แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยอันเป็นการอ้างสิทธิตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2534 มาตรา 67ในการวินิจฉัยปัญหาที่ว่า โจทก์มีสิทธิขอเพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยตามมาตรา 67 ได้เพียงใดหรือไม่ ย่อมจะต้องวินิจฉัยว่าโจทก์มีสิทธิในเครื่องหมายการค้านั้นดีกว่าจำเลยหรือไม่ ซึ่งนอกจากจะต้องพิจารณาถึงความเหมือนหรือคล้ายของเครื่องหมายการค้าและสิทธิของโจทก์ที่ใช้เครื่องหมายการค้านั้นมาก่อนที่จำเลยขอจดทะเบียนแล้ว ยังต้องพิจารณาด้วยว่าสินค้าของโจทก์กับสินค้าที่จำเลยขอจดทะเบียนไว้เป็นสินค้าที่มีลักษณะอย่างเดียวกัน ซึ่งหากใช้เครื่องหมายการค้าที่เหมือนหรือคล้ายกันแล้วจะทำให้สาธารณชนสับสนหรือหลงผิดในแหล่งกำเนิดหรือความเป็นเจ้าของสินค้าหรือไม่ด้วย
สินค้าเยลลี่ดูดและดับกลิ่นของโจทก์ กับสินค้าวัสดุใช้ปรับอากาศให้สดชื่นของจำเลยที่ขอจดทะเบียนไว้เป็นสินค้าอยู่ในจำพวกที่ 5 ด้วยกัน แม้อาจจะใช้สารหรือวัสดุที่ทำให้เกิดผลในการปรับกลิ่นในอากาศต่างชนิดกัน แต่ลักษณะหรือวัตถุประสงค์ในการใช้สินค้าดังกล่าวก็เพื่อกลบหรือขจัดกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์เหมือนกันจึงถือได้ว่าเป็นสินค้าที่มีลักษณะอย่างเดียวกัน หรือเป็นชนิดเดียวกัน เมื่อโจทก์ใช้เครื่องหมายการค้า คำว่า LILY กับสินค้าของโจทก์มาก่อนที่จำเลยจะขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า คำว่า LILY กับสินค้าจำพวกเดียวกันและมีลักษณะอย่างเดียวกับสินค้าของโจทก์ อันอาจทำให้สาธารณชนหลงผิดได้เช่นนี้ โจทก์ย่อมมีสิทธิในเครื่องหมายการค้า คำว่า LILY ดีกว่าจำเลย โจทก์จึงมีสิทธิที่จะขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยได้ทั้งหมด ตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2534 มาตรา 67 วรรคหนึ่ง
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ประกอบอาชีพเป็นผู้ผลิตและจำหน่ายสินค้าต่าง ๆซึ่งรวมถึงสินค้าเยลลี่ดูดและดับกลิ่น โจทก์เป็นเจ้าของเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ในลักษณะตัวอักษรต่าง ๆ กันดังปรากฏตัวอย่างรูปลักษณะของเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าดังกล่าวตามเอกสารแสดงรูปลักษณะเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าเอกสารท้ายคำฟ้อง โดยโจทก์ได้ใช้และโฆษณาเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าดังกล่าวของโจทก์กับสินค้า เยลลี่ดูดและดับกลิ่น มาเป็นเวลานานจนมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักและนิยมแพร่หลายของสาธารณชน นอกจากนี้โจทก์ยังได้ยื่นขอจดทะเบียนสลากเครื่องหมายการค้า LILY ตามรูปที่ 2 ของเอกสารท้ายคำฟ้องไว้กับสินค้าในจำพวก 5 รายการสินค้าเยลลี่ดูดและดับกลิ่นต่อกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ด้วย ตามคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าคำขอเลขที่ 305276 เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2535 จำเลยนำเอาเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ซึ่งลอกเลียนมาจากเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ของโจทก์ไปยื่นขอจดทะเบียนต่อกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ สำหรับสินค้าในจำพวก 3 รายการสินค้า วัสดุใช้ปรับอากาศให้สดชื่นตามคำขอจดทะเบียนเลขที่ 237124 โดยโจทก์ไม่ทราบ ซึ่งนายทะเบียนเครื่องหมายการค้าได้รับจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าดังกล่าวไว้เป็นทะเบียนเลขที่ ค. 11675และก่อนที่จำเลยจะยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าคำว่า LILY จำเลยได้รู้จักเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ของโจทก์อยู่ก่อนแล้วการที่จำเลยจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าดังกล่าว สำหรับสินค้าที่ถือเป็นสินค้าเดียวกันหรือเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กันโดยตรงกับสินค้าของโจทก์โดยมิได้รับอนุญาตจากโจทก์ จึงเป็นการละเมิดต่อสิทธิในเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าของโจทก์และเป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริตที่มีแต่จะให้เกิดเสียหายแก่โจทก์ด้วยและเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2539 ต่อเนื่องถึงปัจจุบันจำเลยยังได้ผลิตสินค้าน้ำหอมปรับอากาศที่ใช้สลากเครื่องหมายการค้า LILY ตามรูปลักษณะในเอกสารท้ายคำฟ้องออกวางจำหน่ายในท้องตลาดด้วย การกระทำดังกล่าวของจำเลยเป็นการลวงขายสินค้าและทำให้สาธารณชนสับสนหลงผิดว่าสินค้าเป็นสินค้าของโจทก์หรือโจทก์มีส่วนเกี่ยวข้องอยู่ด้วยในทางใดทางหนึ่งและเป็นการรบกวนการจำหน่ายสินค้าของโจทก์ ทำให้โจทก์ได้รับความเสียหายคิดเป็นจำนวนเงินเดือนละ 500,000 บาท ขอให้พิพากษาว่าโจทก์มีสิทธิในเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ในลักษณะตัวอักษรต่าง ๆ กัน ตามเอกสารท้ายคำฟ้องดีกว่าจำเลยให้จำเลยถอนทะเบียนเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ตามทะเบียนเลขที่ ค. 11675 คำขอจดทะเบียนเลขที่ 237124 หากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาของจำเลย และห้ามจำเลยใช้ยื่นขอจดทะเบียนหรือเข้าเกี่ยวข้อง ไม่ว่าในทางใด ๆ กับเครื่องหมายการค้าดังกล่าวรวมตลอดทั้งเครื่องหมายการค้าอื่นใดทั้งที่เหมือนหรือคล้ายกับเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ในลักษณะต่าง ๆ ของโจทก์ให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เป็นรายเดือน เดือนละ 500,000 บาท นับแต่วันถัดจากวันฟ้องเป็นต้นไปจนกว่าจำเลยจะยุติการจำหน่ายสินค้าภายใต้สลากเครื่องหมายการค้าคำว่า LILY และถอนทะเบียนเครื่องหมายการค้า
จำเลยให้การว่า จำเลยเป็นเจ้าของเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY โดยนายทะเบียนกองทะเบียนและหนังสือสำคัญ กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ได้จดทะเบียนให้แก่จำเลยเมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน2535 การยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์ตามฟ้อง เป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริต จำเลยไม่เคยลวงขายสินค้าและทำให้สาธารณชนสับสนหลงผิดว่าสินค้าเป็นสินค้าของโจทก์หรือโจทก์มีส่วนเกี่ยวข้องอยู่ด้วย โจทก์จึงไม่มีสิทธิเรียกร้องค่าเสียหายจากจำเลย ค่าเสียหายตามฟ้องสูงเกินความเป็นจริง เนื่องจากสินค้าของโจทก์มียอดจำหน่ายไม่เกินเดือนละ 2,000 บาท โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องให้จำเลยถอนทะเบียนเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ตามทะเบียนเลขที่ ค.11675ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าโจทก์มีสิทธิในเครื่องหมายการค้าและสลากเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ดีกว่าจำเลย ให้จำเลยเพิกถอนทะเบียนเครื่องหมายการค้าอักษรโรมันคำว่า LILY ตามทะเบียนเลขที่ ค.11675 หากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ถือคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของจำเลย ห้ามจำเลยใช้ ยื่นคำขอจดทะเบียนหรือเกี่ยวข้องกับเครื่องหมายการค้าดังกล่าวต่อไป คำขอของโจทก์นอกจากนี้ให้ยก
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศวินิจฉัยว่าข้อเท็จจริงที่โจทก์จำเลยไม่โต้เถียงกันในชั้นนี้ฟังได้ว่า โจทก์ใช้เครื่องหมายการค้า คำว่า LILY กับสินค้าจำพวกที่ 5 ตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2534ในสินค้าประเภทเยลลี่ดูดและดับกลิ่นมาก่อนที่จำเลยจะขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าคำว่า LILY กับสินค้าจำพวกที่ 3 ในสินค้าน้ำหอมปรับอากาศและนายทะเบียนได้จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าดังกล่าวให้จำเลยและได้แก้ไขเป็นจำพวกที่ 5 ในสินค้าประเภทวัสดุใช้ปรับอากาศให้สดชื่น ตามคำขอเลขที่ 237124 ทะเบียนเลขที่ ค.11675เครื่องหมายการค้าที่จำเลยขอจดทะเบียนเหมือนหรือคล้ายกับเครื่องหมายการค้าของโจทก์
มีปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาของจำเลยว่า โจทก์มีสิทธิที่จะขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยได้หรือไม่ จำเลยฎีกาว่าสินค้าของจำเลยกับสินค้าของโจทก์เป็นสินค้าคนละชนิดกัน และโจทก์มิได้นำสืบพิสูจน์ให้เห็นว่าโจทก์มีสิทธิในเครื่องหมายการค้าที่พิพาทในสินค้าประเภทวัสดุที่ใช้ปรับอากาศให้สดชื่นดีกว่าจำเลย โจทก์จึงถูกจำกัดสิทธิตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2534มาตรา 67 วรรคสอง โจทก์ไม่มีสิทธิที่จะขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยได้ โจทก์แก้ฎีกาว่า ข้อที่จำเลยยกขึ้นฎีกาจำเลยมิได้ยกขึ้นต่อสู้ไว้ในคำให้การเป็นฎีกานอกเหนือจากประเด็นในคดี จึงมีปัญหาต้องวินิจฉัยเสียก่อนว่า ฎีกาของจำเลยเป็นข้อที่มิได้ยกขึ้นว่ากันมาแล้วโดยชอบในศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์หรือไม่ เห็นว่าตามคำฟ้องโจทก์อ้างว่าโจทก์ใช้เครื่องหมายการค้าคำว่า LILY กับสินค้าเยลลี่ดูดและดับกลิ่นมาก่อนที่จำเลยจะขอจดทะเบียนเครื่องหมายค้าคำว่า LILY กับสินค้าวัสดุใช้ปรับอากาศให้สดชื่นโจทก์จึงมีสิทธิดีกว่าจำเลย ขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยอันเป็นการอ้างสิทธิตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้าพ.ศ. 2534 มาตรา 67 จำเลยให้การรับว่า จำเลยขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าดังกล่าวสำหรับสินค้าวัสดุใช้ปรับอากาศให้สดชื่นจริง แต่โจทก์ไม่มีสิทธิในเครื่องหมายการค้าดังกล่าวดีกว่าจำเลย ดังนั้น ในการวินิจฉัยปัญหาที่ว่า โจทก์มีสิทธิขอเพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลย ตามมาตรา 67 ได้เพียงใดหรือไม่ย่อมจะต้องวินิจฉัยว่า โจทก์มีสิทธิในเครื่องหมายการค้านั้นดีกว่าจำเลยหรือไม่ซึ่งในการวินิจฉัยปัญหาข้อนี้นอกจากจะต้องพิจารณาถึงความเหมือนหรือคล้ายของเครื่องหมายการค้าและสิทธิของโจทก์ที่ใช้เครื่องหมายการค้านั้นมาก่อนที่จำเลยขอจดทะเบียนแล้ว ยังต้องพิจารณาด้วยว่าสินค้าของโจทก์กับสินค้าที่จำเลยขอจดทะเบียนไว้เป็นสินค้าที่มีลักษณะอย่างเดียวกันซึ่งหากใช้เครื่องหมายการค้าที่เหมือนหรือคล้ายกันแล้วจะทำให้สาธารณชนสับสนหรือหลงผิดในแหล่งกำเนิดหรือความเป็นเจ้าของสินค้าหรือไม่ด้วย ดังนั้น ปัญหาที่ว่าสินค้าของโจทก์กับสินค้าของจำเลยเป็นคนละชนิดกันหรือไม่ จึงเป็นประเด็นที่ศาลจะต้องหยิบยกขึ้นมาวินิจฉัยตั้งแต่ต้น ซึ่งศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ก็วินิจฉัยว่าสินค้าของโจทก์กับจำเลยเป็นสินค้าจำพวกเดียวกันแต่ต่างประเภทและชนิดกัน ถือได้ว่าปัญหาที่จำเลยยกขึ้นฎีกา ได้มีการยกขึ้นว่ากันมาแล้วโดยชอบในศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์จึงไม่ต้องห้ามฎีกา
ส่วนปัญหาที่ว่า โจทก์มีสิทธิที่จะขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยได้หรือไม่นั้น เห็นว่า สินค้าเยลลี่ดูดและดับกลิ่นของโจทก์กับสินค้าวัสดุใช้ปรับอากาศให้สดชื่นของจำเลยที่ขอจดทะเบียนไว้เป็นสินค้าอยู่ในจำพวกที่ 5 ด้วยกันแม้อาจจะใช้สารหรือวัสดุที่ทำให้เกิดผลในการปรับกลิ่นในอากาศต่างชนิดกัน แต่ลักษณะหรือวัตถุประสงค์ในการใช้สินค้าดังกล่าวก็เพื่อกลบหรือขจัดกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์เหมือนกัน จึงถือได้ว่าเป็นสินค้าที่มีลักษณะอย่างเดียวกัน หรือเป็นชนิดเดียวกัน เมื่อโจทก์ใช้เครื่องหมายการค้า คำว่า LILY กับสินค้าของโจทก์มาก่อนที่จำเลยจะขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า คำว่า LILY กับสินค้าจำพวกเดียวกันและมีลักษณะอย่างเดียวกับสินค้าของโจทก์อันอาจทำให้สาธารณชนหลงผิดได้เช่นนี้ โจทก์ย่อมมีสิทธิในเครื่องหมายการค้า คำว่า LILY ดีกว่าจำเลย โจทก์จึงมีสิทธิที่จะขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลยได้ทั้งหมดตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2534 มาตรา 67 วรรคหนึ่ง
พิพากษายืน
