แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
คำร้องของผู้ร้องเป็นคำร้องคัดค้านว่าการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเขาทรายเป็นไปโดยมิชอบอันเป็นการยื่นคำร้องคัดค้านตาม พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ.2482 มาตรา 57 ซึ่งมาตรา 58 บัญญัติว่า เมื่อศาลได้รับคำร้องคัดค้าน ให้ดำเนินการพิจารณาตามประมวลวิธีพิจารณาความแพ่งโดยเร็ว โดยให้เจ้าหน้าที่ผู้ดำเนินการเลือกตั้งหรือผู้ได้รับเลือกตั้งที่มีส่วนได้เสียมีโอกาสต่อสู้การคัดค้านนั้น เมื่อศาลสั่งอย่างใดให้แจ้งคำสั่งไปยังเทศบาลโดยมิชักช้า คำสั่งศาลนั้นให้เป็นที่สุด ดังนั้น เมื่อศาลชั้นต้นมีคำสั่งยกคำร้องของผู้ร้อง คำสั่งของศาลชั้นต้นจึงถึงที่สุด และผู้ร้องไม่มีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวต่อไป ตามบทบัญญัติ ป.วิ.พ. มาตรา 223 ที่กำหนดในเรื่องการอุทธรณ์ไว้ว่า คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นให้ยื่นอุทธรณ์ต่อศาลอุทธรณ์ เว้นแต่คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นจะได้บัญญัติว่าให้เป็นที่สุด ที่ศาลชั้นต้นสั่งรับอุทธรณ์ของผู้ร้องจึงไม่ชอบ
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ว่าราชการจังหวัดพิจิตรได้ประกาศให้เลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเขาทราย อำเภอทับคล้อ จังหวัดพิจิตร แทนสมาชิกเดิมจำนวน 12 คน ซึ่งได้ครบวาระลงในวันที่ 19 ตุลาคม 2545 ผู้ร้องได้ลงรับสมัครเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเขาทรายโดยเป็นผู้สมัครหมายเลข 26 และบุคคลอื่นลงสมัครรับเลือกตั้งรวมทั้งสิ้น 35 คน เมื่อเสร็จสิ้นการเลือกตั้งแล้วเทศบาลตำบลเขาทรายได้ประกาศเลือกตั้งบุคคลที่ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเขาทรายคือผู้คัดค้านทั้งสิบสอง แต่เนื่องจากผู้คัดค้านทั้งสิบสองได้ร่วมกันกระทำความผิดตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ.2482 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 8) พ.ศ.2523 มาตรา 64 โดยระหว่างวันที่ 18 ตุลาคม 2545 ถึงวันที่ 19 ตุลาคม 2545 ผู้คัดค้านที่ 1 กับพวกได้แจกเงินแก่ประชาชนซึ่งมีสิทธิเลือกตั้งทุกหน่วยเลือกตั้งคนละ 400 บาท จำนวนไม่น้อยกว่า 1,500 คน พร้อมกับคูปองสีเขียวซึ่งพิมพ์ข้อความว่า กลุ่มรักษ์เขาทราย ถ้าให้นายกิตติศักดิ์มารับใช้โปรดเลือกเบอร์ 1 ถึงเบอร์ 12 (ยกทีม) และบนคูปองดังกล่าวมีเลขที่เรียงลำดับไว้จาก 0001 เป็นต้นไป โดยให้สัญญาว่าหากไปลงทะเบียนเลือกตั้งจนทำให้กลุ่มรักษ์เขาทรายได้รับการเลือกตั้งยกทีมทุกคนแล้ว ให้นำคูปองดังกล่าวมารับเงินได้อีกคูปองละ 300 บาท เมื่อวันที่ 14 ตุลาคม 2545 ผู้คัดค้านที่ 1 กับพวกกลุ่มรักษ์เขาทรายได้จัดงานเลี้ยงชาวบ้านหมู่ที่ 10 ตำบลเขาทราย อำเภอทับคล้อ จังหวัดพิจิตร