แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 306 กำหนดให้เจ้าพนักงานบังคับคดีต้องส่งประกาศขายทอดตลาดให้แก่โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาทราบ เพื่อโจทก์จะได้เตรียมตัวเข้าสู้ราคาหรือรักษาผลประโยชน์ส่วนได้เสียของโจทก์ในการบังคับคดี การที่เจ้าพนักงานบังคับคดีให้ผู้แทนโจทก์เซ็นทราบวันนัดไว้ล่วงหน้า ผู้แทนโจทก์ย่อมทราบเฉพาะวันนัดขายทอดตลาดเท่านั้น แต่ไม่ทราบรายละเอียดการโฆษณาบอกขายที่ดินพิพาทตลอดถึงข้อสัญญาและเงื่อนไขต่าง ๆ ในการขายทอดตลาดซึ่งมีอยู่ในประกาศขายทอดตลาด และในการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทโดยปลอดจำนองนั้นเจ้าพนักงานบังคับคดีควรตั้งราคาขั้นต่ำเท่ากับจำนวนเงินที่จำเลยจำนองไว้พร้อมค่าอุปกรณ์ถ้าจะขายราคาต่ำกว่านั้น โจทก์ผู้เป็นเจ้าหนี้จำนองจะต้องไม่คัดค้าน การที่ศาลชั้นต้นสั่งขายและเจ้าพนักงานบังคับคดีเคาะไม้ขายในราคาซึ่งต่ำกว่าราคาจำนองทั้งที่ผู้แทนโจทก์คัดค้าน แม้ว่าการขายครั้งนี้จะเป็นการขายครั้งที่ 6 และขายได้ราคาสูงกว่าที่เจ้าพนักงานบังคับคดีประเมินไว้ในขณะยึดทรัพย์ก็ตาม ก็หาเป็นราคาพอสมควรไม่ เพราะราคายังต่ำกว่าจำนวนเงินจำนองพร้อมค่าอุปกรณ์และต่ำกว่าราคาประเมินของเจ้าพนักงานที่ดินมาก ส่อให้เห็นวี่แววอันไม่สุจริต เป็นการขายไม่ชอบด้วยป.วิ.พ. มาตรา 296 วรรคสอง.
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องมาจากโจทก์ฟ้องจำเลยทั้งห้าให้ชำระหนี้ตามสัญญาเบิกเงินเกินบัญชีจำนองและค้ำประกัน ศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาให้จำเลยทั้งห้าร่วมกันชำระหนี้แล้ว ในชั้นบังคับคดีเจ้าพนักงานบังคับคดีได้ยึดและขายทอดตลาดทรัพย์สินของฝ่ายจำเลย
โจทก์ยื่นคำร้องว่า เจ้าพนักงานบังคับคดีได้ขายทอดตลาดที่ดินโฉนดเลขที่ ๒๓๑๐๘ ตำบลห้วยกะปิ อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรีเนื้อที่ ๒ ไร่ ๑ งาน ๖๘ ตารางวา ในราคา ๑,๖๕๐,๐๐๐ บาท การขายของเจ้าพนักงานบังคับคดีครั้งนี้ไม่ชอบ เพราะการประกาศขายไม่ได้ระบุรายละเอียดเกี่ยวกับข้อกำหนดการขายให้ชัดแจ้งและเจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ได้ส่งประกาศให้โจทก์และจำเลยทราบก่อน ทั้งเป็นการขายแยกแปลง หากขายรวมกับแปลงอื่นที่ติดต่อกันซึ่งติดจำนองโจทก์อยู่ด้วยแล้วจะทำให้ได้ราคาสูงขึ้นซึ่งโจทก์ได้คัดค้านก่อนการขายแล้ว ขอให้ศาลทำการไต่สวนและมีคำสั่งยกเลิกการขายและให้ทำการขายทอดตลาดใหม่
ผู้ร้องทั้งสามคัดค้านว่า ผู้ร้องทั้งสามซื้อที่ดินดังกล่าวจากการขายทอดตลาดของศาลชั้นต้นโดยสุจริต และเป็นการขายที่ชอบด้วยกฎหมาย โจทก์ประเมินราคาที่ดินไว้เป็นเงิน ๕,๐๘๒,๐๐๐ บาท และทราบนัดขายทอดตลาดทุกครั้ง แต่โจทก์มิได้เข้าประมูลหรือนำผู้มาซื้อให้ได้ราคาตามต้องการ ขอให้ศาลยกคำร้องของโจทก์
ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้ว มีคำสั่งเพิกถอนการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการขายทอดตลาดใหม่
ผู้ร้องทั้งสามอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้ร้องทั้งสามฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า มีปัญหาที่ต้องวินิจฉัยในชั้นนี้ว่า การที่เจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ได้ส่งประกาศขายทอดตลาดทรัพย์ที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์แล้วทำการขายทอดตลาดทรัพย์ดังกล่าวไปเป็นการชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ และราคาที่ขายพอสมควรหรือไม่ เห็นว่า ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๓๐๖ บัญญัติว่า “เมื่อได้ยึด …อสังหาริมทรัพย์ทั้งหมด