แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
สินค้าของกลางเป็นสินค้าที่โจทก์ซื้อจากตลาดในเขตเทศบาลเมืองหาดใหญ่จังหวัดสงขลา ฟังไม่ได้ว่าเป็นสินค้าที่นำเข้ามาในราชอาณาจักรโดยยังมิได้เสียภาษีศุลกากรเจ้าหน้าที่ย่อมไม่มีอำนาจยึดจำเลยจะไม่คืนสินค้าของโจทก์ให้แก่โจทก์โดยอ้างว่าตกเป็นของแผ่นดินแล้วตามพระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ. 2469 มาตรา 24 หาได้ไม่เพราะกรณีไม่ต้องด้วยบทบัญญัติดังกล่าว การที่จำเลยไม่ยอมคืนสินค้าให้แก่โจทก์จึงเป็นการไม่ชอบ จำเลยที่ 1 มีอำนาจหน้าที่ปฏิบัติราชการตามบังคับบัญชาของ กรมศุลกากร จำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นนิติบุคคล และจำเลยที่ 1 ได้ปฏิบัติการไปตามอำนาจหน้าที่ในราชการของจำเลยที่ 2 ตามปกติ จำเลยที่ 1 จึงไม่ต้องรับผิดเป็นส่วนตัว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อวันที่ 11 มกราคม 2523 โจทก์ซื้อเสื้อผ้าชุดนอน 1 โหลเสื้อยืด 24 โหล ผ้าโสร่งปาเต๊ะ 30 ผืน รวมราคาทั้งสิ้น 13,000 บาท จากตลาดในเขตเทศบาลเมืองหาดใหญ่ จังหวัดสงขลาโดยเปิดเผย และให้บริษัทสหโรจน์ขนส่งจำกัด ส่งสินค้าดังกล่าวให้โจทก์ที่จังหวัดระยอง ต่อมาวันที่ 16 เดือนเดียวกันเจ้าพนักงานตำรวจสถานีตำรวจภูธรอำเภอห้วยยอด ยึดสินค้าดังกล่าวไว้อ้างว่าเป็นสินค้าที่ผลิตในต่างประเทศโดยมิได้เสียภาษีศุลกากร พนักงานสอบสวนสถานีตำรวจภูธรอำเภอห้วยยอดออกหมายเรียกโจทก์และแจ้งข้อหาให้ทราบโจทก์แสดงหลักฐานการซื้อดังกล่าว พนักงานสอบสวนให้รอการฟังผลคดีและส่งสินด้าดังกล่าวให้จำเลยที่ 1 เก็บรักษาไว้ ต่อมาพนักงานสอบสวนและพนักงานอัยการสั่งไม่ฟ้องและแจ้งให้โจทก์ทราบ โจทก์จึงขอรับของกลางคืนจำเลยที่ 1 แจ้งว่า จำเลยที่ 2 สั่งให้สินค้าตกเป็นของแผ่นดินแล้ว จึงไม่ยอมคืนให้โจทก์ ขอให้บังคับ
จำเลยทั้งสองให้การว่า ไม่ต้องรับผิดหรือใช้ราคาสินค้าแก่โจทก์ สินค้าตกเป็นของแผ่นดินแล้ว ฟ้องโจทก์ขาดอายุความ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยทั้งสองคืนทรัพย์ที่ยึดให้แก่โจทก์ในสภาพเดิมหากคืนไม่ได้ให้ร่วมกันใช้ราคา 17,000 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยนับแต่วันละเมิดจนกว่าจะชำระเสร็จ
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คดีนี้ศาลอุทธรณ์ฟังข้อเท็จจริงว่า เมื่อวันที่ 16 มกราคม 2523 เจ้าพนักงานตำรวจสถานีตำรวจภูธรอำเภอห้วยยอด ยึดผ้าโสร่งปาเต๊ะ 30 ผืน เสื้อคอกลม 24 โหล ชุดนอน 1 โหล ราคารวม 13,000 บาท ซึ่งโจทก์ซื้อจากตลาดในเขตเทศบาลเมืองหาดใหญ่ จังหวัดสงขลาแล้วให้บริษัทสหโรจน์ขนส่ง จำกัดขนส่งสินค้าดังกล่าวให้โจทก์ที่จังหวัดระนอง โดยกล่าวหาว่าเป็นสินค้าผลิตจากต่างประเทศเข้ามาในราชอาณาจักรโดยมิได้เสียภาษีศุลกากร วันที่ 28 มีนาคม2523 สถานีตำรวจภูธรอำเภอห้วยยอดส่งสินค้าดังกล่าวให้ด่านศุลกากรกันตังซึ่งมีจำเลยที่ 1 เป็นนายด่าน ต่อมาพนักงานสอบสวนและพนักงานอัยการจังหวัดตรังสั่งไม่ฟ้อง จำเลยที่ 1 ทำหนังสือถึงกรมศุลกากรจำเลยที่ 2 ให้พิจารณาว่าสินค้าของโจทก์ดังกล่าวควรตกเป็นของแผ่นดินหรือไม่ จำเลยที่ 2 แจ้งว่าตกเป็นของแผ่นดินตามพระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ. 2469 มาตรา 24 แล้ว จึงไม่คืนให้โจทก์ จำเลยขายทอดตลาดสินค้าของโจทก์ไปหมดแล้ว ปัญหาจะต้องวินิจฉัยว่าโจทก์เรียกสินค้าดังกล่าวหรือให้ชำระราคาจากจำเลยทั้งสองได้หรือไม่เพียงใด พิเคราะห์แล้วเห็นว่าเมื่อฟังไม่ได้ว่าสินค้าของโจทก์ตามฟ้องเป็นสินค้าที่นำเข้ามาในราชอาณาจักรโดยยังมิได้เสียภาษีศุลกากร เจ้าหน้าที่ย่อมไม่มีอำนาจยึด จำเลยไม่คืนสินค้าของโจทก์ให้แก่โจทก์โดยอ้างว่าตกเป็นของแผ่นดินแล้วตามพระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ. 2169 มาตรา 24 หาได้ไม่เพราะกรณีไม่ต้องด้วยบทบัญญัติดังกล่าว ตามนัยคำพิพากษาฎีกาที่ 3767/2524 ระหว่างบริษัทอินเตอร์คอนติเนนตัลมาร์เก็ตติ้ง จำกัด โจทก์ กรมศุลกากร จำเลยการที่จำเลยไม่ยอมคืนสินค้าให้แก่โจทก์จึงเป็นการไม่ชอบ แต่สำหรับจำเลยที่ 1นั้น เห็นว่าจำเลยที่ 1 มีอำนาจหน้าที่ปฏิบัติราชการตามบังคับบัญชาของศุลกากรจำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นนิติบุคคล จำเลยที่ 1 ได้ปฏิบัติการไปตามอำนาจหน้าที่ในราชการของจำเลยที่ 2 ตามปกติ จำเลยที่ 1 จึงหาจำต้องรับผิดเป็นส่วนตัวไม่ ที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษาให้จำเลยที่ 1 ร่วมรับผิดเป็นส่วนตัวกับจำเลยที่ 2 ด้วยนั้นจึงไม่ชอบ
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้บังคับคดีจำเลยที่ 2 ไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้นให้ยกฟ้องจำเลยที่ 1
