แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
บุคคลผู้มีสัญชาติไทยเพราะเกิดในราชอาณาจักร แต่บิดาเป็นคนต่างด้าวซึ่งขาดจากสัญชาติไทย.หากได้รับใบสำคัญคนต่างด้าวตามพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.2495 มาตรา 16 ทวิ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดย (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2496 มาตรา 4. แต่เมื่อภายหลังมีพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 3) พ.ศ.2499 มาตรา 3 ซึ่งบัญญัติให้บุคคลซึ่งเกิดในราชอาณาจักรไทยได้สัญชาติไทยโดยการเกิด. ย่อมมีผลให้บุคคลผู้ขาดจากสัญชาติไทยตามมาตรา 16 ทวิ ดังกล่าว ได้สัญชาติไทยกลับคืนมาตามเดิมโดยอาศัยพระราชบัญญัติฉบับหลังนี้.(เทียบฎีกาที่ 558/2506).
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยเป็นคนต่างด้าว มีใบสำคัญประจำตัว บังอาจละเลยไม่ต่ออายุใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวสำหรับปี พ.ศ. 2508ต่อนายทะเบียนท้องที่ ขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติการทะเบียนคนต่างด้าว พ.ศ. 2493 มาตรา 5, 7, 10, 13, 20 แก้ไขเพิ่มเติม(ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2495 มาตรา 4 จำเลยให้การต่อสู้ว่าเป็นคนมีสัญชาติไทย แต่บิดาไปแจ้งเป็นคนต่างด้าว ศาลชั้นต้นฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยเกิดในประเทศไทย จึงมีสัญชาติไทยตามพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2456 มาตรา 3 แต่ต่อมาใน พ.ศ. 2486 บิดาจำเลยยื่นคำขอรับใบสำคัญต่างด้าวให้จำเลยจึงถือว่าจำเลยขาดจากสัญชาติไทย ตามพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2495มาตรา 16 ทวิ พระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2496 มาตรา 4ซึ่งบัญญัติให้บุคคลผู้มีสัญชาติไทยแต่บิดาเป็นคนต่างด้าว แล้วไปขอรับใบสำคัญให้ขาดจากสัญชาติไทย แม้จะมีพระราชบัญญัติสัญชาติ(ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2499 มาตรา 7 ให้ยกเลิกมาตรา 16 ทวิ ข้างต้นก็ไม่มีผลให้จำเลยกลับเป็นผู้มีสัญชาติไทยได้ พิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตามพระราชบัญญัติการทะเบียนคนต่างด้าว พ.ศ. 2493มาตรา 10, 13, 20 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2495 มาตรา 4ให้ปรับ 500 บาท จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ด้วยผลของพระราชบัญญัติสัญชาติ(ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2499 มาตรา 7 จำเลยย่อมกลับเป็นผู้มีสัญชาติไทยตามเดิม เทียบตามนัยคำพิพากษาฎีกาที่ 558/2506 พิพากษากลับให้ยกฟ้อง โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เมื่อมีพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2495มาตรา 16 ทวิ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 2)พ.ศ. 2496 มาตรา 5 บัญญัติให้บุคคลผู้มีสัญชาติไทยเพราะเกิดในราชอาณาจักรไทยแต่บิดาเป็นคนต่างด้าว หากได้รับใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าว ให้ขาดจากสัญชาติไทย ย่อมมีผลให้บุคคลดังกล่าวนี้ขาดจากสัญชาติไทย ระหว่างระยะเวลาที่กฎหมายดังกล่าวนี้ใช้บังคับอยู่แต่ต่อมาเมื่อมีพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2499มาตรา 3 บัญญัติให้บุคคลซึ่งเกิดในราชอาณาจักรไทยได้สัญชาติไทยโดยการเกิด ย่อมมีผลให้บุคคลซึ่งเกิดในประเทศไทยแต่ต้องเสียสัญชาติไปดังกล่าว กลับได้สัญชาติไทยกลับคืนใหม่อีก เทียบตามแบบอย่างคำพิพากษาฎีกาที่ 558/2506 พิพากษายืน.
