แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เงินรางวัลประจำปีเป็นเงินที่นายจ้างจ่ายให้แก่ลูกจ้างเฉพาะที่เป็นพนักงานประจำซึ่งตั้งใจมาปฏิบัติงานอย่างเต็มความสามารถและสม่ำเสมอไม่ขาด ลา สาย หรือกลับก่อนเวลาเลิกงาน ตามที่ระเบียบกำหนดไว้โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจแก่ลูกจ้างประจำที่มีความขยันหมั่นเพียรเป็นพิเศษ จึงไม่ใช่เงินที่นายจ้างจ่ายให้แก่ลูกจ้างเป็นการตอบแทนการทำงานในเวลาทำงานปกติของวันทำงาน ไม่ใช่ค่าจ้างตามความหมายของมาตรา 165 (9) แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์และตามความหมายแห่งประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การคุ้มครองแรงงาน ฯ ข้อ 2 แต่เป็นเงินประเภทอื่นที่ไม่มีกฎหมายกำหนดอายุความเรียกร้องไว้จึงมีอายุความ 10 ปี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 164
การที่นายจ้างจะแก้ไขเพิ่มเติมคำสั่งที่มีระเบียบเกี่ยวกับการจ่ายเงินรางวัลประจำปีซึ่งถือว่าเป็นข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้างได้นั้นจะต้องดำเนินการไปตามขั้นตอนตามที่พระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. 2518 กำหนดไว้ เมื่อนายจ้างเพียงแต่แจกรายงานการประชุมคณะทำงานของบริษัทนายจ้างซึ่งมีความหมายทำนองยกเลิกเงินรางวัลประจำปีแก่ลูกจ้างโดยมิได้ดำเนินการให้ถูกต้องตามขั้นตอนของพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ ฯ ทั้งการแก้ไขก็ไม่เป็นคุณแก่ลูกจ้างจึงเป็นการไม่ชอบ ถือไม่ได้ว่ามีการแก้ไขเปลี่ยนแปลงข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้างคำสั่งเดิมยังมีผลใช้บังคับอยู่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ทั้งสองเป็นลูกจ้างประจำของจำเลยต่อมาจำเลยเลิกจ้างโจทก์เนื่องจากยุบเลิกหน่วยงาน โจทก์ทั้งสองเป็นผู้อยู่ในเกณฑ์มีสิทธิได้รับเงินรางวัลประจำปีตามข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้าง แต่จำเลยไม่จ่ายเงินรางวัลประจำปีแก่โจทก์ นอกจากนี้โจทก์ทั้งสองยังมีสิทธิได้รับเงินบำเหน็จตามข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้างอีกด้วยขอให้บังคับจำเลยจ่ายเงินรางวัลประจำปีและเงินบำเหน็จแก่โจทก์ทั้งสองพร้อมด้วยดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า คำสั่งที่ ๓๔/๒๕๒๐ เกี่ยวกับเงินรางวัลประจำปีถูกจำเลยยกเลิกไปแล้วตั้งแต่ปี ๒๕๒๕ และเงินรางวัลประจำปีเป็นเงินค่าจ้างทำงานมีอายุความฟ้องร้อง ๒ ปี คดีโจทก์จึงขาดอายุความ โจทก์ได้รับเงินรางวัลประจำปีไปแล้วในปี ๒๕๒๓ ถึง ๒๕๒๕ คงมีสิทธิได้รับเฉพาะปี ๒๕๒๖ ส่วนปี ๒๕๒๗ โจทก์ไม่มีสิทธิได้รับเพราะทำงานไม่ครบรอบหนึ่งปี นอกจากนี้โจทก์ได้มีการลา มาทำงานสายขาดงานเกินระเบียบว่าด้วยเงินรางวัลประจำปีจึงไม่มีสิทธิได้รับหรือหากมีสิทธิได้รับก็ไม่เต็มตามฟ้อง โจทก์ได้รับเงินต่างๆ จากจำเลยรวมทั้งเงินบำเหน็จตามข้อบังคับการทำงานทั้งหมดไปแล้ว หากไม่ได้รับโจทก์ก็ได้สละสิทธิที่จะเรียกเงินตามฟ้อง ขอให้ยกฟ้อง
