แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้รับบุตรบุญธรรมยื่นคำร้องขอให้ศาลตั้ง บ.บุตรเขยเป็นผู้ปกครองบุตรบุญธรรมซึ่งเป็นผู้เยาว์ เมื่อผู้ร้องไม่ใช่ญาติหรือเป็นพนักงานอัยการ จึงไม่มีอำนาจยื่นคำร้องตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1556
เมื่อผู้รับบุตรบุญธรรมยังไม่ได้จดทะเบียนเลิกการรับบุตรบุญธรรมหรือถูกถอนอำนาจปกครอง ทั้งมารดาผู้เยาว์ยังมีชีวิตอยู่แม้ไม่ทราบที่อยู่ไม่อาจติดต่อได้ ก็ไม่ใช่กรณีที่จะจัดให้มีผู้ปกครองผู้เยาว์ได้ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1555 เมื่อไม่อาจตั้งผู้ปกครองได้การตั้งผู้ปกครองหลายคนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1559 จึงไม่อาจทำได้ บ. ยังไม่ได้รับความยินยอมจากมารดาผู้เยาว์ ย่อมรับผู้เยาว์เป็นบุตรบุญธรรมไม่ได้
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า นางเรียมมารดาผู้แทนโดยชอบธรรมของเด็กชายบัณฑิต ได้จดทะเบียนยกผู้เยาว์ให้เป็นบุตรบุญธรรมของผู้ร้องต่อมาผู้ร้องได้มอบให้นายบรรเทืองบุตรเขยอุปการะผู้เยาว์แทนผู้ร้อง นายบรรเทืองจะรับผู้เยาว์เป็นบุตรบุญธรรม แต่นางเรียมไปต่างประเทศไม่ทราบที่อยู่ไม่อาจติดต่อได้ ขอให้ศาลมีคำสั่งตั้งนายบรรเทืองเป็นผู้ปกครองผู้เยาว์ เฉพาะให้มีอำนาจไปจดทะเบียนเลิกการรับบุตรบุญธรมระหว่างผู้ร้องกับผู้เยาว์ กับให้มีอำนาจจดทะเบียนรับผู้เยาว์เป็นบุตรบุญธรรมต่อไปจนเสร็จการ
ศาลชั้นต้นสั่งคำร้องของผู้ร้องว่า เป็นกรณีที่ผู้ร้องมีอำนาจดำเนินการตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๕๘๓, ๑๕๘๘ ได้อยู่แล้ว ไม่ใช่กรณีต้องใช้สิทธิทางศาลไม่รับคำร้อง
ผู้ร้องอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ผู้ร้องเป็นผู้ปกครองผู้เยาว์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา ๑๕๘๖ ประกอบด้วยมาตรา ๑๕๓๗ ไม่ปรากฏว่าผู้ร้องถูกถอนอำนาจปกครอง ผู้เยาว์จึงมิใช่ผู้ที่ไม่มีผู้ปกครองอันอาจจะจัดให้มีผู้ปกครองขึ้นตามมาตรา ๑๕๕๕ และขัดต่อมาตรา ๑๕๕๙ ซึ่งบัญญัติให้มีผู้ปกครองได้คราวหนึ่งเพียงคนเดียว พิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ผู้ร้องไม่ใช่ญาติของผู้เยาว์หรือเป็นพนักงานอัยการ จึงไม่มีอำนาจยื่นคำร้องขอดังกล่าวได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๕๕๖ ผู้ร้องจดทะเบียนรับเด็กชายบัณฑิตเป็นบุตรบุญธรรมโดยชอบด้วยกฎหมาย ยังไม่ได้จดทะเบียนเลิกการรับบุตรบุญธรรมหรือถูกถอนอำนาจปกครอง เด็กชายบัณฑิตมีมารดาที่แท้จริงยังมีชีวิตอยู่ จึงมิใช่ผู้ไม่มีผู้ปกครองอันจะจัดให้มีผู้ปกครองระหว่างเป็นผู้เยาว์ตามมาตรา ๑๕๕๕ เมื่อเด็กชายบัณฑิตมีมารดาอยู่ดังกล่าว นายบรรเทืองจะจดทะเบียนรับเด็กชายบัณฑิตเป็นบุตรบุญธรรมได้ก็ต่อเมื่อได้รังความยินยอมจากมารดาของเด็กชาย บัณฑิตก่อน ตามมาตรา ๑๕๘๓ วรรคแรก เมื่อยังไม่ได้รับความยินยอม นายบรรเทืองก็รับเด็กชายบัณฑิตเป็นบุตรบุญธรรมไม่ได้ เมื่อกรณีไม่อาจตั้งผู้ปกครองได้ดังกล่าว การตั้งผู้ปกครองหลายคนตามมาตรา ๑๕๕๙ จึงไม่อาจทำได้ด้วย ศาลล่างไม่รับคำร้องของผู้ร้องไว้ไต่สวนชอบแล้ว
พิพากษายืน
