แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยจะขอให้ศาลหักกลบลบหนี้เงินที่จำเลยติดค้างโจทก์และค่าเช่ากระบือที่ค้างอยู่ กับข้าวเปลือกของโจทก์ที่ฝากจำเลย และซึ่งจำเลยจะต้องส่งมอบคืนแก่โจทก์ไม่ได้ เพราะมูลหนี้ไม่เป็นวัตถุอย่างเดียวกัน.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าโจทก์ฝากข้าวเปลือกจำเลยไว้ในยุ้งจำเลย ๑,๒๐๐ ถัง ในจำนวนนี้หักเป็นค่าเช่าเสีย ๓๖๐ ถัง ใช้หนี้ที่ยืมข้าวจำเลยมา ๔๐ ถัง คงเหลือ ๗๐๐ ถัง ราคา ๕,๙๕๐ บาท โจทก์ไปขอรับจำเลยโต้แย้งว่าที่เหลือหักกลบลบหนี้กันหมด จึงมาฟ้องขอให้ศาลบังคับ
จำเลยจต่อสู้ว่าข้าวที่โจทก์ฝากหักเป็นค่าเช่านาบ้าง ค่าเช่ากระบือบ้าง ชำระค่าเงินกู้บ้าง โจทก์มารับไปเก็บไว้บ้านนางขอบ้าง โจทก์เอาไปกินเองบ้าง รวมแล้วหมดข้าวที่โจทก์นำมาฝากไว้
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาต้องกันว่า ให้จำเลยส่งข้าว ๔๙๗ ถัง ราคา ๓,๙๒๖ บาท ๓๐ สตางค์แก่โจทก์
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาตัดสินยืนตามศาลอุทธรณ์ ว่าในจำนวนข้าวเปลือกที่โจทก์ฝากจำเลยไว้ ๙๖๐ ถัง คิดเป็นค่าเช่านาเสียไร่ละ ๑๐ ถัง รวมเช่านา ๒ แปลง ๓๖ ไร่ รวมคิดเป็นค่าเช่า ๓๖๐ ถัง ใช้ค่าข้าวเปลือกที่โจทก์ขอยืมจำเลยไปใช้สอย ๔๐ ถัง ส่วนค่าเช่ากระบือนั้นคิดค่าเช่าไม่ได้เพราะศาลฟังว่าโจทก์ได้ซื้อกระบือจำเลยไปใช้ไถนาแต่ยังมิได้ชำระราคา เป็นแต่ตกลงกันว่า เมื่อได้ข้าวแล้วโจทก์จึงจะชำระค่ากระบือให้จำเลย เมื่อโจทก์ได้ข้าวแล้วไม่ชำระก็ชอบที่จะฟ้องเรียกเอา จะมาหักข้าวที่ฝากเป็นค่าเช่ากระบือไม่ได้ เพราะมิได้มีการตกลงพิเศษ ส่วนในข้อที่จำเลยจะขอให้ศาลหักกลบลบหนี้เงินที่จำเลยว่าโจทก์กู้ไปจากจำเลย ๒,๐๗๕ บาทกับข้าวเปลือกที่โจทก์ฝากไว้นั้นและยังเหลืออยู่นั้น แม้จะเป็นจริงดังกล่าวอ้างก็หักกลบลบหนี้ไม่ได้ เพราะหนี้ที่จะเอามาหักกลบลบหนี้กันได้จะต้องเป็นมูลหนี้อันมีวัตถุอย่างเดียวกัน.
