แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์เคยฟ้อง พ. ในฐานะนายอำเภอเป็นคดีอาญาฐานฉ้อโกงและปลอมหนังสืออันเกี่ยวด้วยที่พิพาทแปลงนี้มาแล้ว คดีถึงที่สุดโดยศาลฎีกาวินิจฉัยว่า พ. ไม่ได้ฉ้อโกงโจทก์ และหนังสือสัญญาดังกล่าวเป็นเอกสารที่แท้จริงซึ่งโจทก์ทำขึ้นด้วยความสมัครใจโดยมิได้มีการหลอกลวงหรือหลงผิด แล้วพิพากษายกฟ้องโจทก์ ในคดีนี้โจทก์ฟ้อง น.ปลัดอำเภอโทในฐานะรักษาการแทนนายอำเภอเป็นคดีส่วนแพ่งว่าที่พิพาทเป็นของโจทก์ ไม่ใช่ที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินขอให้พิพากษาว่าหนังสือสัญญาดังกล่าวเป็นโมฆะ ดังนั้น จำเลยในคดีส่วนอาญาและส่วนแพ่งจึงเป็นผู้ดำรงตำแหน่งเดียวกันคือนายอำเภอ เมื่อโจทก์ได้ฟ้องนายอำเภอเป็นคดีแพ่งอีกในปัญหาเดียวกัน คู่ความทั้งสองคดีจึงเป็นคู่ความเดียวกัน และเป็นการฟ้องคดีแพ่งที่เกี่ยวเนื่องกับคดีอาญา และในคดีนี้ศาลก็ต้องอาศัยหนังสือสัญญาทั้งสองฉบับเป็นหลักในการพิพากษา ศาลในคดีส่วนแพ่งจึงต้องถือข้อเท็จจริงตามที่ปรากฏในคดีส่วนอาญาว่า หนังสือสัญญาดังกล่าวข้างต้นชอบด้วยกฎหมายและใช้บังคับแก่คู่กรณีได้โดยไม่จำเป็นต้องสืบพยานต่อไป
ในสัญญาทั้งสองฉบับโจทก์ยอมรับรองโดยชัดแจ้งแล้วว่าที่พิพาทเป็นที่สาธารณะ โจทก์จะกลับมาอ้างว่าโจทก์เป็นเจ้าของอีกย่อมรับฟังไม่ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของและมีสิทธิครอบครองที่ดินสองแปลงอยู่ตำบลป่าตอง ฯลฯ ที่ดินแปลงแรกใช้ปลูกบ้าน แปลงที่สองเป็นสวนมะพร้าว เดิมที่ดินทั้งสองแปลงเป็นของนายเหื้องที่ซื้อมาจากการขายทอดตลาดของศาลจังหวัดภูเก็ต นายเหื้องได้ยกที่ดินทั้งสองแปลงตีชำระหนี้เงินกู้ให้แก่โจทก์ โจทก์เข้าครอบครองทำประโยชน์ตลอดมาจนบัดนี้เป็นเวลา 28 ปีแล้ว นายพาทย์นายอำเภอกะทู้ได้ขอทำถนนผ่านเข้าไปในที่ดินแปลงที่สอง โจทก์ยินยอม ได้ทำสัญญากันเมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2509 โดยโจทก์เข้าใจว่าเป็นสัญญาตกลงทำถนนเข้าไปในที่ดินของโจทก์และกำหนดชดใช้ค่าต้นมะพร้าวที่ถูกโค่นทำถนนต่อมาโจทก์ทราบว่าหนังสือสัญญาดังกล่าวมีข้อความว่า โจทก์ยินยอมรับรองว่าที่ดินแปลงที่สองทั้งหมดเป็นที่สาธารณะ แต่ให้โจทก์มีสิทธิเก็บกินต่อไปชั่วลูกหลาน ซึ่งไม่ตรงต่อเจตนาของโจทก์ โจทก์ลงชื่อไปด้วยสำคัญผิด สัญญาจึงตกเป็นโมฆะ สัญญาอีกฉบับหนึ่งลงวันที่ 9 มิถุนายน 2509 มีข้อความทำนองเดียวกันซึ่งโจทก์ไม่เคยตกลงและไม่เคยลงชื่อในสัญญา ต่อมาจำเลยอาศัยสัญญาดังกล่าวออกคำสั่งให้โจทก์รื้อถอนสิ่งปลูกสร้างออกไปจากที่พิพาทซึ่งจำเลยไม่มีสิทธิ ขอให้พิพากษาว่าโจทก์มีสิทธิครอบครองที่พิพาท ห้ามจำเลยเกี่ยวข้อง หนังสือสัญญาทั้งสองฉบับเป็นโมฆะ และเพิกถอนคำสั่งนายอำเภอกะทู้ที่ 13/2514
จำเลยให้การว่า ที่พิพาทเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดิน นายเหื้องขายเฉพาะที่ดินแปลงแรกที่ใช้ปลูกบ้านให้แก่โจทก์ แต่ไม่เคยขายที่พิพาท หนังสือสัญญาฉบับแรกโจทก์เข้าใจดีมิได้สำคัญผิด สัญญาฉบับหลังทำขึ้น ณ ที่ว่าการอำเภอรับรองว่าที่พิพาทเป็นที่สาธารณะอีก สัญญาทั้งสองฉบับจึงไม่เป็นโมฆะ คดีนี้เป็นคดีแพ่งที่เกี่ยวเนื่องกับคดีอาญาซึ่งโจทก์เคยฟ้องนายพาทย์อดีตนายอำเภอกระทู้ฐานฉ้อโกงและปลอมแปลงเอกสาร ศาลฎีกาได้วินิจฉัยเด็ดขาดแล้วว่าตามสภาพและขนาดเช่นนี้เชื่อได้ว่าที่พิพาทเป็นที่ดินสาธารณะ และโจทก์ได้ทำสัญญาฉบับลงวันที่ 9 มิถุนายน 2509 จริงตามคำพิพากษาฎีกาที่ 70/2514 ระหว่าง ฯลฯ ข้อเท็จจริงต้องฟังตามที่ปรากฏในคำพิพากษาส่วนอาญา คำสั่งของจำเลยที่ 13/2514 จึงเป็นคำสั่งที่ชอบด้วยกฎหมาย
