แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยเป็นปลัดอำเภอ ได้รับคำสั่งจากนายอำเภอโดยชอบให้จัดทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณสัตว์ให้ราษฎร ซึ่งก็ได้จัดทำให้โดยชอบด้วยตำแหน่งหน้าที่ แต่ทำชอบไม่ตลอดโดยในระหว่างนั้นได้เรียกเงินเกินอัตราที่กำหนดไว้ตามกฎหมายจากราษฎรที่นำโคกระบือมาทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณเพื่อประโยชน์ตนเสียโดยไม่ปรากฏว่าได้ข่มขืนใจหรือจูงใจราษฎรเหล่านั้นแต่อย่างใด ทั้งไม่ปรากฏว่าเป็นการเรียกเงินเพื่อกระทำการไม่กระทำการอย่างใดในตำแหน่ง เช่นนี้ ไม่เป็นความผิดตามมาตรา 148 และมาตรา 149 แต่ผิดตามมาตรา 157
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 1 เป็นปลัดอำเภอ ได้รับมอบหมายจากนายอำเภอให้ไปทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณสัตว์พาหนะ จำเลยที่ 2 เป็นกำนันมีหน้าที่ช่วยเหลือจำเลยที่ 1 ได้ร่วมกันทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณและเรียกเก็บค่าธรรมเนียมจากราษฎรเป็นรายตัวโค กระบือตัวละ 5 บาท ซึ่งตามกฎหมายเก็บได้ตัวละ 75 สตางค์ แล้วเอาเงินที่เก็บเกินเป็นประโยชน์ส่วนตัวเสีย ขอให้ลงโทษ
จำเลยให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ว่า จำเลยที่ 1 ผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 148 จำคุก 5 ปี นอกนั้นยืน
จำเลยที่ 1 ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า จำเลยที่ 1 เป็นปลัดอำเภอได้รับคำสั่งจากนายอำเภอโดยชอบให้ไปจัดทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณสัตว์พาหนะให้ราษฎร ซึ่งจำเลยที่ 1 ก็ได้ไปจัดทำให้โดยชอบด้วยตำแหน่งหน้าที่ แต่ทำชอบไม่ตลอด โดยระหว่างนั้นได้เรียกเงินเกินอัตราที่กำหนดไว้ตามกฎหมายจากราษฎรที่นำโคกระบือมาทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณเพื่อประโยชน์ตนเสียแต่ทางพิจารณาไม่ปรากฏว่าจำเลยได้กระทำโดยข่มขืนใจหรือจูงใจราษฎร จึงไม่ครบองค์ความผิดตามมาตรา 148 และไม่ปรากฏตามฟ้องว่าการที่จำเลยเรียกเงินเกินนั้น เพื่อที่จำเลยกระทำการหรือไม่กระทำการอย่างใดในตำแหน่งจึงลงโทษตามมาตรา 149 ไม่ได้ เมื่อฟังได้เพียงว่าจำเลยจัดทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณให้ราษฎรและเรียกเงินเกินอัตราเพื่อประโยชน์ตนเสีย จึงเป็นการปฏิบัติหน้าที่โดยทุจริต เป็นผิดตามมาตรา 157 พิพากษาแก้ว่าจำเลยที่ 1 ผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 จำคุกจำเลยที่ 1 สองปี นอกนั้นยืน
