แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
คำสั่งศาลเกี่ยวกับการฟ้องคดีอย่างคนอนาถา เป็นเรื่องระหว่างศาลกับผู้ขอไม่มีผลถึงคู่ความอื่น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มิได้บัญญัติให้คู่ความอื่นที่มิได้ยื่นคำขอพิจารณาคดีอย่างคนอนาถามีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวได้ ดังนั้น จำเลยจึงไม่มีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งของศาลชั้นต้นที่อนุญาตให้ยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลให้แก่โจทก์บางส่วนได้
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องจากโจทก์ฟ้องว่า จำเลยมีชื่อเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินโฉนดที่ดินเลขที่ 7928 แทนโจทก์ ขอให้บังคับจำเลยจดทะเบียนโอนโฉนดที่ดินเลขที่ 7928ตำบลตลาดเหนือ อำเภอเมืองภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต ให้แก่โจทก์ และยื่นคำร้องขอฟ้องคดีอย่างคนอนาถา ศาลชั้นต้นไต่สวนคำร้องแล้ว มีคำสั่งอนุญาตให้โจทก์ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลบางส่วน โดยให้เสียค่าขึ้นศาล 45,900 บาท
จำเลยอุทธรณ์ ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับอุทธรณ์ จำเลยอุทธรณ์คำสั่งไม่รับอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ภาค 8 พิจารณาแล้วมีคำสั่งให้รับอุทธรณ์ไว้พิจารณาต่อไป
ศาลอุทธรณ์ภาค 8 พิพากษายกอุทธรณ์ของจำเลย ให้ศาลชั้นต้นดำเนินกระบวนพิจารณาต่อไป
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “คดีมีปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาของจำเลยว่า จำเลยมีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งของศาลชั้นต้นที่อนุญาตให้โจทก์ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมแต่เฉพาะบางส่วนได้หรือไม่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 วรรคสุดท้ายบัญญัติว่า “ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลให้แต่เฉพาะบางส่วนหรือมีคำสั่งให้ยกคำขอเสียทีเดียว ถ้าเป็นการขอฟ้องหรือต่อสู้คดีในชั้นศาลชั้นต้นผู้ขออาจอุทธรณ์คำสั่งนั้นต่อศาลอุทธรณ์ได้ภายในกำหนดเจ็ดวันนับแต่วันมีคำสั่ง ถ้าเป็นการขอฟ้องหรือต่อสู้คดีในชั้นอุทธรณ์หรือฎีกา ผู้ขออาจอุทธรณ์คำสั่งนั้นไปยังศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาแล้วแต่กรณีโดยยื่นคำขอเป็นคำร้องต่อศาลชั้นต้นภายในกำหนดเดียวกัน คำสั่งของศาลอุทธรณ์เช่นว่านี้ให้เป็นที่สุด” เห็นว่า คำสั่งศาลเกี่ยวกับการฟ้องคดีอย่างคนอนาถานั้น เป็นเรื่องระหว่างศาลกับผู้ขอไม่มีผลถึงคู่ความอื่น หากขอฟ้องคดีหรือต่อสู้คดีอย่างคนอนาถาในศาลชั้นต้นแล้ว ศาลชั้นต้นอนุญาตให้ผู้ขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาคำสั่งนั้นเป็นที่สุด หากศาลชั้นต้นยกคำขอหรืออนุญาตให้ยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลบางส่วน ผู้ขอมีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งของศาลชั้นต้นต่อศาลอุทธรณ์ภายในเจ็ดวันนับแต่วันมีคำสั่ง ส่วนคู่ความอื่นที่มิได้ยื่นคำขอพิจารณาคดีอย่างคนอนาถานั้นประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมิได้บัญญัติให้มีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวได้ดังนั้น จำเลยจึงไม่มีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งของศาลชั้นต้นที่อนุญาตให้ยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลให้แก่โจทก์บางส่วนได้ ที่ศาลอุทธรณ์ภาค 8 พิพากษาให้ยกอุทธรณ์ของจำเลยให้ศาลชั้นต้นดำเนินกระบวนพิจารณาต่อไปนั้นศาลฎีกาเห็นด้วยในผล ฎีกาของจำเลยฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
