แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แจ้งความประกาศให้ผู้ประสงค์รับเหมาก่อสร้างงานยื่นซองประกวดราคาเป็นคำเชื้อเชิญ และข้อความซึ่งระบุไว้ในแจ้งความว่า ราคาที่ผู้รับเหมายื่นซองประกวดราคาจะไม่เปลี่ยนแปลงภายในกำหนด 60 วัน นับแต่วันยื่นซองประกวดราคาก็เป็นเงื่อนไขที่บังคับไม่ให้โจทก์ ผู้ยื่นซองประกวดราคาเปลี่ยนแปลงราคาค่ารับเหมาก่อสร้างภายในกำหนดเวลาดังกล่าว โจทก์ทราบเงื่อนไขจึงยื่นซองประกวดราคารับเหมาก่อสร้างงานรายนี้ซึ่งเป็นคำเสนอ และตกลงจะไม่เปลี่ยนแปลงราคารับเหมาก่อสร้างภายใน 60 วันนับแต่วันยื่นซองประกวดราคา ก็ไม่ทำให้คำเสนอของโจทก์เป็นคำเสนอที่มีข้อจำกัด ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 359 วรรคสอง
เมื่อข้อความในประกาศแจ้งความของจำเลยระบุให้ผู้ประกวดราคาได้ต้องเข้าทำสัญญาภายในเวลาที่กำหนด เห็นได้ว่าสัญญาอันจะมุ่งทำนั้นจะต้องทำเป็นหนังสือตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 366 วรรคท้ายเมื่อโจทก์ผู้ประกวดราคาได้ไม่ไปลงนามในสัญญาตามกำหนด จึงเป็นเงื่อนไขที่ทำให้จำเลยมีสิทธิริบเงินประจำซองได้ตามที่ระบุไว้ในประกาศแจ้งความ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 2 แจ้งความประกวดราคาจ้างเหมาปรับปรุงท่อระบายน้ำซอย 65 แยกถนนประชาสงเคราะห์ถึงสุดเขต โจทก์ยื่นซองประกวดราคารับจ้างเหมางานดังกล่าวในราคา 228,900 บาท โดยจะต้องก่อสร้างงานรายนี้ให้เสร็จภายใน 90 วัน และราคาจะไม่เปลี่ยนแปลงภายในกำหนด 60 วัน นับแต่วันยื่นซองประกวดราคาอันเป็นเงื่อนไขตามข้อ 5 ของใบแจ้งความ และโจทก์ได้ชำระเงินมัดจำซองประกวดราคาเป็นเงิน 17,500 บาท ต่อมาจำเลยที่ 2มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบว่าโจทก์เป็นผู้เสนอราคาต่ำสุด ตกลงจ้างโจทก์เป็นผู้ทำงานรายนี้ และให้นำหลักฐานต่าง ๆ ไปมอบให้เจ้าหน้าที่ของจำเลยที่ 2โจทก์นำหลักฐานต่าง ๆ ไปมอบให้เจ้าหน้าที่ของจำเลยที่ 2 แล้ว เมื่อเวลาล่วงเลย60 วัน จำเลยไม่เรียกโจทก์ไปทำสัญญาทั้งไม่แจ้งเหตุขัดข้องให้ทราบไม่เรียกโจทก์ไปทำความตกลงในการต่อกำหนดวันยืนราคาว่าโจทก์จะถือกำหนดเดิม 60 วันหรือจะยืดวันยืนราคาไปได้อีกโดยให้โจทก์ทำหนังสือยืนยันไว้เพื่อโจทก์จะได้เตรียมหาวัสดุก่อสร้างไว้เมื่อจำเลยจะจ้างโจทก์ทำงานนั้นแน่นอน โจทก์ได้มีหนังสือถึงจำเลยขอปรับราคาใหม่เพื่อความเป็นธรรมตามราคาวัสดุก่อสร้างขณะนั้น ต่อมาโจทก์ได้รับหนังสือจากจำเลยที่ 2 นัดให้โจทก์ไปลงนามในสัญญาจ้างเหมาโดยแจ้งให้ทราบว่าจำเลยที่ 1 ได้จัดทำร่างสัญญาเสร็จเรียบร้อยแล้ว และให้โจทก์ไปทำสัญญาภายใน 5 วัน นับแต่วันรับหนังสือ โจทก์เห็นว่าเป็นเวลาล่วงเลยกำหนดยืนราคาตามเงื่อนไขข้อ 5 ของใบแจ้งความประกวดราคา ซึ่งกำหนดให้ยืนราคาไว้60 วัน จำเลยแจ้งให้โจทก์ทำสัญญาเลยเวลายืนราคาหาใช่ความผิดของโจทก์ไม่โจทก์จึงมีหนังสือตอบปฏิเสธการทำสัญญาพร้อมกับขอคืนเงินมัดจำ แต่จำเลยแจ้งให้โจทก์ทราบว่าจำเลยริบเงินมัดจำซองและตัดสิทธิโจทก์ไม่ให้เป็นผู้รับจ้างเหมาจึงขอให้จำเลยทั้งสองร่วมกันคืนเงินมัดจำซองจำนวน 17,500 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปี ตั้งแต่วันฟ้องจนกว่าชำระเสร็จ ให้จำเลยที่ 1เพิกถอนคำสั่งตัดสิทธิโจทก์มิให้ยื่นซองประกวดราคาตามระเบียบกรุงเทพมหานครว่าด้วยการจดทะเบียนผู้รับจ้างเหมา พ.ศ. 2518 ให้จำเลยทั้งสองร่วมกันใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทนโจทก์
จำเลยทั้งสองให้การและฟ้องแย้งว่า โจทก์ยื่นซองประกวดราคารับจ้างเหมาปรับปรุงท่อระบายน้ำซอย 65 ในราคา 228,900 บาท และวางเงินมัดจำซองในการปฏิบัติตามสัญญาเป็นเงิน 17,500 บาท โจทก์เป็นฝ่ายผิดสัญญาประกวดราคาจ้างเหมา จำเลยที่ 1 จึงมีสิทธิริบเงินมัดจำซองและตัดสิทธิในการยื่นซองประกวดราคาตามระเบียบกรุงเทพมหานคร ซึ่งไม่เป็นการละเมิดต่อโจทก์ การที่โจทก์ผิดสัญญาทำให้จำเลยที่ 1 ต้องเสียค่าจ้างเหมาเพิ่มอีกเป็นเงิน 21,770 บาท เมื่อหักกับเงินมัดจำซองแล้ว จำเลยที่ 1 ยังได้รับความเสียหายอีก 4,270 บาท ขอให้ยกฟ้องโจทก์และทำให้โจทก์ใช้ค่าเสียหายจำนวน 4,270 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีตั้งแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จ และใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทนจำเลยที่ 1
โจทก์ให้การและแก้ไขคำให้การแก้ฟ้องแย้งว่า ฟ้องแย้งไม่แสดงโดยแจ้งชัดซึ่งสภาพแห่งข้อหา จึงเคลือบคลุม จำเลยเป็นฝ่ายผิดสัญญาความเสียหายหากมีก็เกิดจากความผิดที่จำเลยเป็นผู้ก่อให้เกิดขึ้น
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว พิพากษายกฟ้องโจทก์ ให้โจทก์ใช้ค่าเสียหายจำนวน 4,270 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปี ตั้งแต่วันฟ้องแย้งจนกว่าจะชำระเสร็จแก่จำเลยที่ 1
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ให้จำเลยที่ 1 ใช้เงินค่ามัดจำซองประกวดราคาจำนวน 17,500 บาทแก่โจทก์ พร้อมด้วยดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีนับแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จ ให้เพิกถอนคำสั่งของจำเลยที่ 1 ซึ่งตัดสิทธิโจทก์มิให้ยื่นซองประกวดราคา ยกฟ้องแย้ง นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
