แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โคของกลางผู้ร้องซื้อมาเมื่อโคยังเล็ก อายุประมาณ 2 ปีย่อมใช้ขับขี่ลากเข็นหรือใช้งานไม่ได้ จึงยังไม่มีตั๋วรูปพรรณทั้งไม่อยู่ในบังคับของพระราชบัญญัติ สัตว์พาหนะ พ.ศ. 2482มาตรา 8 ที่จะต้องทำตั๋วรูปพรรณ แม้การซื้อขายจะมิได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อ พนักงานเจ้าหน้าที่ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 456 ก็ไม่เป็นโมฆะโคของกลางตกเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้ร้องโดยชอบ
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องมาจากโจทก์ฟ้องจำเลยว่า มีไม้แปรรูปหวงห้ามไว้ในครอบครองโดยไม่รับอนุญาต เจ้าพนักงานจับจำเลยได้พร้อมด้วยไม้แปรรูปกับโค ๒ ตัว และเกวียน ๑ เล่ม ซึ่งจำเลยใช้เป็นอุปกรณ์ในการกระทำผิด เป็นของกลาง จำเลยรับสารภาพ ศาลชั้นต้นพิพากษาลงโทษปรับจำเลย และริบของกลางทั้งหมด
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า โค ๒ ตัวและเกวียน ๑ เล่มของกลางเป็นของผู้ร้อง ผู้ร้องมิได้รู้เห็นเป็นใจด้วยในการกระทำความผิดของจำเลยขอให้ศาลสั่งคืนโคและเกวียนของกลางแก่ผู้ร้อง
โจทก์ยื่นคำคัดค้านว่า โคและเกวียนของกลางไม่ใช่ของผู้ร้องหากแต่เป็นของจำเลย ศาลชั้นต้นพิพากษาริบชอบแล้ว
ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้ว มีคำสั่งให้คืนโคและเกวียนของกลางแก่ผู้ร้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า ผู้ร้องซื้อโคของกลางมาจากตลาดนัด แม่ต่ำเมื่อ ๕ ปีมาแล้ว (เบิกความเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๓) ขณะซื้อโคของกลางยังเล็ก อายุประมาณ ๒ ปี ไม่มีตั๋วรูปพรรณ ซื้อมาแล้วผู้ร้องก็มิได้นำไปขอจดทะเบียนทำตั๋วรูปพรรณจากนายทะเบียนท้องที่ ข้อที่โจทก์อ้างว่าการซื้อโคของกลางของผู้ร้องเป็นโมฆะเพราะมิได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่นั้น เห็นว่า โคของกลางเป็นสัตว์พาหนะตามพระราชบัญญัติสัตว์พาหนะ พ.ศ. ๒๔๘๒ มาตรา ๔ซึ่งมาตรา ๘ บัญญัติไว้ความว่า สัตว์พาหนะอื่นนอกจากโคตัวเมียให้เจ้าของหรือตัวแทนนำไปขอจดทะเบียนทำตั๋วรูปพรรณจากนายทะเบียนท้องที่เมื่อสัตว์นั้นมีอายุย่างเข้าปีที่หก หรือเมื่อสัตว์นั้นได้ใช้ขับขี่ลากเข็นหรือใช้งานแล้ว ดังนั้น ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๔๕๖ที่บัญญัติไว้ความว่า การซื้อขายสัตว์พาหนะจะต้องทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ มิฉะนั้นท่านว่าเป็นโมฆะย่อมหมายความถึงการซื้อขายสัตว์พาหนะที่ได้ทำตั๋วรูปพรรณแล้วประเภทหนึ่ง กับสัตว์พาหนะที่กฎหมายบังคับให้ต้องทำตั๋วรูปพรรณอีกประเภทหนึ่ง สำหรับโคของกลางผู้ร้องซื้อมาเมื่อโคยังเล็ก อายุประมาณ ๒ ปี ย่อมใช้ขับขี่ลากเข็นหรือใช้งานไม่ได้ จึงยังไม่มีตั๋วรูปพรรณทั้งไม่อยู่ในบังคับของกฎหมายที่จะต้องทำตั๋วรูปพรรณแม้การซื้อขายจะมิได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ก็ไม่เป็นโมฆะ โคของกลางตกเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้ร้องโดยชอบ
พิพากษายืน
