แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องเรียกเงินกู้กับดอกเบี้ย 2,037 บาท จำเลยต่อสู้ว่าความจริงจำเลยตกลงซื้อกระบือ 2 ตัวราคา 2,000 บาท โดยโจทก์ผ่อนชำระภายในเดือน 3 ทุก ๆ ปี โจทก์จำเลยทำเป็นสัญญากู้ให้ไว้เมื่อจำเลยชำระราคากระบือแล้วจะคืนอสัญญาให้
วันชี้ คู่ความท้ากันว่าขอให้สืบนายเลี่ยม ถ้าให้การว่ากระบือรายนี้ตกอยู่แก่จำเลยก่อนเดือน 11 พ.ศ.2497 แล้ว จำเลยยอมคืนกระบือ 2 ตัวกับเงิน 2,000 บาท ถ้าให้การว่าเพิ่งตกอยู่กับจำเลยเมื่อเดือน 11 พ.ศ.2498 นี้เอง จำเลยยอมคืนกระบือให้โจทก์ 2 ตัวอย่างเดียว
ดังนี้เมื่อศาลพิพากษาให้จำเลยคืนกระบือ 2 ตัว กับเงิน 2,000 บาทให้โจทก์ตามที่คู่ความแถลงตกลงกันให้ชั้นชี้สองสถาน จึงไม่ใช่การพนันขันต่อเป็นเรื่องทำความประนีประนอมกันให้ศาลพิพากษาเช่นนี้ตาม ป.พ.พ. ม.850 และป.วิ.แพ่ง ม.138 ไม่เป็นการพิพากษานอกคำฟ้อง.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องเรียก เงินกู้พร้อมดอกเบี้ยรวมเป็นเงิน ๒,๐๓๗.๕๐ บาท
จำเลยสืบว่ามิได้กู้ ความจริงสัญญากู้ที่โจทก์นำมาฟ้องนี้ เนื่อง จากจำเลยซื้อกระบือเมียของโจทก์ ๒ ตัวราคา ๒,๐๐๐ บาท โดยโจทก์ผ่อนชำระเงินภายในเดือน ๓ ทุก ๆ ปี นับแต่ปี ๒๔๙๘ เป็นต้นไป โจทก์ให้จำเลยทำเป็นสัญญากู้ให้ไว้ เมื่อจำเล
ราคากระบือครบถ้วนแล้วก็จะคืสัญญาให้จำเลยไม่ได้รับเงินไปจากโจทก์ เวลานี้กระบืออยู่ในความครอบครองของจำเลย ๆ ขอเลิกสัญญาซื้อขาย กระบือโดยยอมคืนกระบือให้โจทก์และขอให้ยกฟ้องโจทก์เสีย
วันชี้ คู่ความตกลงท้ากันว่าขอให้สืบนายเลี่ยม ผู้ใหญ่บานตำบลท่าทรายปากเดียว ถ้าพยานปากนี้ให้การว่ากระบือรายนี้ตกอยู่แก่จำเลยก่อนเดือน ๑๑ พ.ศ.๒๔๙๗ แล้ว จำเลยยอมคืนกระบือ ๒ ตัวกับเงิน ๒,๐๐๐ บาทถ้วนให้โจทก์พร้อมทั้งค่าฤชาธรรมเนียมที่โจทก์เสียไป ถ้านายเลี่ยมให้การว่ากระบือ ๒ ตัวของโจทก์ตกอยู่กับจำเลยเมื่อเดือน ๑๑ พ.ศ.๒๔๙๘ นี้เอง จำเลยยอมคืนกระบือให้โจทก์ ๒ ตัวอย่างเดียว ค่าธรรมเนียมให้เป็นพับไป โจทก์ไม่คิดเอาอะไรกับจำเลยอีก
นายเลี่ยมพยานร่วมให้การว่ากระบือ ๒ ตังของโจทก์ตกอยู่แก่จำเลยก่อนเดือน ๑๑ พ.ศ.๒๔๙๗ คืนก่อนวันทำสัญญาเงินกู้ลงวันที่ ๒๕ ต.ค.๒๔๙๗ ไม่ใช่ตกอยู่แก่จำเลยเมื่อเดือน ๑๑ พ.ศ.๒๔๙๘ (๒๔๙๘)
ได้ความเช่นนี้ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาต้องกันให้นายจ๊อดจำเลยคืนกระบือ ๒ ตัวรายพิพาทกับเงิน ๒,๐๐๐ บาทให้โจทก์
จำเลยฎีกาว่า
๑.คำให้การของนายเลี่ยมไม่มีตอนใดว่าก่อนเดือน ๑๑ เลย
๒.ศาลพิพากษาเกินคำขอ เพราะโจทก์ฟ้องเรียกเงิน ๒,๐๐๐ บาทเท่านั้น ศาลพิพากษาให้จำเลยใช้เงิน ๒,๐๐๐ กับกระบืออีก ๒ ตัว เป็นการผิด ก.ม. และมีลักษณะเป็นการพนันขันต่อ
ศาลฎีกาเห็นว่านายเลี่ยมให้การชัดว่ากระบือตกอยู่แก่จำเลยก่อนเดือน ๑๑ ฎีกาข้อนี้จึงตกลงไป
ส่วนฎีกาข้อ ๒. เป็นเรื่องที่คู่ความแถลงตกลงกันในชั้นนี้สองสถานไม่ใช่การพนันขันต่อเป็นเรื่องทำความประนีประนอมกันให้ศาลพิพากษาเช่นนั้นตามความใน ป.พ.พ. ม.๘๕๐ และป.วิ.แพ่ง ม.๑๓๘ จะฟังว่าศาลพิพากษานอกคำฟ้องมิได้ พิพากษายืน.
