แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กู้เงินไปเพื่อค้าฝิ่นถื่อนย่อมเปนนิติกัมวัตถุประสงค์ต้องห้ามชัดตามกดหมายและขัดต่อความสงบเรียบ+และสีลธัมอันดีของประชาชนเปนโมละ
ไนกรนีเช่นนี้ แม้จำเลยจะไม่ได้ข้อโมคะกัมขึ้นต่อสู้ สาลมีอำนาดขึ้นวินิฉัยยกฟ้องโจทได้
ย่อยาว
โจทฟ้องเรียกเงินกู้ ๑๓๕๓ บาทจากจำเลย ๆ ต่อสู้ว่าไม่ได้เปนหนี้โจทตามฟ้อง
ได้ความปรากตตามคำโจทว่า โจทเคยซาบว่าจำเลยเคยค้าฝิ่นเถื่อน ไนวันกู้เงินรายนี้จำเลยบอกโจทว่าจะกู้ไปค้าฝิ่น
สาลชั้นต้นพิพากสาว่า จำเลยได้กู้เงินโจทไปตามฟ้องและยังไม่ได้ไช้ แต่การค้าฝิ่นเปนการต้องห้ามชัดตามกดหมายและขัดต่อความสงบเรียบร้อยและสีลธัมอันดีของประชาชนตามประมวนกดหมายแพ่งและพานิชมาตรา ๑๑๓ และแม้จำเลยจะไม่ได้ยกข้อนี้ขึ้นเปนข้อต่อสู้ สาลก็ยกขึ้นได้เพราะขัดต่อความสงบเรียบและสีลธัมอันดีของประชาชน จึงพิพากสายกฟ้อง
สาลอุธรน์เห็นว่า สัญญากู้สมบูรน์ตามกดหมาย เพราะวัตถุประสงค์ของนิติกัมรายนี้ก็คือ โจทยอมไห้เงินแก่จำเลยโดยจำเลยตกลงว่าจะไช้ต้นเงินและดอกเบี้ยแก่โจท การที่จำเลยตกลงว่าจะไช้ต้นเงินและดอกเบี้ยแก่โจท การที่จำเลยบอกโจทว่า กู้เงินไปค้าฝิ่นเถื่อนนั้นเปนเรื่องจูงไจไห้โจทยอมไห้กู้เท่านั้น หาไช่วัตถุประสงค์ของวินิฉัยไม่พิพากสากลับสาลชั้นต้น แต่มีผู้พิพากสาสาลอุธรน์นายหนึ่งทำความเห็นแย้งว่า จิงหยู่มาตรา ๑๑๓ ห้ามแต่วัตถุที่ประสงค์ผิดกดหมายไม่ได้ห้ามเลยไปถึงสาเหตุผิดกดหมาย แต่สาเหตุอาดขึ้นมาสู่ระดับวัตถุที่ประสงค์ได้ เห็นควนพิพากสายืนตามสาลชั้นต้น
จำเลยดีกา สาลดีกาเห็นว่าการที่โจทไห้เงินจำเลยไปนั้นเปนการอุปการะผู้กะทำผิดซึ่งการอุปการะดังนี้ต้องห้ามชัดแจ้งตามกดหมาย เพราะฉะนั้นวัตถุที่ประสงค์แห่งการไห้ยืมเงินรายนี้จึงตกเปนโมคะกัม ตามมาตรา ๑๑๓ จึงพิพากสากลับคำพิพากสาสาลอุธรน์ ไห้ยกฟ้องโจท
