แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยและป. กับพวกอีก2คนต่างก็เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์รวมในที่ดินโฉนดเลขที่2647เมื่อป.ถึงแก่ความตายโจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกของป.ย่อมมีสิทธิ์เข้าจัดการที่ดินดังกล่าวเฉพาะส่วนที่เป็นมรดกของป.เพื่อนำมาแบ่งปันให้แก่ทายาทโจทก์จึงมีสิทธิขอจดทะเบียนลงชื่อผู้จัดการมรดกของป. ในโฉนดที่ดินเลขที่2647ซึ่งเป็นหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินได้ตามประมวลกฎหมายที่ดินมาตรา82และเนื่องจากบทกฎหมายดังกล่าวกำหนดให้โจทก์ต้องนำโฉนดมาแสดงต่อเจ้าพนักงานที่ดินด้วยเจ้าพนักงานที่ดินจึงจะดำเนินการจดทะเบียนให้ตามคำขอได้โจทก์ย่อมมีความจำเป็นต้องใช้โฉนดที่ดินไปแสดงต่อเจ้าพนักงานที่ดินเมื่อโฉนดที่ดินเลขที่2647อยู่ในความครอบครองของจำเลยเช่นนี้โจทก์จึงมีสิทธิเรียกร้องให้จำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินนั้นให้แก่โจทก์เพื่อนำไปดำเนินการดังกล่าวได้ที่จำเลยอ้างว่าโจทก์ไม่ยอมมอบโฉนดที่ดินอีกแปลงหนึ่งคืนแก่จำเลยเพื่อนำไปแบ่งตามข้อตกลงที่ป.ทำไว้กับจำเลยก็ดีจำเลยยังจัดการมรดกของอ.ไม่เสร็จก็ดีไม่ใช่เหตุที่จะมาลบล้างสิทธิของโจทก์ให้จำเลยไม่ต้องส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่2647แก่โจทก์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้บังคับจำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 2647ตำบลบางปรอก (บางโพเหนือฝั่งใต้) อำเภอเมืองปทุมธานี (เชียงราก)จังหวัดปทุมธานี ให้แก่โจทก์
จำเลยให้การว่า โจทก์ไม่ใช่บุตรที่ชอบด้วยกฎหมายของนางประโกย กฤษณะเศรณี จึงเป็นผู้จัดการมรดกของนางประโกยโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายไม่มีสิทธิฟ้อง นางประโกยเป็นบุตรของนายโอภาสหรือแตงชุ้ย ศิริวัฒนาและเป็นน้องสาวของจำเลยนายโอภาสถึงแก่ความตายเมื่อปี 2505 จำเลยและนางจำเริญวิโรจน์ไตรรัตน์ เป็นผู้จัดการมรดกของนายโอภาส ต่อมานางจำเริญถึงแก่ความตาย การจัดการมรดกของนายโอภาสยังไม่เสร็จสิ้น จำเลยในฐานะพี่คนโตและเป็นผู้จัดการมรดกเป็นผู้เก็บโฉนดที่ดินและดำเนินการแบ่งแยกที่ดินตามข้อตกลง ก่อนนางประโกยถึงแก่ความตาย นางประโกยยืมโฉนดที่ดินเลขที่ 2615 ตำบลบางปรอก(บางโพเหนือฝั่งใต้) อำเภอเมืองปทุมธานี (เชียงราก)จังหวัดปทุมธานี จากจำเลยแล้วไม่ส่งคืน จำเลยทวงถามทายาทของนางประโกยและโจทก์ให้ส่งมอบโฉนดที่ดินดังกล่าวคืน เพื่อนำไปดำเนินการแบ่งแยกพร้อมกับที่ดินตามโฉนดเลขที่ 2647 แต่ทายาทของนางประโกยและโจทก์เพิกเฉย เมื่อยังไม่ส่งมอบโฉนดที่ดินดังกล่าวคืนแก่จำเลยเพื่อนำไปแบ่งตามข้อตกลงที่นางประโกยทำไว้กับจำเลยโจทก์ก็ยังไม่มีสิทธิฟ้องเรียกให้จำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินตามฟ้องขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้น พิพากษายก ฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้จำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่2647 ตำบลบางปรอก (บางโพเหนือฝั่งใต้) อำเภอเมืองปทุมธานี(เชียงราก) จังหวัดปทุมธานี แก่โจทก์ เพื่อจดทะเบียนลงชื่อโจทก์ในฐานะผู้จัดการมรดกของนางประโกย กฤษณะเศรณี เจ้ามรดกเสร็จแล้วให้โจทก์คืนโฉนดดังกล่าวให้แก่จำเลย