ศาลแรงงานกลางวินิจฉัยว่า ฟังได้ว่าคำสั่งที่ ๓๔/๒๕๒๐ (คู่มือปฏิบัติงานของจำเลย) ยังมีผลใช้บังคับอยู่ สิทธิเรียกร้องเงินรางวัลประจำปีมีอายุความ ๑๐ ปี ฟ้องโจทก์ไม่ขาดอายุความ โจทก์ทั้งสองมีสิทธิได้รับบำเหน็จและเงินรางวัลประจำปี พิพากษาให้จำเลยชำระเงินรางวัลประจำปีและบำเหน็จแก่โจทก์ทั้งสองพร้อมด้วยดอกเบี้ย
จำเลยอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า จำเลยอุทธรณ์ว่า เงินรางวัลประจำปีถือว่าเป็นค่าจ้างตามความหมายของมาตรา ๑๖๕ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ จึงมีอายุความ ๒ ปี คดีโจทก์ขาดอายุความแล้ว เห็นว่า เงินรางวัลประจำปีตามคำสั่งที่ ๓๔/๒๕๒๐ ของจำเลยเป็นเงินที่จำเลยผู้เป็นนายจ้างตกลงจ่ายให้แก่ลูกจ้างเฉพาะที่เป็นพนักงานประจำซึ่งตั้งใจมาปฏิบัติงานอย่างเต็มความสามารถและสม่ำเสมอ ไม่ขาด ลา สายหรือกลับก่อนเวลาเลิกงานในรอบหนึ่งปีเพื่อจะได้มีกำลังใจในการปฏิบัติงานหากลูกจ้างผู้ใดขาด ลา สาย หรือกลับก่อนเวลาเลิกงาน เงินที่จะจ่ายก็ลดลงตามส่วน หรือจะไม่มีสิทธิได้เรับเงินเลยเงินรางวัลประจำปีจึงไม่ใช่ค่าจ้างตามความหมายของมาตรา๑๖๕ (๙) แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และตามความหมายแห่งประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การคุ้มครองแรงงาน ฯ ข้อ ๒ เพราะไม่ใช่เงินที่นายจ้างจ่ายให้แก่ลูกจ้างเป็นการตอบแทนการทำงานในเวลาทำงาน แต่เป็นเงินประเภทอื่นที่นายจ้างจ่ายให้แก่ลูกจ้างโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจแก่ลูกจ้างที่มีความขยันหมั่นเพียรเป็นพิเศษ จึงเป็นเงินประเภทอื่นซึ่งไม่มีกฎหมายกำหนดอายุความเรียกร้องไว้ มีอายุความ ๑๐ ปีตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๖๔
ที่จำเลยอุทธรณ์ว่า เมื่อได้มีการแจกรายงานการประชุมคณะทำงานของบริษัทจำเลยให้แก่ลูกจ้างทุกคนแล้ว โดยที่รายงานการประชุมดังกล่าวในข้อ ๔.๖ มีข้อความที่มีความหมายว่ายกเลิกรางวัลประจำปี ก็ต้องถือว่ามีข้อตกลงให้ยกเลิกเงินรางวัลประจำปีแล้ว และข้อตกลงนี้ไม่ขัดต่อพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๘ มาตรา ๑๓ แต่อย่างใด เห็นว่า คำสั่งของจำเลยที่ ๓๔/๒๕๒๐ ซึ่งมีระเบียบว่าด้วยเงินรางวัลประจำปี ถือว่าเป็นข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้าง การที่จำเลยผู้เป็นนายจ้างจะแก้ไขเพิ่มเติมอย่างไรจะต้องดำเนินการตามขั้นตอนที่พระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ ฯ กำหนดไว้ การที่จำเลยเพียงแต่แจกรายการประชุมคณะทำงานของบริษัทจำเลยซึ่งมีความหมายทำนองยกเลิกเงินรางวัลประจำปีเสีย โดยจำเลยมิได้ดำเนินการให้ถูกต้องตามขั้นตอนของบทกฎหมายดังกล่าว อีกทั้งการแก้ไขนี้ก็ไม่เป็นคุณแก่ลูกจ้างจึงเป็นการไม่ชอบ ถือไม่ได้ว่ามีการแก้ไขเปลี่ยนแปลงข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้าง คำสั่งดังกล่าวมีผลใช้บังคับอยู่อุทธรณ์ของจำเลยฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน
