แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การท่าเรือแห่งประเทศไทยจำเลยได้กำหนดให้สินค้าน้ำมันเชื้อเพลิงเป็นสินค้าประเภทหนึ่งที่อนุญาตให้ผู้นำเข้านำเรือไปจอดขนถ่ายสินค้านอกเขตท่าของจำเลยได้และยกเว้นให้ผู้นำเข้าไม่ต้องเสียค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมขนขึ้นท่า ดังนั้นเมื่อปรากฏว่าสินค้าเคมีเหลวที่โจทก์นำเข้าเป็นน้ำมันเชื้อเพลิง ตามความหมายของคำวิเคราะห์ศัพย์คำว่า น้ำมันเชื้อเพลิง ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเก็บรักษาน้ำมันเชื้อเพลิง พุทธศักราช 2474มาตรา 3 และสินค้าเคมีเหลวดังกล่าวก็มีชื่อตรงกันกับที่กำหนดไว้ในประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง กำหนดชนิดของเหลวต่าง ๆ ที่เป็นน้ำมันเชื้อเพลิง ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเก็บรักษาน้ำมันเชื้อเพลิง พ.ศ.2474 สินค้าเคมีเหลวของโจทก์จึงเป็นน้ำมันเชื้อเพลิงและได้รับยกเว้นการเรียกเก็บค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมขนขึ้นท่าตามที่จำเลยได้กำหนดไว้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เคยนำเคมีเหลวมีลักษณะน้ำมันเชื้อเพลิงจากต่างประเทศเข้ามาในราชอาณาจักรโดยบรรทุกมาในเรือบรรทุกน้ำมันเชื้อเพลิงและโจทก์ได้รับอนุญาตจากจำเลยให้ขนถ่ายขึ้นที่ท่าเทียบเรือของโจทก์ที่แขวงช่องนนทรีต่อมาจำเลยมีหนังสือลงวันที่ ๒๘ กันยายน ๒๕๒๑ ถึงโจทก์ให้ชำระค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมขึ้นท่าย้อนหลังนับตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๑๗ เป็นต้นมา โจทก์ขอให้จำเลยยกเว้นและยกเลิกการเก็บค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมดังกล่าว จำเลยไม่ยอมและจะงดบริการสำหรับสินค้าทุกชนิดของโจทก์โจทก์จึงได้วางเงินมัดจำไว้ทั้งสิ้นเป็นเงิน ๒๔๓, ๕๘๐ บาท และมีหนังสือโต้แย้งสงวนสิทธิเรียกคืนไว้ การที่จำเลยเรียกให้โจทก์วางเงินมัดจำเป็นการไม่ชอบด้วยกฎหมาย เพราะเคมีเหลวที่โจทก์นำเข้าเป็นน้ำมันเชื้อเพลิง ได้รับยกเว้นไม่ต้องเสียเงินค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมให้แก่จำเลย ขอให้ศาลพิพากษาว่าคำสั่งตามหนังสือดังกล่าวเป็นคำสั่งที่มิชอบและให้จำเลยคืนเงินมัดจำพร้อมดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า จำเลยมีสิทธิเรียกเก็บค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมขึ้นท่าจากผู้ที่นำเรือเข้ามาออกหรือขนถ่ายสินค้าภายในอาณาบริเวณของการท่าเรือแห่งประเทศไทย แม้ผู้นั้นจะมิได้ใช้บริการของการท่าเรือ โจทก์นำเรือบรรทุกสินค้าเคมีเหลวเข้ามาขนถ่ายขึ้นท่าในบริเวณดังกล่าว จึงต้องเสียค่าภาระแก่จำเลย โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกคืน มีสินค้าบางชนิดที่โจทก์ยกเว้นไม่เรียกเก็บค่าภาระหรือค่าธรรมเนียม แต่สินค้าเคมีเหลวไม่ได้รับการยกเว้น โจทก์ไม่มีสิทธิคิดดอกเบี้ยขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วเห็นว่า สินค้าเคมีเหลวบางส่วนเป็นน้ำมันเชื้อเพลิง โจทก์ได้รับยกเว้นไม่ต้องเสียค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมพิพากษาให้จำเลยคืนเงินมัดจำแก่โจทก์ ๖๕,๓๐๐ บาทพร้อมดอกเบี้ย
โจทก์จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ให้จำเลยคืนเงินมัดจำ ๒๔๓,๕๘๐ บาทพร้อมดอกเบี้ย
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าตามเอกสารหมาย ล.๓ ที่จำเลยอ้างมีข้อความว่า จำเลยได้กำหนดประเภทสินค้าที่อนุญาตให้ผู้นำเข้านำเรือไปจอดขนถ่ายสินค้านอกเขตท่าของจำเลยไว้ ๕ ประเภทคือ
๑. สินค้าที่บรรทุกมาในเรือเกินกว่าปั้นจั่นของจำเลยจะยกขึ้นได้
๒. น้ำมันเชื้อเพลิง
๓. น้ำมันหล่อลื่นที่บรรทุกมากับเรือน้ำมัน (TANKER) นอกจากบรรจุใส่ถัง
๔. กากน้ำตาลที่ส่งให้โรงงานต้มกลั่นสุรา
๕. ถ่านหินที่นำมาใช้ในราชการ
และสินค้า ๕ ประเภทนี้ จำเลยยกเว้นไม่ต้องเสียค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมขนขึ้นท่าปัญหาว่า สินค้าเคมีเหลวที่โจทก์นำเข้ามาในราชอาณาจักรตามฟ้องเป็นน้ำมันเชื้อเพลิงตามเอกสารหมาย ล.๓หรือไม่นั้น ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเก็บรักษาน้ำมันเชื้อเพลิงพุทธศักราช ๒๔๗๔ มาตรา ๓ ให้คำวิเคราะห์ศัพท์คำว่า’น้ำมันเชื้อเพลิง’ รวมความว่าของเหลวทั้งปวงที่เรียกกันว่าร๊อคออยล์เกโรซิน (น้ำมันก๊าด) ปาราฟิน เปโตรเลียม กาโซลิน เบนโซล เบนโซลิน เบนซินนัฟธา และสิ่งอื่น ๆ ตามที่เสนาบดีจะได้ประกาศเพิ่มเติมภายหลังว่าเป็นน้ำมันเชื้อเพลิง ไม่ว่าเกิดโดยธรรมดา หรือทำขึ้นจากเปโตเลียมถ่านศิลา ซิสท์ เชล ปิต ฯลฯ และสิ่งที่ทำขึ้นจากสิ่งนั้นอีกต่อหนึ่ง และมีประกาศกระทรวงมหาดไทยเรื่องกำหนดชนิดของเหลวต่าง ๆ ที่เป็นน้ำมันเชื้อเพลิงตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเก็บรักษาน้ำมันเชื้อเพลิงพ.ศ.๒๔๗๔ ซึ่งประกาศใช้เมื่อวันที่ ๕ มกราคม ๒๕๐๔ กำหนดให้ ฯลฯ ๔. อะซิโตน (ACETONE) ฯลฯ๑๒๐. โปรบิลอัลกอฮอล (PRCPYLALCOHOL) ฯลฯ ๑๓๐. โทลูอีน (TOLUENE)ฯลฯ และ ๑๓๔. ออโธ-ไซลีน (O-XYLENE) เป็นน้ำมันเชื้อเพลิงตามพระราชบัญญัติดังกล่าวและคดีได้ความตามที่โจทก์นำสืบว่าสินค้าเคมีเหลวที่โจทก์นำเข้าตามเอกสารหมาย จ.๔ มีชื่อเรียกตรงกับที่กำหนดไว้ในประกาศกระทรวงมหาดไทยฉบับนี้ สินค้าของโจทก์จึงเป็นน้ำมันเชื้อเพลิงตามพระราชบัญญัติดังกล่าวและได้รับยกเว้นการเรียกเก็บค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมขนขึ้นท่าตามเอกสาร ล.๓ นอกจากนี้ เมื่อพิเคราะห์เอกสารหมาย ล.๓ โดยตลอดแล้ว จะเห็นว่าเหตุที่จำเลยยกเว้นไม่เรียกเก็บค่าภาระหรือค่าธรรมเนียมขนขึ้นท่าสำหรับน้ำมันเชื้อเพลิง ก็เพราะเป็นกรณีที่โจทก์ไม่สามารถให้บริการในการขนขึ้นจากเรือเดินทะเลได้ เมื่อคดีได้ความว่าจำเลยได้รับเงินมัดจำค่าภาระไว้สำหรับสินค้าที่โจทก์ได้รับยกเว้นไม่ต้องเสียภาระจำเลยจึงมีหน้าที่ต้องคืนเงินมัดจำค่าภาระแก่โจทก์
พิพากษายืน.