จำเลย ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงเบื้องต้นฟังเป็นยุติตามที่คู่ความนำสืบรักกันว่า เดิมที่ดินโฉนดเลขที่ 2647 ตามฟ้องเป็นของนายโอภาส ศิริวัฒนา นายโอภาสถึงแก่ความตายเมื่อวันที 27 กันยายน 2505 จำเลยเป็นผู้จัดการมรดกของนายโอภาสตามคำสั่งของศาลชั้นต้น จำเลยได้จัดการใส่ชื่อทายาทของผู้ตายซึ่งมี 4 คน คือ จำเลย นายปรีดา ศิริวัฒนา นางสุนทรี หังสสูตและนางประโกย กฤษณะเศรณีเป็นผู้รับมรดกและถือกรรมสิทธิ์รวมในที่ดินโฉนดเลขที่ 2647 นายปรีดา นางสุนทรี และนางประโกยได้ตกลงกันยินยอมให้จำเลยเป็นผู้เก็บรักษาโฉนดที่ดินเลขที่ 2647ไว้ ต่อมาวันที่ 11 มกราคม 2531 นางประโกยถึงแก่ความตาย โจทก์เป็นผู้จัดการมรดกของนางประโกยตามคำสั่งศาลของศาลจังหวัดปทุมธานี โจทก์ประสงค์จะแบ่งปันที่ดินซึ่งเป็นมรดกของนางประโกยให้แก่ทายาทของนางประโกยจึงแจ้งให้จำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 2647 ให้แก่โจทก์ จำเลยไม่ยอมส่งมอบ ปัญหาตามฎีกาของจำเลยมีว่า จำเลยต้องส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 2647ให้แก่โจทก์หรือไม่ เห็นว่า จำเลยและนางประโกยกับพวกอีก2 คนต่างก็เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์รวมในที่ดินโฉนดเลขที่ 2647เมื่อนางประโกยถึงแก่ความตาย โจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกของนางประโกยย่อมมีสิทธิเข้าจัดการที่ดินโฉนดเลขที่ 2647 เฉพาะส่วนที่เป็นมรดกของนางประโกยเพื่อนำมาแบ่งปันให้แก่ทายาทของนางประโกย โจทก์จึงมีสิทธิขอจดทะเบียนลงชื่อผู้จัดการมรดกของนางประโกยในโฉนดที่ดินเลขที่ 2647 ซึ่งเป็นหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินได้ตามประมวลกฎหมายที่ดิน มาตรา 82 และเนื่องจากบทกฎหมายดังกล่าวกำหนดให้โจทก์ต้องนำโฉนดที่ดินเลขที่ 2647 มาแสดงต่อเจ้าพนักงานที่ดินด้วย เจ้าพนักงานที่ดินจึงจะดำเนินการจดทะเบียนให้ตามคำขอได้ โจทก์ย่อมมีความจำเป็นต้องใช้โฉนดที่ดินไปแสดงต่อเจ้าพนักงานที่ดิน เมื่อโฉนดที่ดินเลขที่ 2647 อยู่ในความครอบครองของจำเลยเช่นนี้โจทก์จึงมีสิทธิเรียกร้องให้จำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 2647 ให้แก่โจทก์เพื่อนำไปดำเนินการดังกล่าวได้ที่จำเลยอ้างว่าโจทก์ไม่ยอมมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 2615ตำบลบางปรอก (บางโพเหนือฝั่งใต้) อำเภอเมืองปทุมธานี (เชียงราก)จังหวัดปทุมธานี คืนแก่จำเลยเพื่อนำไปแบ่งตามข้อตกลงที่นางประโกยทำไว้กับจำเลยก็ดี จำเลยยังจัดการมรดกของนายโอภาสไม่เสร็จก็ดี ไม่ใช่เหตุที่จะมาลบล้างสิทธิของโจทก์ให้จำเลยไม่ต้องส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 2647 แก่โจทก์ จำเลยจึงต้องส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 2647 ให้แก่โจทก์ แต่เมื่อโจทก์ดำเนินการจดทะเบียนลงชื่อผู้จัดการมรดกเสร็จแล้วก็ให้มอบโฉนดที่ดินเลขที่ 2647 คืนแก่จำเลยตามเดิมศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย
พิพากษายืน