จำเลยที่ 1 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า แจ้งความของจำเลยที่ 1 ที่ประกาศให้ผู้ประสงค์รับเหมาก่อสร้างปรับปรุงท่อระบายน้ำยื่นซองประกวดราคาเป็นคำเชื้อเชิญตามข้อ 5 ของแจ้งความดังกล่าวที่มีข้อความว่า ราคาที่ผู้รับเหมายื่นซองประกวดราคาจะไม่เปลี่ยนแปลงภายในกำหนด 60 วัน นับแต่วันยื่นซองประกวดราคา ซึ่งโจทก์เรียกว่ากำหนดวันยื่นราคา เป็นเงื่อนไขที่บังคับไม่ให้โจทก์เปลี่ยนแปลงราคาค่ารับเหมาก่อสร้างภายในกำหนดเวลาดังกล่าว โจทก์ทราบเงื่อนไขดังกล่าวและรายละเอียดอื่นตามแจ้งความของจำเลยที่ 1ดีแล้ว จึงยื่นซองประกวดราคารับเหมาก่อสร้างงานรายนี้ซึ่งเป็นคำเสนอการที่โจทก์ยื่นซองประกวดราคาโดยมีข้อตกลงว่าจะไม่เปลี่ยนแปลงราคาค่ารับเหมาก่อสร้างภายใน 60 วันนับแต่วันยื่นซองประกวดราคา เป็นไปตามเงื่อนไขแจ้งความประกวดราคาของจำเลยที่ 1 ไม่ทำให้คำเสนอของโจทก์เป็นคำเสนอที่มีข้อจำกัด ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 359 วรรคสอง ตามแจ้งความข้อ 7 จำเลยที่ 1 ยังมีสิทธิเลือกตกลงจ้างผู้ใดก็ได้ ฉะนั้นเมื่อจำเลยที่ 1 มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบว่าตกลงจ้างโจทก์ให้ทำการก่อสร้างงานรายนี้อันถือได้ว่าเป็นคำสนองของจำเลย โจทก์จึงมีความผูกพันที่จะต้องไปทำสัญญาจ้างเป็นลายลักษณ์อักษรกับจำเลยที่ 1เห็นได้ว่าการทำสัญญาจ้างเป็นลายลักษณ์อักษรระหว่างโจทก์ จำเลยที่ 1เป็นกรณีอีกส่วนหนึ่งที่โจทก์จะต้องไปลงนามในสัญญาตามกำหนด หากโจทก์ไม่ไปลงนามในสัญญาตามกำหนดก็เป็นเงื่อนไขที่ทำให้จำเลยที่ 1 มีสิทธิริบเงินประจำซองแล้วทำความตกลงจ้างผู้อื่นต่อไปตามแจ้งความข้อ 1 วรรคท้ายและเงื่อนไขที่ว่า “ราคานี้จะไม่เปลี่ยนแปลงภายใน 60 วัน นับแต่วันยื่นซองประกวดราคานี้” ก็เป็นเพียงเงื่อนไขที่กำหนดไว้ในใบแจ้งความประกวดราคาซึ่งเป็นคำเชื้อเชิญเท่านั้นว่าราคานี้จะมีการเปลี่ยนแปลงมิได้ภายใน 60 วันแต่มิได้หมายความต่อไปว่าถ้าเกิน 60 วัน แล้วราคาจะต้องเปลี่ยนแปลงดังนั้น เมื่อโจทก์ผู้ยื่นใบประกวดราคาซึ่งถือเป็นคำเสนอมิได้ระบุในใบประกวดราคาว่าราคาที่เสนอจะคงอยู่เพียง 60 วันแล้ว การที่จำเลยแจ้งให้โจทก์ทราบว่าจำเลยตกลงจ้างโจทก์และต่อมาได้แจ้งให้โจทก์ไปทำสัญญาภายใน 5 วัน แม้จะพ้นกำหนด 60 วันตามเงื่อนไขในใบแจ้งความประกวดราคา หากโจทก์ปฏิเสธไม่ยอมลงนามในสัญญา ก็ถือได้ว่าโจทก์เป็นฝ่ายผิดสัญญาประกวดราคาจ้างเหมา จำเลยจึงมีสิทธิริบเงินประจำซอง แต่ไม่มีสิทธิเรียกค่าเสียหายในการที่ไปจ้างเหมาผู้อื่นในราคาสูงขึ้น เพราะตามแจ้งความประกวดราคาไม่ได้กำหนดไว้
พิพากษาแก้ ให้ยกฟ้องโจทก์และยกฟ้องแย้งของจำเลย
