แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
สัญญาข้อ 7 ว่า ถ้าละเลยไม่ปฏิบัติตามสัญญาให้ริบเงินที่วางไว้ข้อ 8 ถ้าส่งมอบของไม่ถูกต้องภายในกำหนดให้ปรับร้อยละ 5 ของราคาของที่ยังไม่ได้ส่งเป็นรายเดือนจนกว่าจะส่งครบและถูกต้องข้อ 9นอกจากข้อ 8 ถ้าไม่ปฏิบัติตามสัญญาเป็นเหตุให้ผู้ซื้อเสียหาย ผู้ขายรับผิดโดยสิ้นเชิง ดังนี้ตีความว่า ข้อ 7 เป็นกรณีไม่ปฏิบัติตามสัญญาเลย ข้อ 8 ส่งของแล้วแต่ไม่ครบหรือไม่ถูกต้อง ข้อ 9 หมายความถึงเสียหายพิเศษนอกจากนี้ เมื่อผู้ขายไม่ส่งของเลย ผู้ซื้อริบเงินตามข้อ 7ได้ แต่จะปรับตามข้อ 8 ไม่ได้
ย่อยาว
จำเลยทำสัญญาขายเครื่องมือวิทยาศาสตร์รวม 15 รายการแก่โจทก์จำเลยไม่ส่งมอบของเลย อ้างว่าถูกเพลิงไหม้ ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าจำเลยผิดสัญญาข้อ 8 หักเงินประกันตามข้อ 7 ออกแล้ว ให้จำเลยชำระเงิน 7,159.42บาท กับดอกเบี้ยแก่โจทก์ ศาลอุทธรณ์เห็นว่าจำเลยไม่ส่งมอบของเลย ไม่ผิดสัญญาข้อ 8 โจทก์ปรับจำเลยตามข้อ 8 ไม่ได้ พิพากษากลับ ให้ยกฟ้อง โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “มีปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยตามฎีกาของโจทก์ว่า การผิดสัญญาของจำเลยเป็นการผิดสัญญาข้อใด
พิจารณาแล้วสัญญาข้อ 7 มีความว่า เพื่อเป็นการประกันการปฏิบัติตามสัญญานี้ ผู้ขายได้นำเงินหรือหนังสือรับรองของธนาคารที่ผู้ซื้อเชื่อถือเป็นจำนวนร้อยละ 5 ของราคาสิ่งของทั้งหมดเป็นเงิน มามอบไว้แก่ผู้ซื้อในวันทำสัญญานี้ เงินจำนวนนี้หรือหนังสือรับรองของธนาคาร ผู้ซื้อจะคืนให้เมื่อผู้ขายได้ปฏิบัติครบถ้วนตามสัญญาแล้ว แต่ถ้าผู้ขายละเลยเสียไม่ปฏิบัติให้เป็นไปตามข้อกำหนดในสัญญานี้ ผู้ซื้อจะริบเงินจำนวนนี้ หรือเรียกร้องจากธนาคารผู้ออกหนังสือรับรองเป็นจำนวนทั้งหมดหรือแต่บางส่วนก็ได้แล้วแต่จะเห็นสมควร
ส่วนสัญญาข้อ 8 มีความว่า ถ้าผู้ขายไม่นำสิ่งของมาส่งมอบให้แก่ผู้ซื้อให้เป็นการถูกต้องภายในกำหนดตามสัญญานี้ ผู้ขายยอมให้ผู้ซื้อปรับเป็นจำนวนเงินร้อยละ 5 ของราคาสิ่งของที่ยังไม่ได้ส่ง โดยคิดเป็นรายเดือนจนกว่าผู้ขายจะได้นำสิ่งของนั้น ๆ มาส่งให้แก่ผู้ซื้อจนครบถ้วนและถูกต้องตามสัญญา
สัญญาข้อ 9 มีความว่า นอกจากที่กล่าวในข้อ 8. ถ้าผู้ขายไม่ปฏิบัติตามสัญญาด้วยเหตุใด ๆ ก็ตามจนเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ซื้อแล้ว ผู้ขายยินยอมรับผิดโดยสิ้นเชิง
เมื่อพิเคราะห์สัญญาทั้ง 3 ข้อนี้แล้ว เห็นได้ชัดว่ามีวัตถุประสงค์ต่างกันกล่าวคือ สัญญาข้อ 7 ใช้บังคับในกรณีที่จำเลยไม่ปฏิบัติตามสัญญาเสียเลย สัญญาข้อ 8 ใช้บังคับในกรณีที่จำเลยส่งของให้โจทก์ หากแต่ว่า ส่งให้ไม่ครบถ้วนหรือไม่ถูกต้องตามสัญญา ส่วนสัญญาข้อ 9 ถ้าโจทก์เสียหายเป็นพิเศษอย่างใดนอกเหนือจากนี้ จำเลยต้องรับผิดด้วย ข้อเท็จจริงได้ความว่า จำเลยผู้ขายผิดสัญญาไม่ได้ส่งของให้แก่โจทก์เลย โจทก์ย่อมมีสิทธิริบเงินวางประกันตามสัญญาข้อ 7 จะปรับจำเลยตามสัญญาข้อ 8 หาได้ไม่ และทางพิจารณาไม่ปรากฏว่าโจทก์เสียหายเป็นพิเศษนอกเหนือจากนี้ โจทก์เรียกค่าเสียหายอีกไม่ได้”
พิพากษายืน
