แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
ระเบียบข้อบังคับของสหกรณ์ออมทรัพย์เป็นระเบียบบริหารงานภายในระหว่างสมาชิกเอง ตาม พ.ร.บ. สหกรณ์ฯ มาตรา 4 ไม่ผูกพันบุคคลภายนอกเช่นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา เจ้าพนักงานบังคับคดี จึงมีอำนาจอายัดเงินค่าหุ้นในสหกรณ์ของจำเลย การไต่สวนคำร้อง (ในชั้นบังคับคดี) เป็นดุลพินิจของศาลว่าคำร้องฉบับใดมีความจำเป็นจะต้องไต่สวนพยานหลักฐานของผู้ร้องหรือไม่ หากศาลเห็นว่าแม้ข้อเท็จจริงจะฟังได้ตามข้อกล่าวอ้างของผู้ร้อง ตามคำร้อง ก็ไม่เป็นเหตุที่ผู้ร้องจะยกขึ้นมากล่าวอ้างได้ ศาลจึงไม่มีความจำเป็นต้องไต่สวนอีก.
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องจากศาลชั้นต้นพิพากษาตามสัญญาประนีประนอมยอมความให้จำเลยชำระเงินจำนวน 86,394 บาทแก่โจทก์ จำเลยผิดนัดโจทก์จึงขอให้ศาลตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดียึดอายัดทรัพย์สินของจำเลย เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งอายัดเงินค่าหุ้นของจำเลยที่มีอยู่ในสหกรณ์ออมทรัพย์ครูสุรินทร์ จำกัด จำนวนเงิน 88,000 บาท
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า เงินค่าหุ้นของจำเลยจะทำการโอน ถอนหรือขายในขณะที่จำเลยยังเป็นสมาชิกของผู้ร้องไม่ได้ และจำเลยไม่มีสิทธิเรียกร้องเงินค่าหุ้นจากผู้ร้องจนกว่าจำเลยจะขาดจากการเป็นสมาชิกของผู้ร้อง เจ้าพนักงานบังคับคดีจึงไม่มีอำนาจอายัดเงินค่าหุ้นของจำเลย ขอให้ยกเลิกคำสั่งอายัดของเจ้าพนักงานบังคับคดี
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำร้อง
ผู้ร้องอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ที่ผู้ร้องฎีกาว่า เงินค่าหุ้นของจำเลยเป็นเงินทุนของผู้ร้องจำเลยมีสิทธิได้รับเงินคืนก็ต่อเมื่อจำเลยลาออกหรือขาดจากการเป็นสมาชิกของผู้ร้อง เมื่อจำเลยยังไม่ลาออกหรือขาดจากการเป็นสมาชิกของผู้ร้อง สิทธิเรียกร้องของจำเลยยังไม่เกิดขึ้น เจ้าพนักงานบังคับคดีจึงไม่มีอำนาจอายัดเงินค่าหุ้นของจำเลยนั้น เห็นว่า ปัญหาดังกล่าวศาลฎีกาได้เคยตัดสินไว้เป็นบรรทัดฐานแล้วตามคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3673/2530 คดีระหว่างนายสมบุญ อุ่นวงศ์ โจทก์ สหกรณ์ออมทรัพย์ครูชัยภูมิ จำกัด ผู้ร้องนางจำนงค์ ปาเป้าหรือประสพสุขพิบูล กับพวก จำเลย ว่าแม้ผู้ร้องจะออกข้อบังคับไว้ว่า สมาชิกมีสิทธิลาออกได้ไม่ว่าเวลาใดและผู้ร้องจะต้องคืนเงินค่าหุ้นให้สมาชิกไปทันที เว้นแต่สมาชิกนั้นเป็นหนี้ผู้ร้องอยู่ ผู้ร้องจะหักเงินค่าหุ้นไว้ก่อนเหลือเท่าใดก็ให้คืนให้สมาชิกไป แต่ข้อบังคับดังกล่าวมิใช่กฎหมาย เป็นเรื่องที่ผู้ร้องจัดวางระเบียบบริหารงานภายในระหว่างสมาชิกเอง ตามพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ.2511 มาตรา 4 แม้เงินค่าหุ้นของจำเลยทั้งสองจะเป็นเงินทุนของผู้ร้อง แต่จำเลยทั้งสองก็ยังมีสิทธิเรียกร้องเอาคืนได้ข้อบังคับดังกล่าวจึงไม่ผูกพันโจทก์ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกและเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ดังนั้นที่ศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจอายัดเงินค่าหุ้นของจำเลยได้จึงชอบแล้ว
ส่วนที่ผู้ร้องฎีกาว่า ศาลชั้นต้นวินิจฉัยและมีคำสั่งโดยไม่ทำการไต่สวนเสียก่อนเป็นการพิจารณาที่ขัดต่อหลักความยุติธรรมนั้นศาลฎีกาเห็นว่า การที่ศาลจะไต่สวนคำร้องของผู้ร้องหรือไม่นั้นเป็นดุลพินิจของศาลว่าคำร้องฉบับใดมีความจำเป็นจะต้องไต่สวนพยานหลักฐานของผู้ร้องหรือไม่ หากศาลเห็นว่าแม้ข้อเท็จจริงจะฟังได้ตามข้อกล่าวอ้างของผู้ร้องตามคำร้อง ก้ไม่เป็นเหตุที่ผู้ร้องจะยกขึ้นมาเพื่อปฏิเสธการส่งเงินค่าหุ้นของจำเลยได้ ก็ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องทำการไต่สวนอีก ที่ศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยว่าไม่จำต้องไต่สวนคำร้องของผู้ร้องอีกชอบแล้ว…”
พิพากษายืน.
