แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การสื่อสารแห่งประเทศไทย จำเลยที่ 1 รับฝากสินค้าอัญมณีจำพวกทับทิมและไพลินเจียระไนจาก ส. ซึ่งส่งเป็นพัสดุไปรษณีย์อากาศประเภทพัสดุไปรษณีย์ธรรมดา ไปยังผู้รับปลายทางที่สหรัฐอเมริกา เป็นกรณีตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 609 วรรคแรก ที่บัญญัติให้ต้องบังคับตามพระราชบัญญัติการสื่อสารแห่งประเทศไทย พ.ศ.2519 พระราชบัญญัติไปรษณีย์ พุทธศักราช 2477 และไปรษณีย์นิเทศ พ.ศ.2524 ซึ่งเป็นกฎหมายและข้อบังคับที่ใช้อยู่ในขณะที่มีการฝากส่งไปรษณีย์ดังกล่าว ดังนั้น เมื่อ ส.มิได้จัดส่งพัสดุภัณฑ์ในประเภทพัสดุไปรษณีย์รับประกันและต่อมาพัสดุไปรษณีย์ดังกล่าวสูญหายไป ส.จึงมีสิทธิเพียงได้รับชดใช้ค่าเสียหายตามอัตราการชดใช้ค่าเสียหายในประเภทพัสดุไปรษณีย์ธรรมดาตามที่ กำหนดไว้ในภาคผนวกของไปรษณีย์นิเทศ พ.ศ.2514 จำเลยที่ 1 จึงต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายเป็นเงิน 522 บาท จำเลยที่ 1 จะอ้างไม่ต้องรับผิดเนื่องจากมีข้อตกลงพัสดุไปรษณีย์ระหว่างการไปรษณีย์สหรัฐอเมริกาและการไปรษณีย์แห่ง ประเทศไทยตามไปรษณีย์นิเทศข้อ 393.6 และคำสั่งการสื่อสารแห่งประเทศไทยที่ 175/2525 เช่นนั้นไม่ได้ เพราะข้อตกลงดังกล่าวแม้จะทำขึ้นโดยอาศัยอำนาจจากบทบัญญัติของกฎหมายแต่ก็หามีผลเช่นเดียวกันกับ กฎหมายไม่ เมื่อไม่ปรากฏข้อเท็จจริงว่าจำเลยที่ 1 ได้แจ้งให้ ส.ทราบว่าพัสดุไปรษณีย์ถึงสหรัฐอเมริกาชิ้นนี้หากสูญหายจะไม่ได้รับชดใช้ค่าเสียหาย จำเลยที่ 1 จะยกเอาเหตุดังกล่าวมาเป็นข้อยกเว้นความรับผิดหาได้ไม่
การขนไปรษณีย์ภัณฑ์ในหน้าที่ของจำเลยที่ 1 มีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นพิเศษแล้ว จะนำบทบัญญัติเรื่องรับขนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 3 ลักษณะ 8 หมวด 1 มาใช้บังคับแก่จำเลยที่ 1 ไม่ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์รับประกันภัยขนส่งทางอากาศสินค้าประเภทเครื่องประดับอัญมณีจำพวกทับทิมและไพลินเจียระไน จากบริษัทเสนาอิมปอร์ตเอ็กซ์ปอร์ต จำกัด บริษัทดังกล่าวได้ส่งเครื่องประดับดังกล่าวเป็นพัสดุไปรษณีย์อากาศไปยังผู้รับในสหรัฐอเมริกาโดยมอบให้จำเลยที่ ๒ ลูกจ้างของจำเลยที่ ๑ รับไว้แทน สินค้าเหล่านั้นสูญหาย จำเลยทั้งสองไม่ชำระค่าเสียหาย ขอให้บังคับจำเลยทั้งสองร่วมกันชำระค่าเสียหายเป็น ๘๓๓,๖๖๕.๓๖ บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ย