ซึ่งมีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเขาทรายเพื่อจูงใจให้ผู้เลือกตั้งลงคะแนนเลือกตั้งให้กับกลุ่มผู้คัดค้าน และได้ทำการโฆษณาหาเสียงด้วยการจัดมหรสพและการรื่นเริงต่าง ๆ ด้วยเหตุดังกล่าวจึงทำให้การเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเขาทรายเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2545 เป็นไปโดยมิชอบ ไม่มีผู้หนึ่งผู้ใดได้รับเลือกโดยชอบ ขอให้มีคำสั่งว่าการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเขาทราย อำเภอทับคล้อ จังหวัดพิจิตร เมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2545 เป็นไปโดยมิชอบ ไม่มีผู้หนึ่งผู้ใดได้รับเลือกตั้งโดยชอบ
ผู้คัดค้านทั้งสิบสองยื่นคำคัดค้านว่า ผู้คัดค้านทั้งสิบสองไม่เคยกระทำการตามที่ผู้ร้องกล่าวอ้าง คำร้องของผู้ร้องเคลือบคลุม ผู้ร้องไม่มีอำนาจยื่นคำร้อง ขอให้ยกคำร้อง
ระหว่างไต่สวนคำร้อง ผู้คัดค้านทั้งสิบสองยื่นคำร้องขอให้ศาลวินิจฉัยชี้ขาดข้อกฎหมายเบื้องต้น ผู้ร้องไม่คัดค้าน
ศาลชั้นต้นเห็นว่าคดีพอวินิจฉัยชี้ขาดได้แล้ว จึงให้งดไต่สวนคำร้อง แล้วมีคำสั่งให้ยกคำร้องของผู้ร้อง ค่าฤชาธรรมเนียมให้เป็นพับ
ผู้ร้องอุทธรณ์เฉพาะปัญหาข้อกฎหมายโดยตรงต่อศาลฎีกา โดยได้รับอนุญาตจากศาลชั้นต้นตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 223 ทวิ
ศาลฎีกาคณะคดีปกครองตรวจวินิจฉัยว่า คำร้องของผู้ร้องเป็นคำร้องคัดค้านว่าการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลตำบลเขาทรายเป็นไปโดยมิชอบ อันเป็นการยื่นคำร้องคัดค้านตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ.2482 มาตรา 57 ซึ่งมาตรา 58 วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า เมื่อศาลได้รับคำร้องคัดค้านแล้ว ให้ดำเนินการพิจารณาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งโดยเร็ว โดยให้เจ้าหน้าที่ผู้ดำเนินการเลือกตั้งหรือผู้ได้รับเลือกตั้งที่มีส่วนได้เสียมีโอกาสต่อสู้การคัดค้านนั้น เมื่อศาลสั่งอย่างใดให้แจ้งคำสั่งไปยังเทศบาลโดยมิชักช้า คำสั่งศาลนั้นให้เป็นที่สุด ดังนั้น เมื่อศาลชั้นต้นมีคำสั่งยกคำร้องของผู้ร้อง คำสั่งของศาลชั้นต้นจึงถึงที่สุด และผู้ร้องไม่มีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวต่อไป ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 223 ที่กำหนดในเรื่องการอุทธรณ์ไว้ว่า คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นให้ยื่นอุทธรณ์ต่อศาลอุทธรณ์ เว้นแต่คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นจะได้บัญญัติว่าให้เป็นที่สุด ที่ศาลชั้นต้นสั่งรับอุทธรณ์ของผู้ร้องจึงไม่ชอบ
พิพากษายกอุทธรณ์ของผู้ร้อง ให้คืนค่าธรรมเนียมศาลทั้งหมดในชั้นอุทธรณ์แก่ผู้ร้อง ค่าทนายความชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ.
