แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ข้อเท็จจริงฟังได้ว่าจำเลยเข้าแย่งการครอบครองที่พิพาทเกินกว่า 1 ปี จึงไม่ว่าโจทก์จะได้ ส.ค.1 น.ส.3ไปด้วยเหตุประการใด โจทก์ก็มิใช่ผู้ยึดถือที่พิพาทระหว่างที่จำเลยเข้าแย่งการครอบครอง จึงไม่มีสิทธิครอบครองดีไปกว่าจำเลย
จำเลยครอบครองที่พิพาทเกินกว่า 1 ปี โดยโจทก์ไม่ได้ฟ้องขับไล่ภายใน 1 ปี นับแต่วันที่ถูกแย่งการครอบครอง จำเลยย่อมได้ไปซึ่งสิทธิครอบครอง เมื่อจำเลยได้สิทธิครอบครอง โจทก์จึงไม่มีสิทธิฟ้องขับไล่แม้จำเลยจะไม่ได้ยกประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 ขึ้นต่อสู้ ศาลก็ต้องยกฟ้องโจทก์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ครอบครองที่พิพาทเป็นเวลา 20 ปีเศษ และเจ้าพนักงานที่ดินได้ออกหนังสือ น.ส.3 ให้โจทก์เมื่อปลายปี พ.ศ. 2503 จำเลยทั้งสองได้บุกรุกเข้ามาปลูกเรือนอยู่อาศัยในที่พิพาทจึงขอให้ศาลขับไล่จำเลยออกจากที่พิพาท
จำเลยให้การว่า ครอบครองที่พิพาทมา 16 ปีแล้ว ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาขับไล่จำเลยออกจากที่พิพาท
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกาว่า โจทก์มีหนังสือ น.ส.3 รับรองการทำประโยชน์ที่ดินพิพาทแสดงว่าโจทก์มิได้ละทิ้งที่พิพาท จำเลยไม่ได้ยกประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 ขึ้นตัดฟ้อง ศาลอุทธรณ์จะยกขึ้นวินิจฉัยเองไม่ได้
ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อคดีฟังได้ว่า จำเลยเข้าแย่งการครอบครองที่พิพาทเกินกว่า 1 ปีแล้ว แม้โจทก์จะได้ ส.ค.1 น.ส.3 ไปด้วยเหตุประการใด ๆ โจทก์ก็มิใช่ผู้ยึดถือที่พิพาทในระหว่างที่จำเลยเข้าแย่งการครอบครอง โจทก์จึงไม่มีสิทธิครอบครองดีไปกว่าจำเลย
ตามคำให้การ จำเลยมิได้ระบุถึงประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 แต่จำเลยก็บรรยายไว้ว่า จำเลยได้บุกร้างถางพงปลูกเรือนอยู่อาศัย ปลูกผลไม้ทำประโยชน์ถือสิทธิครอบครองเป็นเจ้าของเป็นเวลาเกินกว่า 1 ปีแล้ว เช่นนี้ ถือได้ว่าจำเลยได้อ้างสิทธิครอบครองขึ้นต่อสู้แล้ว ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 วรรคท้ายบัญญัติว่า การฟ้องคดีเพื่อเอาคืนซึ่งการครอบครองนั้น ท่านว่าต้องฟ้องภายใน 1 ปีนับแต่เวลาถูกแย่งการครอบครอง จึงเป็นการรับรองทรัพยสิทธิของจำเลยในที่พิพาทว่า เมื่อจำเลยแย่งการครอบครองมาครบ 1 ปี โดยโจทก์มิได้ฟ้องภายใน 1 ปีนับแต่เวลาถูกแย่งการครอบครองจำเลยย่อมได้ไปซึ่งสิทธิครอบครองที่พิพาท และเมื่อจำเลยได้ไปซึ่งสิทธิครอบครองที่พิพาทแล้ว เช่นนี้ โจทก์ก็ย่อมไม่มีสิทธิใดที่จะฟ้องขับไล่จำเลยออกจากที่ดินของจำเลย ถึงแม้จำเลยจะไม่ได้ยกประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 ขึ้นต่อสู้ ศาลก็ต้องยกฟ้องโจทก์