หรือบางส่วนของลูกหนี้ตามคำพิพากษาแล้วให้เจ้าพนักงานบังคับคดียื่นคำขอต่อศาลขอให้สั่งอนุญาตให้ขายทอดตลาดทรัพย์สินนั้น ถ้าไม่มีผู้คัดค้านในการขายทรัพย์ ภายใต้บังคับบทบัญญัติมาตรา ๓๐๗ ให้ศาลมีคำสั่งอนุญาตตามคำขอ แล้วให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้ทราบซึ่งคำสั่งของศาลและวันขายทอดตลาดแก่บรรดาบุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีแก่ทรัพย์สินที่จะขายทอดตลาดซึ่งทราบได้ตามทะเบียน หรือโดยประการอื่น” ตามบทบัญญัติดังกล่าวเมื่อศาลอนุญาตให้ขายทอดตลาดแล้ว เจ้าพนักงานบังคับคดีต้องทำคำโฆษณาบอกขายทรัพย์ทางประกาศของเจ้าพนักงานบังคับคดีเรื่องขายทอดตลาดทรัพย์ที่ยึดไว้ตามประกาศเจ้าพนักงานบังคับคดีเกี่ยวกับที่ดินพิพาท ซึ่งแสดงถึงรายการทรัพย์พิพาทที่จะขายที่ตั้งของทรัพย์พิพาท กำหนดข้อสัญญาและเงื่อนไขว่าทรัพย์พิพาทติดจำนองโจทก์ เจ้าพนักงานบังคับคดีจะขายโดยปลอดจำนอง เมื่อตกลงราคาแล้วผู้ซื้อต้องวางเงินมัดจำร้อยละ ๒๕ ของราคาทรัพย์ที่ซื้อและชำระราคาส่วนที่เหลือภายใน ๑๕ วัน นับแต่วันซื้อ ผู้ซื้อต้องเสียค่าธรรมเนียมในการโอนและเป็นผู้เสียภาษีเงินได้จากการขานอสังหาริมทรัพย์ตามประมวลรัษฎากร นอกจากนี้ ยังต้องมีคำเตือนเกี่ยวกับการรอนสิทธิค่าภาษีอากรต่าง ๆ การไม่รับรองและไม่รับผิดชอบในเขตเนื้อที่ด้วย ดังนั้นเจ้าพนักงานบังคับคดีจำต้องปฏิบัติตามบทบัญญัติดังกล่าว กล่าวคือ เจ้าพนักงานบังคับคดีต้องส่งประกาศขายทอดตลาดที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์ ซึ่งเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาผู้รับจำนองทราบ เพื่อโจทก์จะได้เตรียมตัวเข้าสู้ราคาหรือรักษาผลประโยชน์ส่วนได้เสียของโจทก์ในการบังคับคดี การที่เจ้าพนักงานบังคับคดีให้ผู้แทนโจทก์เซ็นทราบวันนัดไว้ล่วงหน้าเท่านั้น ผู้แทนโจทก์ย่อมทราบเฉพาะวันนัดขายทอดตลาดแต่ไม่ทราบรายละเอียดการโฆษณาบอกขายที่ดินพิพาท ตลอดถึงข้อสัญญาและเงื่อนไขต่าง ๆในการขายทอดตลาด และในการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทโดยปลอดจำนองนั้นเจ้าพนักงานบังคับคดีควรตั้งราคาขั้นต่ำเท่ากับจำนวนเงินที่จำเลยที่ ๑ จำนองไว้พร้อมค่าอุปกรณ์ถ้าจะขายราคาต่ำกว่านั้นโจทก์ผู้เป็นเจ้าหนี้จำนองจะต้องไม่คัดค้าน ซึ่งปรากฏชัดว่า ผู้แทนโจทก์ก็ได้คัดค้านการขายทอดตลาดไว้ โดยอ้างว่าราคาต่ำไป แต่ผู้แทนโจทก์ไม่อาจเข้าสู้ราคาได้เพราะโจทก์ยังไม่ได้มอบหมายให้เข้าสู้ราคาซื้อที่ดินพิพาท การที่ศาลชั้นต้นสั่งขายและเจ้าพนักงานบังคับคดีเคาะไม้ขายให้แก่ผู้ร้องทั้งสามในราคา ๑,๖๕๐,๐๐๐ บาท ซึ่งต่ำกว่าราคาจำนองที่โจทก์ตีราคาไว้ ๕,๐๘๒,๐๐๐ บาท แม้ว่าการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทครั้งนี้จะเป็นการขายทอดตลาดครั้งที่ ๖และขายได้ราคาสูงกว่าที่เจ้าพนักงานบังคับคดีประเมินไว้ในขณะยึดทรัพย์ก็ตาม ก็หาเป็นราคาพอสมควรที่จะยกขึ้นเป็นข้อแก้ตัวดังผู้ร้องทั้งสามฎีกาไม่ เพราะราคาดังกล่าวยังต่ำกว่าจำนวนเงินจำนองพร้อมค่าอุปกรณ์และต่ำกว่าราคาประเมินของเจ้าพนักงานที่ดินที่ประเมินไว้ราคาไร่ละ ๓,๐๐๐,๐๐๐ บาท มาก ส่อให้เห็นวี่แววอันไม่สุจริตทำให้โจทก์ได้รับความเสียหาย จึงเป็นการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทโดยเจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการฝ่าฝืนบทบัญญัติว่าด้วยการบังคับคดีตามคำพิพากษา ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๙๖วรรคสอง โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาผู้มีส่วนได้เสียในการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทมีสิทธิยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งยกเลิกการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทได้
พิพากษายืน.