จำเลยทั้งสองให้การต่อสู้คดีหลายประการรวมทั้งต่อสู้ว่า พัสดุได้เกิดการสูญหายในที่ทำการไปรษณีย์สหรัฐอเมริกา การสูญหายเกิดจากความประมาทเลินเล่อของผู้ฝากส่งพัสดุ ที่ไม่ปฏิบัติตามระเบียบของจำเลยที่ ๑ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยที่ ๑ ชำระเงิน ๕๒๒ บาท พร้อมดอกเบี้ย ให้จำเลยที่ ๑ ใช้ค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสองแทนโจทก์ เฉพาะค่าขึ้นศาลให้ใช้แทนเท่าที่โจทก์ชนะคดี นอกจากที่แก้คงให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น ค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสองศาลระหว่างโจทก์กับจำเลยที่ ๒ เป็นพับ
โจทก์และจำเลยทั้งสองฎีกาศาลชั้นต้นสั่งรับเฉพาะฎีกาของโจทก์และจำเลยที่ ๑
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คดีมีปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยตามฎีกาของโจทก์และจำเลยที่ ๑ ว่า จำเลยทั้งสองจะต้องรับผิดต่อโจทก์เพียงใดหรือไม่ ในปัญหาดังกล่าวนี้ขอเท็จจริงฟังได้ว่าบริษัทเสนาอิมปอร์ตเอ็กซ์ปอร์ต จำกัด ฝากส่งพัสดุไปรษณีย์ต่างประเทศในประเภทพัสดุไปรษณีย์ธรรมดาตามใบรับฝากพัสดุไปรษณีย์เอกสารหมาย จ.๕ เพื่อให้ส่งไปยังผู้รับปลายทางที่ประเทศสหรัฐอเมริกา แล้วบริษัทเสนาอิมปอร์ตเอ็กซ์ปอร์ต จำกัด ได้ประกันภัยพัสดุไปรษณีย์ดังกล่าวไว้กับโจทก์เป็นเงิน ๘๒๓,๓๗๒.๒๐ บาท แต่พัสดุไปรษณีย์ที่ส่งไปนั้นสูญหายไป ไม่ถึงผู้รับ โจทก์ได้ชำระค่าพัสดุไปรษณีย์ดังกล่าวให้แก่บริษัทผู้เอาประกันภัยตามจำนวนเงินที่รับประกันภัยแล้ว ตามข้อเท็จจริงดังกล่าวศาลฎีกาเห็นว่าประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๖๐๙ วรรคแรก บัญญัติให้การขนไปรษณีย์ภัณฑ์ในหน้าที่กรมไปรษณีย์โทรเลขอยู่ในบังคับตามกฎหมายและกฎข้อบังคับสำหรับทบวง การนั้น ๆ ดังนี้ การที่บริษัทเสนาอิมปอร์ตเอ็กซ์ปอร์ต จำกัด ฝากส่งพัสดุไปรษณีย์ดังกล่าวกับจำเลยที่ ๑ จึงต้องบังคับตามพระราชบัญญัติการสื่อสารแห่งประเทศไทย พ.ศ.๒๕๑๙ พระราชบัญญัติไปรษณีย์ พุทธศักราช ๒๔๗๗ และไปรษณีย์นิเทศ พ.ศ.๒๕๒๔ ซึ่งเป็นกฎหมายและข้อบังคับที่ใช้อยู่ในขณะที่มีการฝากส่งพัสดุไปรษณีย์นั้น บริษัทเสนาอิมปอร์ตเอ็กซ์ปอร์ต จำกัด ได้ฝากส่งพัสดุไปรษณีย์ดังกล่าวในประเภทพัสดุไปรษณีย์ธรรมดา มิได้ฝากส่งในประเภทพัสดุไปรษณีย์รับประกันตามไปรษณีย์นิเทศ พ.ศ. ๒๕๒๔ ข้อ ๑๖๗ อีกทั้งการที่บริษัทดังกล่าวระบุแจ้งราคาไว้ในแบบพิมพ์ใบขนสินค้าขาออกและแบบแสดงรายการการค้าเอกสารหมาย จ.๒ เป็นการระบุแจ้งเพื่อประโยชน์ของบริษัทดังกล่าวทางพิธีการศุลกากร หาใช่ระบุแจ้งราคาต่อจำเลยที่ ๑ ไม่ ผู้ฝากส่งพัสดุไปรษณีย์ต่างประเทศจะขอให้ส่งในประเภทพัสดุไปรษณีย์รับประกันได้เป็นจำนวนเงินตามราคาของสิ่งของที่บรรจุอยู่ภายใน โดยจะต้องแจ้งลักษณะและราคาที่แน่นอนของสิ่งที่บรรจุอยู่ภายในต่อเจ้าพนักงานไปรษณีย์และเสียค่าธรรมเนียม บริการพิเศษในอัตรา ๔.