แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นผู้ใหญ่บ้านยื่นคำร้องขอโดยมีความประสงค์ที่จะให้ศาลมีคำสั่งเพิกถอนการเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้าน และให้มีการเลือกตั้งใหม่ เนื่องจากเป็นการเลือกตั้งที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย แต่ตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่พ.ศ. 2457 ไม่มีบทบัญญัติสนับสนุนให้สิทธิแก่ผู้ร้องในอันที่จะต้องใช้สิทธิทางศาลหรืออนุญาตให้ยื่นเป็นคำร้องขอได้ ผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอเป็นคดีไม่มีข้อพิพาทเพื่อให้ศาลมีคำสั่งตามที่ผู้ร้องขอได้
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 4 ตำบลคลองควาย อำเภอสามโคกจังหวัดปทุมธานี ซึ่งมีการเลือกตั้งไปเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์2531 แต่การเลือกตั้งดำเนินไปโดยไม่ชอบด้วยพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 และข้อบังคับกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้าน พ.ศ. 2524 เนื่องจากจัดทำบัญชีรายชื่อผู้เลือกตั้งไม่ถูกต้อง มีผู้ไม่มีสิทธิไปใช้สิทธิเลือกตั้งการนับบัตรไม่ถูกต้อง ไม่ลงหมายเลขหลักฐาน หรือลงลายมือชื่อหรือลายพิมพ์นิ้วมือของผู้ใช้สิทธิเลือกตั้งตามแบบ ผ.ญ.2มีการอนุญาตให้บุคคลคนเดียวใช้สิทธิลงคะแนนเสียงเกินกว่า 1 ครั้งและให้บุคคลซึ่งหมดสิทธิเลือกตั้งใช้สิทธิเลือกตั้ง ขอให้มีคำสั่งเพิกถอนการเลือกตั้งครั้งนี้และให้มีการเลือกตั้งใหม่
ผู้คัดค้านทั้งสองคัดค้านว่า การเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้านได้ดำเนินไปโดยถูกต้องตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่พ.ศ. 2457 และข้อบังคับกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้าน พ.ศ. 2524 แล้ว ขอให้ยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งยกคำร้อง ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “มีปัญหาว่า ผู้ร้องจะยื่นคำร้องขอเป็นคดีไม่มีข้อพิพาทเพื่อให้ศาลมีคำสั่งตามที่ผู้ร้องขอได้หรือไม่พิเคราะห์แล้ว ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55บัญญัติไว้ความว่า “…บุคคลใดจะต้องใช้สิทธิทางศาล บุคคลนั้นชอบที่จะเสนอคดีของตนต่อศาลส่วนแพ่งที่มีเขตอำนาจได้..” เห็นว่าตามบทบัญญัติดังกล่าวมิได้หมายความว่า บุคคลใดต้องการจะใช้สิทธิทางศาลก็ใช้ได้ตามอำเภอใจ แต่เป็นเรื่องที่ต้องพิจารณาด้วยว่ามีกฎหมายสารบัญญัติสนับสนุนว่า เป็นกรณีที่จำเป็นจะต้องมาร้องขอต่อศาลเพื่อรับรองหรือคุ้มครองตามสิทธิของผู้นั้นที่มีอยู่หรืออนุญาตให้ใช้สิทธิเช่นว่านั้นได้ จึงจะใช้สิทธิทางศาล โดยยื่นคำร้องขอเป็นคดีไม่มีข้อพิพาทได้ สำหรับคดีนี้ ผู้ร้องยื่นคำร้องขอโดยมีความประสงค์ที่จะให้ศาลมีคำสั่งเพิกถอนการเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้าน และให้มีการเลือกตั้งใหม่ เนื่องจากเป็นการเลือกตั้งที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย แต่ในกรณีดังกล่าวตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 ไม่มีบทบัญญัติสนับสนุนให้สิทธิแก่ผู้ร้องในอันที่จะต้องใช้สิทธิทางศาลหรืออนุญาตให้ยื่นเป็นคำร้องขอได้ ผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอเป็นคดีไม่มีข้อพิพาทเพื่อให้ศาลมีคำสั่งตามที่ผู้ร้องขอได้ คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ชอบแล้ว”
พิพากษายืน
