แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เอาที่ดินเป็นการลงหุ้นโดยไม่ได้โอนโฉนดเมื่อหุ้นส่วนเลิกเอาที่ดินมาได้ ที่นั้นไม่ใช่เป็นทรัพย์ของหุ้นส่วน จำนองที่ดินในระวางที่เป็นซึ่งศาลยังไม่ได้ตัดสินว่าผู้จำนองเป็นหนี้โจทก์ สัญญาจำนองสมบูรณ์ไม่เข้า ม. 237
วิธีพิจารณาแพ่ง เจ้าหนี้ยึดที่ดินของลูกหนี้ซึ่งมีสัญญาจำนองติดอยู่ด้วย ผู้รับจำนองยื่นคำร้องขอให้ชำระหนี้จำนองก่อนใช้หนี้เจ้าหนี้สามัญได้
ย่อยาว
เดิมโจทก์กับ ช.จำเลยเข้าหุ้นส่วนกันทำโรงสี ช.เอาที่พิพาทตีเป็นราคาหุ้นแลเอาโฉนดมอบให้ไว้แก่พวกหุ้นส่วน แต่มิได้แก้โฉนดอย่างใด ต่อมาหุ้นส่วนเลิก หุ้นส่วนต่างก็เอาทรัพย์ที่ตีเป็นหุ้นคืน ช.จึงเอาที่ดินคืนมาแลนำไปจำนองผู้ร้องไว้ ครั้นจำเลยแพ้ความโจทก์ ๆ นำยึดที่พิพาท ผู้ร้องจึงร้องว่าเมิ่อศาลขายทอดตลาดแล้วขอให้หักใช้ต้นเงินแลดอกเบี้ยผู้ร้องก่อน
ศาลเดิมสั่งว่าสัญญาจำนองใช้ตัดสิทธิโจทก์ไม่ได้ ตาม ม. ๒๓๗ ให้ขายที่พิพาทใช้หนี้โจทก์ เงินเหลือจึงให้ผู้ร้อง
ศาลอุทธรณ์แก้ว่าคดีไม่เข้า ม.๒๓๗ เมื่อศาลขายที่นี้ได้ให้หักใช้ต้นเงินแลดอกเบี้ยแก่ผู้ร้องก่อนเหลือจึงใช้ให้โจทก์
ศาลฎีกาเห็นว่าที่ดินรายพิพาทไม่เป็นของหุ้นส่วนแลฟังข้อเท็จจริงว่าที่ ข. เอาที่พิพาทไปจำนองผู้ร้องก็ไม่เป็นการสมยอม ส่วนการจำนองของ ช. กับผู้ร้องที่ทำกันในระวางโจทก์เป็นความกับ ช. นั้นก็ยังไม่ได้ความว่า โจทก์เป็นเจ้าหนี้จำเลย เพียงแต่ต่างคนต่างฟ้องอ้างว่าได้ทดรองเงินในการลงหุ้นกัน คดีไม่เข้าบท ม. ๒๓๗ จึงตัดสินยืนตามศาลอุทธรณ์
