แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การอุทิศที่ดินให้ใช้เป็นทางสาธารณะ ย่อมเป็นการสละที่ดินให้เป็นสาธารณะสมบัติของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1304กรณีเช่นนี้หาจำต้องจดทะเบียนอย่างการโอนให้แก่เอกชนไม่ การที่โจทก์ซื้อที่ดินรวมทั้งที่พิพาทซึ่งเจ้าของเดิมได้อุทิศให้เป็นทางสาธารณะแล้ว แม้ที่พิพาทอยู่ในเขตโฉนดที่ดินที่โจทก์ซื้อ โจทก์ก็ไม่มีสิทธิจะยึดถือเอาที่พิพาทเป็นของตนได้(อ้างฎีกาที่ 506/2490 และ 640/2510)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยขุดคูสร้างท่อระบายน้ำรุกล้ำเข้ามาในที่ดินมีโฉนดของโจทก์ ขอให้จำเลยรื้อถอนออกไป ห้ามเกี่ยวข้องและเรียกค่าเสียหาย
จำเลยให้การต่อสู้ว่า จำเลยสร้างท่อระบายน้ำในที่ดินซึ่งเป็นของจำเลยโดยราษฎรอุทิศยกให้ คดีขาดอายุความ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า สำหรับปัญหาที่ว่าหนังสืออุทิศที่ดินให้เป็นสาธารณประโยชน์ของนายประสิทธิ์สมบูรณ์หรือไม่เพียงใดนั้น ข้อเท็จจริงที่ศาลล่างทั้งสองฟังต้องกันเป็นยุติว่าหนังสืออุทิศที่ดินพิพาทให้เป็นสาธารณประโยชน์ตามเอกสารท้ายคำให้การหมายเลข 1 และแผนที่พิพาทมีลักษณะเนื้อที่ดินเท่ากันและเหมือนกัน ประกอบกับคำเบิกความของโจทก์รับว่าจำเลยทำท่อระบายน้ำตามแนวถนนเดิม โจทก์รู้ว่าที่พิพาทเป็นทางสาธารณะก่อนซื้อที่ดินจากนายประสิทธิ์ ข้อที่โจทก์อ้างว่านายประสิทธิ์อุทิศที่พิพาทให้เป็นสาธารณประโยชน์โดยไม่ได้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1299 เป็นการไม่ชอบนั้น ศาลฎีกาเห็นว่าการอุทิศที่ดินให้ใช้เป็นทางสาธารณะเช่นนี้เป็นการสละที่ดินให้เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน สำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1304 กรณีเช่นนี้หาจำต้องทำพิธีจดทะเบียนอย่างการโอนให้แก่เอกชนไม่ ตามนัยคำพิพากษาฎีกาที่ 506/2490 ระหว่างนายฮับ บริบูรณ์ โจทก์เทศบาลเมืองพนัสนิคม กับพวกจำเลย ฉะนั้น หนังสืออุทิศที่ดินของนายประสิทธิ์ จึงมีผลสมบูรณ์ตามกฎหมาย การที่โจทก์ซื้อที่ดินรวมทั้งที่พิพาทซึ่งเจ้าของเดิมได้อุทิศให้เป็นทางสาธารณะแล้ว แม้ที่พิพาทจะอยู่ในเขตโฉนดที่ดินที่โจทก์ซื้อไว้โจทก์ก็ไม่มีสิทธิที่จะยึดถือเอาที่พิพาทเป็นของตนได้ตามนัยคำพิพากษาฎีกาที่ 640/2510 ระหว่างนางบุญช่วย เอกเผ่าพันธุ์ โจทก์ นายสนิธ ศุภวงศ์ จำเลย ศาลล่างทั้งสองพิพากษาชอบแล้ว
พิพากษายืน
