แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยยื่นคำร้องขอฟ้องแย้งอย่างคนอนาถา โดยไม่ได้สาบานตัวเป็นกรณีที่มิได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่ง ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในข้อที่มุ่งหมายจะยังให้การ เป็นไปด้วยความยุติธรรม กระบวนพิจารณานับแต่ยื่นคำร้องไม่ว่า จะดำเนินโดยศาลชั้นต้น หรือศาลอุทธรณ์ ตลอดจนคำสั่งในเรื่องนี้ เป็นกระบวนพิจารณาที่ไม่ชอบตามไปด้วย ศาลฎีกา ให้ศาลชั้นต้น ดำเนินการเสียใหม่ให้ถูกต้อง.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยทั้งสองส่งมอบการครอบครองที่ดินแก่โจทก์พร้อมทั้งรื้อถอนขนย้ายบริวารออกไปจากที่ดิน กับใช้ค่าเสียหาย
จำเลยทั้งสองให้การต่อสู้ และฟ้องแย้งพร้อมกับยื่นคำร้องขอฟ้องแย้งอย่างคนอนาถาว่าที่ดินเป็นของจำเลยทั้งสอง
ศาลชั้นต้นพิจารณาคำร้องแล้ว ไม่เชื่อว่าจำเลยทั้งสองยากจนยกคำร้อง
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์คำสั่ง
ศาลอุทธรณ์สั่งว่า จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องขอฟ้องคดีอย่างคนอนาถาแต่ปรากฏว่าจำเลยทั้งสองมิได้สาบานตัวให้คำชี้แจงว่าตนไม่มีทรัพย์สินพอจะเสียค่าธรรมเนียมศาล จึงเป็นการยื่นคำร้องที่ไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 ไม่ชอบที่ศาลชั้นต้นจะรับคำร้องไว้ทำการไต่สวน ที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งยกคำร้องนั้น ศาลอุทธรณ์เห็นด้วยในผล ให้ยกคำร้องอุทธรณ์คำสั่ง
จำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว ในการที่จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องขอฟ้องแย้งอย่างคนอนาถา จำเลยทั้งสองจะต้องสาบานตัวให้คำชี้แจงว่าตนไม่มีทรัพย์สินพอจะเสียค่าธรรมเนียม ศาลและพนักงานเจ้าหน้าที่จะต้องจดทถ้อยคำสาบานของผู้ขอไว้และส่งสำเนาถ้อยคำของผู้ขอไปให้อีกฝ่ายหนึ่งพร้อมกับสำเนาคำฟ้องแย้งด้วย ตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 แต่ตามสำนวนไม่ปรากฏว่าได้มีการปฏิบัติดังกล่าวแต่อย่างใด กรณีจึงเป็นเรื่องที่จำเลยทั้งสองและเจ้าหน้าที่ศาลมิได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ในข้อที่มุ่งหมายจะยังให้การเป็นไปด้วยความยุติธรรมตามที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 27 บัญญัติไว้ ดังนั้น กระบวนพิจารณาที่ศาลได้ดำเนินมาในเรื่องการขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถานับแต่ยื่นคำร้องไม่ว่าจะดำเนินโดยศาลชั้นต้น หรือศาลอุทธรณ์ ตลอดจนคำสั่งในเรื่องนี้จึงเป็นกระบวนพิจารณาที่ไม่ชอบตามไปด้วยศาลฎีกาเห็นเป็นการสมควรที่จะให้ศาลชั้นต้นดำเนินการให้ถูกต้องเสียก่อน ทั้งนี้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 243(1) ประกอบด้วยมาตรา 247
พิพากษาให้ยกคำสั่งศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ ให้ศาลชั้นต้นดำเนินกระบวนพิจารณาเสียใหม่ให้ถูกต้องตามนัยที่กล่าวข้างต้นแล้วทำการไต่สวนคำร้องและมีคำสั่งไปตามรูปคดี.