๐๐ บาท ต่อจำนวนเงินรับประกันทุก ๆ ๑๐๐ แฟรงก์ทองหรือเศษ (หรือทุก ๆ ๘๗๐.๐๐ บาท หรือเศษ) ตามไปรษณีย์นิเทศ พ.ศ.๒๕๒๔ ข้อ ๑๖๒ ประกอบกับภาคผนวกไปรษณีย์นิเทศดังกล่าวในส่วนที่เกี่ยวกับอัตราค่าธรรมเนียมบริการพิเศษ และอัตราการชดใช้ค่าเสียหายสำหรับพัสดุไปรษณีย์รับประกัน เมื่อบริษัทดังกล่าวได้ฝากส่งพัสดุไปรษณีย์ในประเภทพัสดุไปรษณีย์ธรรมดามิได้ขอให้จำเลยที่ ๑ จัดส่งในประเภทพัสดุไปรษณีย์รับประกันเป็นจำนวนเงินตามราคาสิ่งของที่บรรจุอยู่ภายใน และต่อมาพัสดุไปรษณีย์ดังกล่าวสูญหายไป บริษัทดังกล่าวมีสิทธิได้รับชดใช้ค่าเสียหายตามอัตราการชดใช้ค่าเสียหายในประเภทพัสดุไปรษณีย์ธรรมดาตามที่ กำหนดไว้ในภาคผนวกนิเทศ พ.ศ.๒๕๒๔ ซึ่งระบุว่า จะต้องชดใช้อย่างสูงไม่เกิน ๖๐ แฟรงก์ทอง ต่อน้ำหนักไม่เกิน ๕ กิโลกรัม และอัตราค่าเสมอภาค ๑ แฟรงก์ทองเท่ากับ ๘.๗๐ บาท ดังนั้นจำเลยที่ ๑ จึงต้องชดใช้ค่าเสียหายสำหรับพัสดุไปรษณีย์ของบริษัทดังกล่าวซึ่งมีน้ำหนัก ๔๐๐ กรัม และสูญหายไปเป็นเงิน ๕๒๒ บาท ข้อที่จำเลยที่ ๑ อ้างว่า ไม่ต้องรับผิดเลยเพราะเป็นพัสดุไปรษณีย์ต่างประเทศธรรมดาที่ส่งไปยังประเทศสหรัฐอเมริกาตามไปรษณีย์นิเทศข้อ ๓๙๓.๖ คำสั่งการสื่อสารแห่งประเทศไทย ที่ ๑๗๕/๒๕๒๕ เรื่องอัตราค่าไปรษณียากรพัสดุไปรษณีย์ต่างประเทศทางอากาศ ประกอบกับข้อตกลงพัสดุไปรษณีย์ระหว่างการไปรษณีย์สหรัฐอเมริกาและการไปรษณีย์แห่งประเทศไทย นั้น เห็นว่าข้อตกลงดังกล่าวแม้จะทำขึ้นโดยอาศัยอำนาจจากบทบัญญัติของกฎหมาย ก็หามีผลเช่นเดียวกับกฎหมายไม่เมื่อไม่ปรากฏข้อเท็จจริงว่าจำเลยที่ได้แจ้งให้บริษัทเสนาอิมปอร์ตเอ็กซ์ปอร์ต จำกัด ทราบว่าพัสดุไปรษณีย์ถึงประเทศสหรัฐอเมริกาชิ้นนี้ หากสูญหายจะไม่ได้รับชดใช้ค่าเสียหายจำเลยที่ ๑ จะยกเอาเหตุดังกล่าวมาเป็นข้อยกเว้นความรับผิดหาได้ไม่ จำเลยที่ ๑ จึงต้องรับผิดตามที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยมา ฎีกาจำเลยที่ ๑ ฟังไม่ขึ้น ส่วนฎีกาของโจทก์ที่ว่าข้อกำหนดความรับผิดของจำเลยที่ ๑ ในการชดใช้ค่าเสียหายสำหรับพัสดุไปรษณีย์ที่สูญหายที่กำหนดไว้ในภาคผนวกไปรษณีย์นิเทศนั้น หามีผลยกเว้นความรับผิดของจำเลยที่ ๑ ไม่นั้น เห็นว่าการขนไปรษณีย์ภัณฑ์ในหน้าที่ของจำเลยที่ ๑ มีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นพิเศษจะนำบทบัญญัติเรื่องรับขนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๓ ลักษณะ ๘ หมวด ๑ มาใช้บังคับแก่จำเลยที่ ๑ ไม่ได้
พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นฎีกาให้เป็นพับ