คู่ความรับกันว่า ที่พิพาทในคดีนี้เป็นที่แปลงเดียวกับที่ดินในคดีอาญาหมายเลขแดงที่ 776/2511 ของศาลจังหวัดภูเก็ต ซึ่งนายพาทย์นายอำเภอกะทู้ถูกโจทก์ในคดีนี้ฟ้องหาว่าฉ้อโกงที่พิพาทและปลอมหนังสือฉบับลงวันที่ 9 มิถุนายน 2509 ซึ่งโจทก์รับรองว่าที่พิพาทเป็นที่สาธารณะ คดีถึงที่สุดโดยศาลฎีกาพิพากษาว่าหนังสือลงวันที่ 9 มิถุนายน 2509 เป็นเอกสารที่แท้จริง
ศาลชั้นต้นสั่งงดสืบพยานแล้ววินิจฉัยว่า หนังสือสัญญาทั้งสองฉบับโจทก์รู้และเข้าใจข้อความดีจึงยอมลงชื่อให้ โจทก์มิได้เข้าใจผิดในสารสำคัญ ๆ แห่งนิติกรรม สัญญาทั้งสองฉบับจึงไม่เป็นโมฆะ เมื่อโจทก์ยอมรับว่าที่พิพาทเป็นที่สาธารณะ จำเลยจึงมีอำนาจออกคำสั่งให้โจทก์ออกจากที่พิพาทได้ พิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า ที่พิพาทแปลงนี้โจทก์เคยฟ้องนายพาทย์นายอำเภอกะทู้เป็นคดีอาญาฐานฉ้อโกงและปลอมหนังสือฉบับลงวันที่ 9 มิถุนายน 2509 ตามคดีอาญาหมายเลขแดงที่ 776/2511 คดีถึงที่สุด ซึ่งศาลฎีกาวินิจฉัยว่านายพาทย์ไม่ได้ฉ้อโกงโจทก์และหนังสือสัญญาฉบับลงวันที่ 9 มิถุนายน 2509 เป็นเอกสารอันแท้จริง และพิพากษายกฟ้องโจทก์ คดีนี้โจทก์ฟ้องว่า ที่พิพาทเป็นของโจทก์ไม่ใช่ที่สาธารณสมบัติของแผ่นดิน และขอให้พิพากษาว่าหนังสือสัญญาฉบับลงวันที่ 7 และ 9 มิถุนายน 2509 ระหว่างโจทก์กับนายพาทย์เป็นโมฆะ ในคดีอาญาโจทก์ฟ้องนายพาทย์ในฐานะนายอำเภอกะทู้ ในคดีนี้โจทก์ฟ้องนายนิยมปลัดอำเภอโทในฐานะรักษาการในตำแหน่งนายอำเภอกะทู้ ฉะนั้น จำเลยทั้งในคดีส่วนอาญาและส่วนแพ่งก็เป็นผู้ดำรงตำแหน่งเดียวกันคือนายอำเภอกะทู้ เมื่อโจทก์ได้ฟ้องนายอำเภอกะทู้ในคดีอาญาแล้วกลับมาฟ้องในคดีแพ่งอีกในปัญหาเดียวกันคู่ความทั้งสองคดีจึงเป็นคู่ความเดียวกันและเป็นการฟ้องคดีแพ่งที่เกี่ยวเนื่องกับคดีอาญา คดีนี้ต้องอาศัยหนังสือสัญญาทั้งสองฉบับเป็นหลักในการพิพากษาคดีส่วนแพ่ง แต่ปัญหานี้ศาลฎีกาได้วินิจฉัยไว้ในคดีอาญาหมายเลขแดงที่ 776/2511 ของศาลจังหวัดภูเก็ตแล้ว คดีจึงไม่จำเป็นต้องให้คู่ความสืบพยานต่อไป
ข้อเท็จจริงตามหนังสือสัญญาฉบับลงวันที่ 7 มิถุนายน 2509 ข้อ 3และฉบับลงวันที่ 9 มิถุนายน 2509 ข้อ 1 โจทก์ยอมรับรองว่าที่พิพาทเป็นที่ดินสาธารณะแล้วโดยชัดแจ้ง โจทก์จะกลับมาอ้างว่า โจทก์เป็นเจ้าของอีก ย่อมรับฟังไม่ได้ และหนังสือสัญญาทั้งสองฉบับดังกล่าวศาลฎีกาได้วินิจฉัยไว้ในคดีส่วนอาญาแล้วว่า โจทก์กระทำขึ้นด้วยความสมัครใจ ไม่มีการหลอกลวงหรือหลงผิดแต่อย่างใด หนังสือสัญญาทั้งสองฉบับดังกล่าวจึงชอบด้วยกฎหมายและใช้บังคับแก่คู่กรณีได้ จำเลยเป็นปลัดอำเภอรักษาราชการแทนนายอำเภอมีหน้าที่ดูแลรักษาสาธารณสมบัติของแผ่นดิน ย่อมมีอำนาจออกคำสั่งให้โจทก์ออกไปจากที่พิพาทได้ตามกฎหมาย
พิพากษายืน
