แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
มาตรา 851 แห่งประมวลแพ่งฯ บัญญัติห้ามมิให้ยก+ฟ้องร้องให้บังคับคดีซึ่งสัญญาปราณีประนอมที่มิได้หลักฐานเป็นหนังสือแต่หาขัดขวางต่อการที่จะ+ต่อสู้ว่าได้ปฏิบัติการให้เป็นไปตามสัญญานั้นแล้วไม่
ย่อยาว
บิดาโจทก์กับจำเลยเข้าหุ้นส่วนกันทำการค้าขาย เมื่อคิดบัญชีเลิกห้างหุ้นส่วนปรากฎว่ามีหนี้สินอยู่ราว ๒๐,๐๐๐ บาท ฝ่ายบิดาโจทก์กับจำเลยจึงตกลงกับแบ่งใช้หนี้ ฝ่ายบิดาโจทก์รับใช้หนี้รายธนาคารอินโดจีนซึ่งมีชื่อจำเลยเป็นผู้กู้ อ.เป็นผู้ค้ำประกัน บิดาโจทก์เป็นผู้รับเรือน ฝ่ายจำเลยเป็นผู้ใช้หนี้สินรายอื่น หนี้รายธนาคารอินโดจีนนี้ อ.ได้เป็นผู้ใช้แทนไปแล้วฝ่ายบิดาโจทก์ได้ใช้คืนให้ อ.ไปแล้ว โจทก์กลับมาฟ้องจำเลยเรียกเงินรายนี้
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาต้องกันให้ยกฟ้องโจทก์ โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาตัดสินว่า มาตรา ๘๕๑บัญญัติแต่เพียงว่าสัญญาปราณีประนอมนั้นจะฟ้องร้องให้บังคับคดีมิได้ เว้นแต่จะมีหลักฐานเป็นหนังสือ ฉะนั้นแม้จะฟังว่าการตกลงแบ่งรับใช้หนี้รายนี้เป็นสัญญาปราณีประนอมยอมความมาตรา ๘๕๑ ห้ามมิให้ฟ้องร้องเท่านั้น หาขัดขวางต่อการที่จะยกขึ้นต่อสู้ว่าได้ปฏิบัติการไปตามสัญญาแล้วไม่ ส่วนข้ออ้างที่ว่าหนังสือรับเรือนยังอยู่ที่โจทก์ ต้องถือว่าหนี้สินรายนี้ยังไม่ระงับนั้น เห็นว่าไม่ใช่ข้อสาระสำคัญในคดีหนี้ เพราะหนังสือรับเรือนไม่เกี่ยวกับจำเลยเมื่อ อ.ได้รับชำระหนี้จากบิดาโจทก์แล้วหนังสือรับเรือนก็ต้องตกอยู่แก่บิดาโจทก์เป็นธรรมดา พิพากษายืนตามศาลล่างทั้ง ๒
