แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
หนี้กู้ยืมเงินเกินกว่าห้าสิบบาทขึ้นไปที่มิได้มีหลักฐานเป็นหนังสือลงลายมือชื่อผู้ยืมไม่อาจฟ้องร้องบังคับคดีได้ ผู้ให้ยืมจึงไม่มีสิทธิยึดถือโฉนดที่ดินของผู้ยืมไว้เป็นประกันหนี้ดังกล่าวได้
ย่อยาว
โจทก์ทั้งสองฟ้องว่า โจทก์ที่ 2 เป็นภริยาโดยชอบด้วยกฎหมายของพันตำรวจโทชาญชัยหรือสมาน วงศ์สมนึก เมื่อวันที่ 16 เมษายน 2539พันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานถึงแก่กรรม เนื่องจากระบบไหลเวียนโลหิตล้มเหลว หลังจากพันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานถึงแก่กรรมจำเลยซึ่งเป็นน้องสาวของพันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานได้เอาโฉนดที่ดินเลขที่ 148494 และเลขที่ 148495 ตำบลสวนหลวงอำเภอพระโขนง กรุงเทพมหานคร และโฉนดที่ดินเลขที่ 12861ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี ซึ่งเป็นของพันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานและโจทก์ที่ 2 ไปเก็บไว้ ต่อมาศาลมีคำสั่งตั้งโจทก์ที่ 2 เป็นผู้จัดการมรดกของพันตำตรวจโทชาญชัยหรือสมาน โจทก์ทั้งสองจึงแจ้งให้จำเลยคืนโฉนดที่ดินดังกล่าวแก่โจทก์ที่ 2 แต่จำเลยไม่คืนให้โดยอ้างว่า พันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานกู้ยืมเงินจำเลยหลายครั้งโดยมอบโฉนดที่ดินดังกล่าวให้จำเลยยึดถือไว้ ขอให้บังคับจำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 148494 และเลขที่ 148495 ตำบลสวนหลวงอำเภอพระโขนง กรุงเทพมหานคร และโฉนดที่ดินเลขที่ 12861 ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี แก่โจทก์ทั้งสอง
จำเลยให้การว่า พันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานกู้ยืมเงินจำเลยหลายครั้ง การกู้ยืมเงินแต่ละครั้งไม่ได้ทำสัญญากู้ยืมกันไว้ แต่ได้นำโฉนดที่ดินทั้งสองแปลงดังกล่าวและโฉนดที่ดินเลขที่ 12861 ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี มาให้จำเลยยึดถือไว้จำเลยจึงมีสิทธิยึดโฉนดที่ดินทั้งสามฉบับดังกล่าวไปจนกว่าจำเลยจะได้รับชำระหนี้เงินกู้ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า ให้จำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 148494และเลขที่ 148495 ตำบลสวนหลวง อำเภอพระโขนง กรุงเทพมหานครและโฉนดที่ดินเลขที่ 12861 ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี ให้โจทก์ทั้งสอง
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “พิเคราะห์แล้ว ข้อเท็จจริงเบื้องต้นรับฟังได้ว่าโจทก์ที่ 2 เป็นผู้จัดการมรดกของพันตำรวจโทชาญชัยหรือสมาน วงศ์สมนึกจำเลยยึดหน่วงโฉนดที่ดินเลขที่ 148494 และเลขที่ 148495 ตำบลสวนหลวง (คลองประเวศฝั่งเหนือ) อำเภอพระโขนง กรุงเทพมหานครโฉนดที่ดินเลขที่ 12861 ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี ไว้ โดยอ้างว่าพันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานยืมเงินจำเลย3 ครั้ง เป็นจำนวนเงินทั้งสิ้น 1,755,000 บาท โดยไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือแล้วพันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานยังไม่ชำระหนี้ดังกล่าวมีปัญหาวินิจฉัยตามฎีกาจำเลยว่าจำเลยมีสิทธิยึดหน่วงโฉนดที่ดินทั้งสามฉบับดังฟ้องหรือไม่ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 653 วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า “การกู้ยืมเงินกว่าห้าสิบบาทขึ้นไปนั้น ถ้ามิได้มีหลักฐานแห่งการกู้ยืมเป็นหนังสืออย่างใดอย่างหนึ่งลงลายมือชื่อผู้ยืมเป็นสำคัญ ท่านว่าจะฟ้องร้องให้บังคับคดีหาได้ไม่”เมื่อหนี้ที่จำเลยอาศัยเป็นมูลเหตุให้ยึดถือโฉนดที่ดินทั้งสามฉบับนั้นเป็นหนี้ที่ไม่อาจฟ้องร้องบังคับคดีได้ จำเลยจึงไม่มีสิทธิยึดถือโฉนดที่ดินดังกล่าวข้างต้นไว้เป็นประกันหนี้ต่อไปได้ ที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า สิทธิยึดหน่วงที่จำเลยอ้างถึงนั้นต้องเป็นสิทธิยึดหน่วงที่เกิดจากมูลหนี้ที่จำเลยมีสิทธิฟ้องร้องบังคับคดีได้ เมื่อจำเลยไม่มีสิทธิฟ้องร้องให้ผู้จัดการมรดกของพันตำรวจโทชาญชัยหรือสมานชำระหนี้เงินกู้ได้จำเลยก็ไม่มีสิทธิยึดหน่วงโฉนดทั้งสามฉบับไว้ จำเลยต้องคืนให้โจทก์ทั้งสองนั้นชอบแล้ว ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย ฎีกาจำเลยฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
