เป็น ไป ตาม คำพิพากษา ศาลชั้นต้น
ผู้คัดค้าน ฎีกา
ศาลฎีกา วินิจฉัย ว่า คดี คง มี ปัญหา วินิจฉัย ตาม ฎีกา ของ ผู้คัดค้านว่า สมควร ตั้ง ผู้คัดค้าน เป็น ผู้อนุบาล เพียง คนเดียว หรือไม่เห็นว่า การ ตั้ง ผู้อนุบาล นั้น ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 28วรรคสอง บัญญัติ ว่า “การ แต่งตั้ง ผู้อนุบาล อำนาจ หน้าที่ ของผู้อนุบาล และ การ สิ้นสุด ของ ความ เป็น ผู้อนุบาล ให้ เป็น ไป ตาม บทบัญญัติบรรพ 5 แห่ง ประมวล กฎหมาย นี้ ” ซึ่ง มาตรา 1463 ใน บรรพ 5 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ได้ บัญญัติ ว่า “ใน กรณี ที่ ศาล สั่ง ให้สามี หรือ ภริยา เป็น คนไร้ความสามารถ หรือ เสมือนไร้ความสามารถภริยา หรือ สามี ย่อม เป็น ผู้อนุบาล หรือ ผู้พิทักษ์ แต่เมื่อ ผู้ มี ส่วนได้เสีย หรือ อัยการ ร้องขอ และ ถ้า มีเหตุ สำคัญ ศาล จะ ตั้ง ผู้อื่น เป็นผู้อนุบาล ก็ ได้ ” เห็น ได้ว่า ใน เบื้องต้น จะ ต้อง ตั้ง คู่สมรส เป็นผู้อนุบาล ก่อน เพียง คนเดียว หาก มี ผู้อื่น ร้องขอ และ มีเหตุ สำคัญ ศาลจะ ตั้ง ผู้อื่น เป็น ผู้อนุบาล ก็ ได้ การ จะ ตั้ง ทั้ง คู่สมรส และ บุคคลอื่นเป็น ผู้อนุบาล ร่วมกัน จะ ไม่ สอดคล้อง กับ มาตรา 1463 นี้ จาก ทางนำสืบ ของ ทั้ง ผู้ร้อง และ ผู้คัดค้าน ก็ ไม่ปรากฏ ว่า มีเหตุ สำคัญ ใดที่ จะ ตั้ง ผู้ร้อง เป็น ผู้อนุบาล ส่วน ที่ ศาลอุทธรณ์ เห็นว่า การ ตั้งผู้ร้อง เข้า มา เป็น ผู้อนุบาล ร่วม กับ ผู้คัดค้าน นั้น ก็ เพื่อ จะ ช่วย กันดูแล ผลประโยชน์ ของ นาย วิมล ไม่ให้ เกิด ความเสียหาย ได้ นั้น ศาลฎีกา เห็นว่า การ จัดการ สินสมรส ของ คนไร้ความสามารถ นั้นผู้อนุบาล ต้อง ปฏิบัติ ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1598/16คือ ถ้า เป็น การ จัดการ ตาม มาตรา 1476 วรรคหนึ่ง ก็ จะ ต้อง ได้รับอนุญาต จาก ศาล ก่อน ดังนั้น จึง ไม่มี เหตุสมควร ที่ จะ ตั้ง ผู้ร้อง เป็นผู้อนุบาล ร่วม กับ ผู้คัดค้าน ฎีกา ของ ผู้คัดค้าน ฟังขึ้น
พิพากษาแก้ เป็น ว่า ให้ ผู้คัดค้าน แต่ ผู้เดียว เป็น ผู้อนุบาลนาย วิมลหรือวิมลศักดิ์ ศรีเพริศ คนไร้ความสามารถ
