แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ปัญหาว่าที่พิพาทเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินหรือไม่ เป็นข้อเท็จจริงที่จะต้องพิสูจน์กันในทางพิจารณา ไม่ใช่เรื่องอำนาจฟ้องและไม่ใช่ข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนเมื่อฟ้องโจทก์มิได้อ้างว่าที่พิพาทเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินศาลจะหยิบยกขึ้นวินิจฉัยเองโดยที่จำเลยมิได้ให้การต่อสู้ไว้หาได้ไม่.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์มีสิทธิครอบครองที่ดิน 1 แปลง เนื้อที่ประมาณ 20 ไร่ ตั้งอยู่ที่หมู่ 1 ตำบลเกาะศรีบอยา อำเภอเมืองกระบี่จังหวัดกระบี่ ได้ให้จำเลยเช่ามีกำหนด 9 ปี ครบกำหนดแล้วโจทก์ไม่ประสงค์ให้จำเลยเช่าต่อไป บอกกล่าวแล้วจำเลยไม่ยอมออกไป ทำให้โจทก์เสียหาย ขอศาลพิพากษาให้จำเลยขนย้ายทรัพย์สินและบริวารออกไปและส่งมอบที่ดินในสภาพเรียบร้อย ให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เดือนละ 500 บาท นับแต่วันฟ้องเป็นต้นไปจนกว่าจำเลยและบริวารออกไปจากที่ดินของโจทก์
จำเลยให้การว่า จำเลยไม่เคยทำสัญญาเช่าที่ดินกับโจทก์ สัญญาเช่าตามฟ้องเป็นสัญญาปลอม และจำเลยไม่เคยเข้าไปทำกินหรืออาศัยในที่ดินของโจทก์ จึงไม่มีความเสียหายเกิดขึ้นกับโจทก์จากการกระทำของจำเลย ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ขับไล่จำเลยและบริวารออกจากที่พิพาทและส่งมอบที่พิพาทให้แก่โจทก์ในสภาพเรียบร้อย ให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เดือนละ 500 บาท นับแต่วันฟ้องจนกว่าจำเลยจะออกจากที่พิพาท
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า จำเลยฎีกาว่า โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องขับไล่และเรียกค่าเสียหายจากจำเลย เพราะที่พิพาทเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1304(1) จำเลยครอบครองที่พิพาทตลอดมา จึงมีสิทธิดีกว่าโจทก์ แม้จำเลยจะมิได้ยกปัญหาที่ว่าที่พิพาทเป็นที่สาธารณะขึ้นต่อสู้ไว้ในคำให้การ ศาลก็มีอำนาจยกขึ้นวินิจฉัยได้ เพราะอำนาจฟ้องเป็นข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน เห็นว่า ปัญหาว่าที่พิพาทเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินหรือไม่ เป็นข้อเท็จจริงที่จะต้องพิสูจน์กันในทางพิจารณาไม่ใช่เรื่องอำนาจฟ้อง และไม่ใช่ข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน เมื่อฟ้องโจทก์มิได้อ้างว่าที่พิพาทเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดิน ศาลจะหยิบยกขึ้นวินิจฉัยเองโดยที่จำเลยมิได้ให้การต่อสู้ไว้หาได้ไม่ ดังนั้น ที่ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าที่พิพาทเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดิน ทั้งที่จำเลยมิได้ให้การต่อสู้ไว้จึงเป็นการวินิจฉัยนอกประเด็นแห่งคดี
พิพากษายืน.
