แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
สัญญาประนีประนอมยอมความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 851 เป็นบทบัญญัติที่ใช้บังคับได้ทั่วไป ไม่จำกัดว่าจะต้องเป็นสัญญาที่ทำกันเองหรือทำต่อหน้าศาล เมื่อสัญญาประนีประนอมยอมความที่ทำต่อหน้าศาลในคดีนี้ฝ่ายที่ต้องรับผิดไม่ได้ลงชื่อไว้ ย่อมเป็นสัญญาที่ไม่ชอบคำพิพากษาของศาลชั้นต้นตามสัญญาประนีประนอมยอมความที่ไม่ชอบย่อมเป็นคำพิพากษาที่ไม่ชอบด้วย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของ ส.ค.1 เลขที่ 208 หมู่ที่ 7 ตำบลโคกปีบกิ่งอำเภอโคกปีบ จังหวัดปราจีนบุรี ได้ขอให้เจ้าพนักงานรังวัดที่ดินเพื่อออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ จำเลยคัดค้านอ้างว่าที่ดินเป็นของจำเลย โดยจำเลยมีหนังสือรับรองการทำประโยชน์แล้ว โจทก์จะยกที่ดินพิพาทแก่ราชการเพื่อสร้างโรงเรียน แต่โอนให้ไม่ได้เพราะเหตุดังกล่าว ขอให้ศาลพิพากษาว่าโจทก์มีสิทธิในที่พิพาทดีกว่าจำเลย
จำเลยให้การว่า ที่ดินพิพาทเป็นของจำเลย จำเลยก็ตกลงยกที่พิพาทให้แก่กระทรวงศึกษาธิการเพื่อสร้างโรงเรียนเช่นกัน โดยได้จดทะเบียนให้กรมสามัญศึกษาถือกรรมสิทธิ์ร่วมด้วย
กระทรวงศึกษาธิการได้เข้ามาเป็นจำเลยร่วม โดยให้การว่าเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่พิพาทร่วมกับจำเลย ขอถือเอาคำให้การของจำเลยเป็นข้อต่อสู้ ขอให้โจทก์จำเลยประนีประนอมยอมความยกที่พิพาทให้แก่จำเลยร่วม เพราะโจทก์และจำเลยต่างก็ประสงค์จะยกที่ดินให้จำเลยร่วมอยู่แล้ว
ศาลชั้นต้นไกล่เกลี่ยแล้วได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความ และพิพากษาคดีไปตามสัญญาประนีประนอมยอมความนั้นโดยโจทก์มิได้ลงชื่อในสัญญาดังกล่าว
โจทก์อุทธรณ์ว่า โจทก์ได้โต้แย้งว่าขอแก้ข้อความบางตอนในสัญญาประนีประนอมยอมความ โดยสัญญาที่ศาลจัดทำไม่ตรงกับความประสงค์ของโจทก์ โจทก์จึงไม่ยอมลงชื่อในรายงานกระบวนพิจารณาและสัญญาประนีประนอมยอมความ สัญญาดังกล่าวไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 851 ไม่ผูกพันโจทก์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า สัญญาประนีประนอมยอมความที่ไม่มีลายมือชื่อโจทก์เป็นสัญญาประนีประนอมยอมความที่ไม่ชอบ คำพิพากษาที่พิพากษาตามสัญญาดังกล่าวเป็นคำพิพากษาที่ไม่ชอบเช่นกัน พิพากษาให้ยกคำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้เพิกถอนสัญญาประนีประนอมยอมความดังกล่าว
จำเลยและจำเลยร่วมฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า สัญญาประนีประนอมยอมความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 851 เป็นบทบัญญัติที่ใช้บังคับได้ทั่วไป ไม่จำกัดว่าจะต้องเป็นสัญญาที่ทำกันเองหรือทำต่อหน้าศาล เมื่อสัญญาประนีประนอมยอมความที่ทำต่อหน้าศาลในคดีนี้ ฝ่ายที่ต้องรับผิดไม่ได้ลงชื่อไว้ ย่อมเป็นสัญญาที่ไม่ชอบ คำพิพากษาของศาลชั้นต้นที่พิพากษาตามสัญญาประนีประนอมยอมความที่ไม่ชอบ ย่อมเป็นคำพิพากษาที่ไม่ชอบด้วย
พิพากษายืน
