แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
สัญญา จำนอง
จำนองทรัพย์หลายสิ่งโดยแยกสัญญาจำนองแต่มีเงื่อนไขว่าให้ไถ่ถอนได้พร้อมกัน ถึงคราวขายเพื่อใช้หนี้แยกขายได้ ล้มละลาย
เจ้าหนี้มีประกันไม่ได้ร้องพิสูตร์หนี้ ไม่จำต้องปฏิบัติตามมาตรานี้
ย่อยาว
เรื่องนี้ก่อนล้มละลายจำเลยได้เอาที่ดิน ๖ แปลงซึ่งอยู่ต่างตำบลจำนองกับผู้ร้อง โดยแบ่งสัญญาจำนองเป็น ๓ ฉะบับ มีจำนวนเงินต่าง ๆ กันรวมทั้งสิ้น ๒๗๐,๐๐๐ บาท แลในสัญญาจำนองมีข้อไขว่า เมื่อเวลาจะไถ่ถอน จะต้องไถ่พร้อมพันทั้งหมด ต่อมาจำเลยล้มละลาย ผุ้ร้องไม่ได้ยื่นพิสูตร์หนี้ เป็นแต่ร้องขอให้ขายทรัพย์ที่จำนองรวมกัน (ไม่ให้แยกขายที่ละแปลง) โจทก์คัดค้านว่าให้แยกขาย
เจ้าพนักงานรักษาทรัพย์ ศาลต่างประเทศ แลศาลอุทธรณ์เห็นว่าถ้ารวมขายจะหาผู้ซื้อยากแลทำให้ เจ้าหนี้อื่นไร้ผล แต่สัญญาจำนองมีเงื่อนไขบังคับดังกล่าวข้างต้นจะบังคับให้แยกตีราคาที่ดินย่อมเป็นการฝ่าฝืนข้อสัญญาทำไม่ได้ ให้จัดการรวมขาย
ศาลฎีกาเห็นว่าผู้ร้องไม่ได้ขอพิสูตร์หนี้ เป็นแต่ร้องให้ขายรวม ไม้เข้า ม.๕๒(๓) แห่งพ.ร.บ.ล้มละลาย ส่วนเงื่อนไขในสัญญานั้นบังคับสำหรับการไถ่ถอนเท่านั้น แลไม่มีข้อไขในเรื่องการขาย เจ้าพนักงานรักษาทรัพย์มีอำนาจที่จะจัดการขายที่รายจำนองให้ได้ผลดีที่สุดที่จะเป็นได้ โดยไม่จำกัดว่าต้องมีผุ้ซื่อคนเดียวหรือหลายคน เว้นแต่อย่าให้เป็นการเสียหายแก่เจ้าหนี้ผู้มีประกันเท่านั้น จึงให้จัดการแยกขายต่อไป
