แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ย่อยาว
โจทย์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามพระราชบัญญัติเกณฑ์ทหาร พ.ศ.๒๔๖๐ มาตรา ๖๕ – ๖๖ โดยกล่าวว่าจำเลยรับหมายเกณฑ์ของเจ้าพนักงานแล้วไม่ไปให้เจ้าพนักงานตรวจคัดเลือกตามกำหนด โดยเจตนาจะหลีกเลี่ยง เพื่อไม่เข้ารับราชการทหาร ฯ
จำเลยให้การปฏิเสธไม่มีเจตนาจะหลีกเลี่ยง จำเลยรับหมายเกณฑ์จากพันยงกำนัน จำเลยอ่านหนังสือไม่ออก ได้ถามพันยงกำนัน ๆ บอกว่าให้ไปคัดเลือกที่วัดโสธร จำเลยได้ไปตามที่กำนันบอกแล้ว ฯ
ศาลจังหวัดฉเชิงเซาพิจารณาพิพากษายกฟ้องโจทย์ ฟังคดีว่าจำเลยไม่ได้มีเจตนาหลีกเลี่ยง ฯ
โจทย์อุทธรณ ศาลอุทธรณข้าหลวงพิเศษเห็นว่าจำเลยได้หลีกเลี่ยงการเกณฑ์ทหารดังฟ้อง จึงพิพากษากลับคำพิพากษาศาลเดิมให้ลงโทษจำคุกจำเลยมีกำหนด ๑ ปีตามพระราชบัญญัติเกณฑ์ทหาร พ.ศ. ๒๔๖๐ มาตรา ๖๖ ฯ
จำเลยทูลเกล้า ฯ ถวายฎีกา ฯ
กรรมการศาลฎีกาได้ตรวจสำนวนแลประชุมปฤกษาคดีนี้ ได้ความตามทางพิจารณาว่า เดิมจำเลยเปนคนมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตอำเภอเมืองจังหวัดฉเชิงเซา เมื่อ พ.ศ.๒๔๕๙ จำเลยได้ไปอยู่กับลุงของจำเลยในเขตอำเภอบ้านโพธิ์ ครั้น พ.ศ.๒๔๖๐ จำเลยได้ย้ายกลับมาอยู่กับบิดามารดาในเขตอำเภอเมืองตามเดิม ในปลายปี พ.ศ.๒๔๖๑ เจ้าพนักงานอำเภอบ้านโพธิ์ได้ออกหมายถึงจำเลย เพื่อคัดเลือกเข้ารับราชการทหารกำหนดให้ไปที่วัดสนามจันทร์วันที่ ๑๐ เดือนเมษายน พ.ศ. ๒๔๖๑ อำเภอบ้านโพธิ์ได้ส่งหมายให้พันยง ซึ่งเปนกำนันในเขตอำเภอเมืองส่งให้จำเลย การตรวจคัดเลือกชายฉกรรจ์เข้ารับราชการทหารในเขตอำเภอเมือง กำหนดคัดเลือกที่วัดโสธร ในวันขึ้น ๘ ค่ำเดือน ๖ ซึ่งตรงกับวันที่ ๑๘ เมษายน พ.ศ.๒๔๖๑ จำเลยได้ไปที่วัดโสธรในวันที่กล่าวนี้ แลมิได้ไปที่วัดสนามจันทร์ตามกำหนดในหมายของอำเภอบ้านโพธิ์ โดยจำเลยชี้แจงว่าเข้าใจผิด จำเลยอ่านหนังสือไม่ออก ได้ถามฟันยงกำนัน ๆ บอกให้ไปที่วัดโสธรตามกำหนดคัดเลือกของอำเภอเมือง ในวันกำหนดนั้นพันยงกำนันได้พาจำเลยพร้อมด้วยราษฎรอื่น ๆ ไปที่วัดโสธร เมื่อเจ้าพนักงานไม่เรียกชื่อจำเลย พัยยงกำนันจึงได้นำตัวจำเลยไปหาสัสดี เมื่อไม่ได้ความอย่างไรแล้วจำเลยจึงกลับบ้าน ข้อความเหล่านี้จำเลยได้สาบาลตัวเบิกความแสดงความบริสุทธิ์ของจำเลย แลพันยงกำนันก็เบิกความประกอบสมในข้อที่ได้พาจำเลยไปที่วัดโสธร แลนำตัวไปหาสัสดี แต่พันยงกำนันเลี่ยงปฏิเสธเสียว่า เมื่อจำเลยถามถึงกำหนดในหมายพยานได้บอกให้ไปตามหมาย การที่พันยงปฏิเสธดังนี้ไม่น่าเชื่อ แลน่าเชื่อคำจำเลยมากกว่า เพราะถ้าพันยงกำนันบอกให้จำเลยไปตามหมาย คือ ให้ไปที่วัดสนามจันทร์อำเภอบ้านโพธิ์จริงแล้ว เหตุใดเมื่อถึงกำหนดคัดเลือกของอำเภอเมือง พันยงกำนันจึงกลับพาจำเลยไปที่วัดโสธรแลนำไปหาสัสดีดังกล่าวข้างต้น ตามหลักฐานคำพยานดังกล่าวนั้นประกอบด้วยเหตุผลที่หมายของอำเภอบ้านโพธิ์เปนหมายที่ออกถึงจำเลยข้ามเขตอำเภอ กรรมการศาลฎีกาเห็นว่าการที่จำเลยมิได้ไปให้เจ้าพนักงานตรวจคัดเลือกตามหมายนั้น คดีฟังได้สมข้อต่อสู้ของจำเลยว่าเปนโดยจำเลยเข้าใจผิด ซึ่งเจ้าพนักงานมีส่วนทำให้จำเลยเข้าใจดังนั้น ความเข้าใจผิดดังนี้ ศาลฎีกาได้เคยวินิจฉัยมาแล้วว่าฟังเปนข้อแก้ตัวได้ว่าจำเลยไม่มีเจตนาจะหลีกเลี่ยงการเกณฑ์หาร ไม่มีผิดตามพระราชบัญญัติ เช่นคำพิพากษาฎีกาที่ ๔๗๘/๒๔๖๒ แลที่ ๑๑๑๒ พ.ศ.๒๔๖๒ เปนต้น ที่ศาลอุทธรณข้าหลวงพิเศษพิพากษาคดีนี้ให้ลงโทษจำเลยนั้น ยังไม่ชอบด้วยทางพิจารณาแลกฎหมาย ฎีกาจำเลยฟังขึ้น จึงพร้อมกันพิพากษาให้ยกคำพิพากษาศาลอุทธรณข้าหลวงพิเศษเสีย แลพิพากษายืนตามคำพิพากษาศาลจังหวัดฉเชิงเซา ฯ
วันที่ ๙ กรกฎาคม พระพุทธศักราช ๒๔๖๓
