แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
คูพิพาทเป็นเขตระหว่างที่ของโจทก์และจำเลย จึงต้องด้วยข้อสันนิษฐานตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1344 ว่าเจ้าของที่ดินทั้งสองข้างเป็นเจ้าของรวมกันเมื่อจำเลยอ้างว่าคูซึ่งเป็นเขตระหว่างที่โจทก์และจำเลยเป็นของจำเลยแต่ผู้เดียว จำเลยจึงมีหน้าที่นำสืบหักล้างข้อสันนิษฐานของกฎหมาย
ย่อยาว
คดีสองสำนวนนี้พิจารณารวมกันโดยโจทก์ทั้งสองสำนวนฟ้องจำเลยคนเดียวกันว่า บุกรุกลำคูน้ำเข้ามาปักเสาและทำรั้วบนคันนาของโจทก์ และทำรั้วอ้อมคูระบายน้ำเป็นการกีดขวางสิทธิการใช้น้ำของโจทก์ทำให้โจทก์ได้รับความเสียหาย ขอให้ศาลบังคับให้จำเลยถอนรั้วและทำคันนาของโจทก์ให้เป็นไปตามเดิม
จำเลยสู้ว่า คูน้ำสาธารณะไม่มี มีแต่คูเล็ก ๆ ของจำเลยขุด จำเลยบักเสากั้นรั้วในที่ดินของจำเลย ไม่ได้ละเมิดสิทธิโจทก์
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษาว่าคดีโจทก์ฟังไม่ได้ว่าคูพิพาทเป็นคูน้ำสาธารณะคันนาพิพาทเป็นของจำเลย ให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า คูพิพาทเป็นเขตระหว่างนาโจทก์กับจำเลย คูพิพาทจึงเป็นหมายเขตที่ดินของทั้งสองฝ่าย จึงต้องด้วยข้อสันนิษฐานไว้ก่อนว่า เจ้าของที่ดินทั้งสองข้างเป็นเจ้าของรวมกันตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๔๔ เมื่อจำเลยอ้างว่าเป็นคู่ที่จำเลยขุดในเขตนาของจำเลย เพื่อประโยชน์ของจำเลยแต่ผู้เดียว จำเลยจึงมีหน้าที่พิสูจน์ว่าเป็นความจริงดังที่จำเลยกล่าวอ้าง แต่ข้อนำสืบของจำเลยไม่สามารถหักล้างข้อสันนิษฐานของกฎหมายได้ คดีจึงฟังได้ว่าโจทก์ทั้งสองกับจำเลยเป็นเจ้าของคูพิพาทรวมกัน คันคูทั้งสองฝั่งจึงต่างเป็นคันนาของแต่ละฝ่าย คันคูฝั่งข้างนาโจทก์จึงเป็นคันนาของโจทก์ทั้งสอง จำเลยไม่มีอำนาจที่จะปิดกั้นล้อมรั้วรุกล้ำลำคูและคันนาของโจทก์ จึงพิพากษากลับคำพิพากษาของศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ ให้จำเลยรื้อถอนรั้วออกไปจากลำคูและคันนาของโจทก์ทั้งสอง
