แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การซื้อทรัพย์ในท้องตลาดหมายถึงการซื้อทรัพย์จากร้านค้าที่ตั้งอยู่ในท้องตลาดไม่ใช่เป็นการที่ร้านค้าซึ่งตั้งอยู่ในท้องตลาดซื้อทรัพย์จากบุคคลที่นำมาขายให้แก่ร้านค้านั้นจำเลยตั้งร้านค้าอยู่ในท้องตลาดซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลของโจทก์ที่ถูกคนร้ายลักไปจากผู้ที่นำมาขายถือไม่ได้ว่าจำเลยซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลในท้องตลาดจำเลยจึงต้องคืนสลากกินแบ่งรัฐบาลให้โจทก์ วัตถุแห่งหนี้ในการคืนสลากกินแบ่งรัฐบาลให้โจทก์มิใช่เป็นการบังคับให้กระทำนิติกรรมจึงพิพากษาให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาในกรณีที่จำเลยไม่ยอมคืนสลากกินแบ่งรัฐบาลให้โจทก์ไม่ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของสลากกินแบ่งรัฐบาลที่ถูกรางวัลเลขท้าย 2 ตัว และ 3 ตัว งวดประจำวันที่ 16 มกราคม 2535 จำนวน110 ฉบับสลากจำนวนดังกล่าวได้หายไป โจทก์ได้ร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวน พนักงานสอบสวนได้ขออายัดสลากที่หาย จำเลยได้นำสลากกินแบ่งรัฐบาลของโจทก์ที่ถูกรางวัลเลขท้าย 2 ตัว จำนวน24 ฉบับ ไปขอรับเงินรางวัล สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลได้ประวิงการจ่ายเงินไว้และแจ้งเงื่อนไขว่าจะจ่ายให้แก่ผู้ถือสลากที่ไปขอรับหากผู้ให้คัดค้านต้องฟ้องศาล การกระทำของจำเลยทำให้โจทก์เสียหายขอให้พิพากษาว่าโจทก์เป็นเจ้าของสลากกินแบ่งรัฐบาลรวม 24 ฉบับหากจำเลยไม่คืน ให้ถือเอาคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของจำเลย
จำเลยให้การว่า จำเลยมีอาชีพขายสลากกินแบ่งรัฐบาลและรับซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลที่ถูกรางวัล สลากที่ถูกรางวัล จำนวน24 ฉบับ มีผู้นำมาขายให้แก่จำเลยและจำเลยได้รับซื้อได้โดยสุจริตในทางการค้าของจำเลยขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า สลากกินแบ่งรัฐบาลที่พิพาทเป็นของโจทก์ ให้จำเลยคืนสลากกินแบ่งรัฐบาลจำนวน 24 ฉบับ คือสลากหมายเลข 1785918 ชุก ก.ข. 2024618 ชุด ก.ข. 3909418 ชุด ก.ข.4072218 ชุด ก.ข.5625118 ชุด ก.ข. 5628918 ชุด ก.ข. 5627018ชุด ก.ข. 6639918 ชุด ก.ข. 7846618 ชุด ก.ข.7848018 ชุด ก.ข.และ 7875618 ชุด ก.ข. งวดประจำวันที่ 16 มกราคม 2535 แก่โจทก์หากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลเป็นการแสดงเจตนา
จำเลย อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ พิพากษายืน
จำเลย ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า การซื้อทรัพย์ในท้องตลาดหมายถึงการซื้อทรัพย์จากร้านค้าที่ตั้งอยู่ในท้องตลาด หาใช่เป็นการที่ร้านค้าซึ่งตั้งอยู่ในท้องตลาดซื้อทรัพย์จากบุคคลที่นำมาขายให้แก่ร้านค้านั้นไม่เพราะการซื้อทรัพย์จากบุคคลที่นำทรัพย์มาขายมิใช่เป็นการซื้อจากสถานที่ซึ่งมีร้านค้าเสนอขายแก่คนทั่วไป หรือมิใช่ซื้อจากที่ชุมนุมแห่งการค้า เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้ว่าจำเลยตั้งร้านค้าอยู่ในท้องตลาดซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลดังกล่าวจากผู้ที่นำมาขายมิใช่ซื้อจากร้านค้าที่ตั้งอยู่ในท้องตลาด จึงถือไม่ได้ว่าจำเลยซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลดังกล่าวในท้องตลาด จำเลยจึงต้องคืนสลากกินแบ่งรัฐบาลให้โจทก์ แต่ที่ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนตามคำพิพากษาศาลชั้นต้นให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาของจำเลย หากจำเลยไม่ยอมคืนสลากกินแบ่งรัฐบาลให้โจทก์นั้นเป็นการไม่ถูกต้องเพราะวัตถุแห่งหนี้มิใช่เป็นการบังคับให้กระทำนิติกรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง
พิพากษายืน แต่ไม่ให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลแทนการแสงเจตนาของจำเลย
