แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การได้ภาระจำยอมโดยอายุความ เป็นกรณีที่เจ้าของสามยทรัพย์ได้ใช้ประโยชน์ในที่ดินภารยทรัพย์โดยสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาจะได้สิทธิในภาระจำยอมในที่ดินดังกล่าวตาม ป.พ.พ. มาตรา 1401 ประกอบด้วยมาตรา 1382 กฎหมายมุ่งประสงค์ให้ถือเอาการใช้ประโยชน์ของเจ้าของสามยทรัพย์เป็นข้อสำคัญในการพิจารณาว่าจะได้ภาระจำยอมหรือไม่ โดยไม่คำนึงว่าภารยทรัพย์จะอยู่ในครอบครองของผู้ใด
ย่อยาว
โจทก์ทั้งสิบฟ้องและแก้ไขคำฟ้องขอให้พิพากษาให้ทางพิพาทเป็นทางภาระจำยอม ให้จำเลยทั้งห้ารื้อถอนเสาปูนที่ปิดกั้นทางออก โดยให้จำเลยทั้งห้าเป็นผู้เสียค่าใช้จ่าย หากเพิกเฉยให้เจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นผู้ดำเนินการแทน โดยให้จำเลยทั้งห้าเป็นผู้เสียค่าใช้จ่ายทั้งหมด กับให้จำเลยทั้งห้าจดทะเบียนทางพิพาทเป็นทางภาระจำยอมให้แก่ที่ดินของโจทก์ทั้งสิบ หากไม่ปฏิบัติ ให้ถือเอาตามคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของจำเลยทั้งห้า
จำเลยทั้งห้าให้การและแก้ไขคำให้การกับฟ้องแย้งขอให้ยกฟ้องและบังคับโจทก์ทั้งสิบมิให้มารบกวนการครอบครองที่ดินของจำเลยทั้งห้า
โจทก์ทั้งสิบให้การแก้ฟ้องแย้งว่า โจทก์ทั้งสิบใช้ทางพิพาทเป็นเวลาเกินกว่า 10 ปี โดยความสงบและโดยเปิดเผย ด้วยเจตนาเป็นทางภาระจำยอม ทางพิพาทจึงเป็นทางภาระจำยอม จำเลยไม่มีสิทธิปิดกั้นทางพิพาท ขอให้ยกฟ้องแย้ง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้ทางเดินหรือทางรถยนต์มีความยาวทางด้านทิศเหนือประมาณ 3.60 เมตร ความยาวทางด้านทิศใต้ประมาณ 3.60 เมตร และความกว้างทางด้านทิศตะวันตก 0.244 เมตร รวมเนื้อที่ 0.11 ตารางวา บนที่ดินโฉนดเลขที่ 37241 เลขที่ดิน 38 ตำบลบางม่วง (บางใหญ่) อำเภอบางใหญ่ จังหวัดนนทบุรี เป็นทางภาระจำยอมให้แก่ที่ดินของโจทก์ทั้งสิบ และให้จำเลยทั้งห้าเปิดทางพิพาทดังกล่าวเพื่อให้โจทก์ทั้งสิบใช้เป็นทางเดิน ทางรถยนต์ คำขออื่นนอกจากนี้ให้ยก กับให้ยกฟ้องแย้งของจำเลยทั้งห้า ค่าฤชาธรรมเนียมตามฟ้องและฟ้องแย้งให้เป็นพับ
จำเลยทั้งห้าอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ
จำเลยทั้งห้าฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า โจทก์ที่ 1 เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 22443 และร่วมกับโจทก์ที่ 10 เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 63176, 22446, 22445, 63179 โจทก์ที่ 2 ถึงที่ 8 ต่างเป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 63178, 63177, 39435, 46057 ตามลำดับ โจทก์ที่ 9 เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 46075 และ 22442 ส่วนจำเลยทั้งห้าเป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 37241 โดยที่ดินดังกล่าวอยู่ที่ตำบลบางม่วง (บางใหญ่) อำเภอบางใหญ่ จังหวัดนนทบุรี โดยโจทก์ทั้งสิบใช้ทางพิพาทในที่ดินของจำเลยทั้งห้าโดยความสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาให้เป็นทางภาระจำยอมเข้าออกถนนสาธารณะสายบางใหญ่ – บางคูลัด (สายโรงถ่ายกันตนา – วัดต้นเชือก) มากว่า 10 ปีแล้ว โจทก์ทั้งสิบย่อมได้ภาระจำยอมในทางพิพาท ฎีกาของจำเลยทั้งห้าฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นฎีกาให้เป็นพับ
