แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 337 ที่ให้ถอนสัญชาติไทยของบรรดาบุคคลที่เกิดในราชอาณาจักรไทยโดยมีบิดาเป็นคนต่างด้าวตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้นั้น หมายถึงบิดาโดยชอบด้วยกฎหมายเท่านั้นเมื่อคนต่างด้าวมิใช่บิดาโดยชอบด้วยกฎหมายของโจทก์ จึงไม่อาจถอนสัญชาติไทยของโจทก์ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งว่า โจทก์ที่ 2 ถึงที่ 8 และนายแสงทอง เด็กชายพิณ เป็นบุคคลผู้มีสัญชาติไทย คู่ความแถลงรับกันว่าโจทก์ที่ 1 เป็นบุคคลสัญชาติไทย ได้แต่งงานกับนายตาก เหงียนวัน เชื้อชาติญวน สัญชาติญวน โดยเป็นญวนอพยพเข้ามาในราชอาณาจักร โดยมิได้รับอนุญาต อยู่กินฉันสามีภริยาตั้งแต่ พ.ศ. 2484 โดยมิได้จดทะเบียนสมรสเกิดบุตรด้วยกันตามฟ้อง บุตรทุกคนเกิดในประเทศไทยศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้อง โจทก์ทุกคนฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “ตามคำคู่ความและที่แถลงรับกันฟังได้ว่า โจทก์ที่ 2 ถึงที่ 8 รวมทั้งนายแสงทอง กาวมณี และเด็กชายพิณกาวมณี ต่างได้สัญชาติไทยโดยการเกิด ที่ศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยว่านายตากเหงียนวัน บิดาของโจทก์ที่ 2 กับพวกเป็นคนต่างด้าว แม้มิได้จดทะเบียนสมรสกับโจทก์ที่ 1 ผู้เป็นมารดาของบุคคลดังกล่าว ก็อยู่ในหลักเกณฑ์ที่บุคคลดังกล่าวต้องถูกถอนสัญชาติไทยตามประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 337ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2515 ข้อ 1 เพราะคำว่าบิดาเป็นคนต่างด้าวตามประกาศของคณะปฏิวัติดังกล่าว มุ่งหมายถึงบิดาตามความเป็นจริงนั้นพิเคราะห์แล้วเห็นว่า ประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 337 ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2525 ข้อ 1ที่ให้ถอนสัญชาติไทยของบรรดาบุคคลที่เกิดในราชอาณาจักรไทย โดยมีบิดาเป็นคนต่างด้าวตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้นั้น คำว่า “บิดา” ย่อมหมายถึงบิดาโดยชอบด้วยกฎหมายเท่านั้น มิได้มุ่งหมายรวมถึงบิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายด้วย ทั้งนี้ตามแบบอย่างคำพิพากษาฎีกาที่ 468/2524 คดีระหว่างนางสาวดาวเกษสิมมา กับพวก ผู้ร้อง ผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม ผู้คัดค้าน เมื่อนายตากเหงียนวัน มิใช่บิดาโดยชอบด้วยกฎหมาย จึงไม่อาจถอนสัญชาติไทยของโจทก์ที่ 2กับพวกโดยอาศัยประกาศของคณะปฏิวัติดังกล่าวได้ ดังนั้น คำสั่งของจำเลยที่ให้ถอนสัญชาติไทยของโจทก์ที่ 2 กับพวกตามฟ้องจึงไม่มีผลตามกฎหมายฎีกาโจทก์ข้อนี้ฟังขึ้น ไม่จำต้องวินิจฉัยฎีกาข้ออื่นอีก
พิพากษากลับเป็นว่า โจทก์ที่ 2 ถึงที่ 8 นายแสงทอง กาวมณี และเด็กชายพิณ กาวมณี ยังคงเป็นบุคคลสัญชาติไทย ค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสามศาลให้เป็นพับ”
