แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
แม้ตามสัญญาจะซื้อจะขายกำหนดค่าปรับในกรณีที่ผู้ขายส่งมอบสิ่งของให้แก่ผู้ซื้อไม่ถูกต้องภายในกำหนดสัญญาโดยผู้ขายยอมให้ปรับเป็นเงินร้อยละ 10 ของราคาสิ่งของทั้งหมดก็ตาม แต่ค่าปรับดังกล่าว ถ้าสูงเกินส่วนศาลมีอำนาจลดลงเป็นจำนวนพอสมควรได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 383
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้ทำสัญญาซื้อขายหลอดเครื่องส่งวิทยุจำนวน2 หลอดกับจำเลยเป็นเงิน 99,800 บาท โจทก์ส่งมอบหลอดเครื่องวิทยุให้แก่โจทก์แต่เป็นหลอดเก่า ผ่านการใช้งานมาแล้ว ไม่เป็นไปตามตัวอย่างเจ้าหน้าที่ของโจทก์แจ้งให้จำเลยเปลี่ยนให้ใหม่ จำเลยจึงส่งมอบหลอดใหม่ให้ ทำให้โจทก์ได้รับความเสียหาย ต้องชดใช้ค่าปรับ17 เดือนเศษเป็นเงิน 178,642 บาท โจทก์ยอมหักหนี้ค่าหลอดและยอมหักเงินประกันออกคงเหลือค่าปรับที่จำเลยต้องชดใช้โจทก์69,860 บาท ขอให้จำเลยชำระเงินจำนวนดังกล่าวพร้อมดอกเบี้ยจำเลยให้การว่า หลอดเครื่องส่งวิทยุดังกล่าวมิได้เสื่อมสภาพหรือใช้งานมาแล้ว จำเลยได้สั่งซื้อหลอดใหม่ไปเปลี่ยนให้โดยมิได้คิดเงินจากโจทก์ การที่โจทก์ฟ้องว่าจำเลยส่งมอบล่าช้าและเรียกค่าปรับจากโจทก์เป็นการไม่ชอบ ขอให้ยกฟ้อง ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยชำระเงินจำนวน 65,868 บาท พร้อมดอกเบี้ย จำเลยอุทธรณ์ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “สำหรับปัญหาที่จำเลยฎีกาว่า มูลค่าหลอดเครื่องส่งวิทยุที่ซื้อขายกันตามสัญญามีจำนวนเพียง 99,800 บาท แต่โจทก์ได้ใช้สิทธิตามสัญญาริบเงินประกันของจำเลยไปเป็นเงิน9,980 บาท และได้รับหลอดเครื่องส่งวิทยุ 2 หลอดใหญ่มูลค่า99,800 บาท จากจำเลยแล้วรวมเป็นเงินที่รับจากจำเลย 109,780 บาทเกินกว่ามูลค่าสินค้าที่ซื้อขายกันตามสัญญา โจทก์จึงไม่ควรได้รับค่าปรับนอกเหนือจากเงินวางประกันที่โจทก์ได้รับไป นอกจากนี้ก็ไม่ปรากฏว่าโจทก์ได้รับความเสียหายจากการที่จำเลยส่งหลอดใหม่ล่าช้าโดยโจทก์ยังออกอากาศได้ตามปกติ เงินประกันการปฏิบัติตามสัญญาและค่าหลอดเครื่องส่งวิทยุรวมเป็นเงิน 109,780 บาท จึงมีจำนวนท่วมค่าเสียหาย จำเลยจึงไม่ควรจะต้องชำระค่าปรับรวมทั้งดอกเบี้ยนอกเหนือจากนี้อีกนั้น เห็นว่า ตามสัญญาจะซื้อจะขายเอกสารหมาย จ.12 ข้อ 8 มีว่า ถ้าผู้ขายไม่นำสิ่งของมามอบให้แก่ผู้ซื้อให้เป็นการถูกต้องภายในกำหนดสัญญา ผู้ขายยอมให้ปรับเป็นเงินร้อยละ 10 ของราคาสิ่งของทั้งหมดตามข้อ 1 โดยคิดเป็นรายเดือนจนกว่าผู้ขายจะได้นำสิ่งของมาส่งให้แก่ผู้ซื้อจนครบถ้วนและถูกต้องตามสัญญา เมื่อปรากฏว่าจำเลยผิดสัญญาส่งหลอดเครื่องส่งวิทยุให้โจทก์ล่วงเลยมาเป็นเวลา 17 เดือน 15 วันจำเลยจึงต้องถูกปรับตามข้อตกลงที่กำหนดกันไว้ แต่ค่าปรับดังกล่าวถ้าสูงเกินส่วน ศาลก็มีอำนาจลดลงเป็นจำนวนพอสมควรได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 383 เมื่อโจทก์มิได้นำสืบว่าการที่จำเลยส่งมอบหลอดเครื่องส่งวิทยุให้ใหม่ล่าช้า ทำให้โจทก์เสียหายอย่างใดบ้าง จึงเห็นว่าหากโจทก์จะเสียหายก็คงไม่มากไปกว่าจำนวน 109,780 บาท จึงเห็นสมควรให้จำเลยชำระค่าปรับตามจำนวนดังกล่าวเมื่อหักเงินค่าประกันตามสัญญา 9,980 บาทที่โจทก์ริบไว้แล้วกับค่าหลอดเครื่องส่งวิทยุจำนวน 99,800 บาท ที่โจทก์ยังมิได้ชำระให้จำเลยออกตามที่โจทก์ยอมให้หักแล้ว จำเลยก็ไม่ต้องชำระค่าปรับอีก ฎีกาของจำเลยข้อนี้ฟังขึ้น”
พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์
