แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เครื่องจักรกลไก เครื่องกระทำหรือเครื่องกำเนิดสินค้าที่ติดตั้ง ต้องติดตั้งในโรงเรือนและต้องเป็นส่วนควบอันสำคัญจึงจะได้รับประโยชน์ตามมาตรา 13 แห่ง พระราชบัญญัติภาษีโรงเรือนและที่ดินพ.ศ. 2475 เครื่องจักรผสมคอนกรีตไม่ใช่โรงเรือน เป็นเพียงสิ่งปลูกสร้างอย่างอื่น แม้จะติดตั้งเครื่องจักรกลไกเพื่อใช้ในการอุตสาหกรรมผลิตคอนกรีตผสมเสร็จก็ไม่มีกฎหมายบัญญัติให้ลดค่ารายปีลงเหลือหนึ่งในสามก่อนคำนวณภาษี อาคารสำนักงานแม้จะใช้เป็นที่ควบคุมการทำงานของเครื่องจักรผสมคอนกรีตโดยผ่านสวิตซ์บอร์ดซึ่งติดอยู่ที่อาคารแต่การผลิตคอนกรีตผสมเสร็จ ความสำคัญอยู่ที่เครื่องจักรผสมคอนกรีตฉะนั้นแม้สวิตซ์บอร์ดจะเป็นส่วนควบของโรงเรือนอันเป็นสำนักงานก็หาเป็นส่วนควบที่สำคัญเพื่อใช้ดำเนินการอุตสาหกรรมของโจทก์ไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้รับใบแจ้งรายการประเมินภาษีโรงเรือนและที่ดิน (ภ.ร.ด.8) ประจำปี พ.ศ. 2530 จากเจ้าพนักงานเก็บภาษีเขตบางขุนเทียนของจำเลยที่ 1 โจทก์ไม่เห็นพ้องด้วย จึงได้ยื่นคำร้องต่อผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร จำเลยที่ 2 ขอให้พิจารณาการประเมินสำหรับโรงเรือนรายการที่ 1 ที่ 2 ใหม่ ต่อมาโจทก์ได้รับใบแจ้งคำชี้ขาด (ภ.ร.ด. 11) โจทก์เห็นว่าการประเมินและคำชี้ขาดดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้เพิกถอนการประเมินและคำชี้ขาดดังกล่าวกับให้จำเลยทั้งสองร่วมกันคืนเงินภาษีโรงเรือน 11,073.33 บาทพร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี นับแต่วันฟ้องจนกว่าจำเลยทั้งสองจะชำระเงินให้โจทก์เสร็จ
จำเลยทั้งสองให้การว่า การประเมินภาษีโรงเรือนและที่ดินของเจ้าพนักงานถูกต้องแล้ว ขอให้ยกฟ้อง
ศาลภาษีอากรกลางพิจารณาแล้ววินิจฉัยว่า เครื่องจักรผสมคอนกรีตของโจทก์มีลักษณะติดตรึงตราถาวรกับพื้นดิน เป็นการติดตั้งเครื่องจักรกลไกอันเป็นส่วนควบที่สำคัญเพื่อใช้ในการอุตสาหกรรมสำหรับอาคารสำนักงานก็มีแผลสวิตซ์บอร์ดตั้งอยู่สำหรับคอยควบคุมการทำงานของเครื่องจักรผสมคอนกรีต ถือได้ว่าแผงสวิตซ์บอร์ดเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องจักร โจทก์ย่อมมีสิทธิได้รับการลดหย่อนค่ารายปีลงหนึ่งในสามของค่ารายปีของทรัพย์สินนั้น ตามพระราชบัญญัติภาษีโรงเรือนและที่ดิน พ.ศ. 2475 มาตรา 13 พิพากษาให้เพิกถอนการประเมินของจำเลยที่ 1 ตามแบบแจ้งรายการประเมินภาษีประจำปีภาษี 2530 เล่มที่ 7 เลขที่ 7 ลงวันที่ 4 พฤษภาคม 2530 เฉพาะโรงเรือนรายการที่ 1 และที่ 2 กับเพิกถอนคำชี้ขาดของจำเลยที่ 2ตามใบแจ้งคำชี้ขาด เล่มที่ 9 เลขที่ 3 ลงวันที่ 10 ตุลาคม 2531 ให้จำเลยที่ 1 คืนเงิน 11,073.33 บาท แก่โจทก์ภายในกำหนด 3 เดือนนับแต่วันที่มีคำพิพากษาถึงที่สุด มิฉะนั้นให้จำเลยที่ 1 เสียดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปี ในต้นเงินดังกล่าวนับแต่วันครบ3 เดือน นับจากวันที่มีคำพิพากษาถึงที่สุดเป็นต้นไปจนกว่าจำเลยที่ 1จะชำระเงินเสร็จให้โจทก์
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีภาษีอากร ฟังข้อเท็จจริงว่า บริษัทโจทก์ดำเนินธุรกิจผลิตคอนกรีตผสมเสร็จส่งให้ลูกค้าโดยใช้เครื่องจักรรายการที่ 2 ผสมคอนกรีตซึ่งติดตรึงตรากับพื้นดิน ในการผลิตภายใต้การควบคุมของพนักงานของโจทก์ซึ่งอยู่ในอาคารสำนักงานโรงเรือนรายการที่ 1 ติดตั้งสวิตซ์บอร์ดไว้เพื่อการนี้ และวินิจฉัยว่าพระราชบัญญัติ ภาษีโรงเรือนและที่ดินพุทธศักราช 2475 มาตรา 13บัญญัติว่า “ถ้าเจ้าของโรงเรือนใดติดตั้งส่วนควบที่สำคัญมีลักษณะเป็นเครื่องจักรกลไก เครื่องกระทำหรือเครื่องกำเนิดสินค้า เพื่อใช้ดำเนินการอุตสาหกรรม ฯลฯ ขึ้นในโรงเรือนนั้น ๆ ในการประเมินท่านให้ลดค่ารายปีลงเหลือหนึ่งในสาม ฯลฯ” ตามนี้จะเห็นว่าเครื่องจักรกลไก เครื่องกระทำหรือเครื่องกำเนิดสินค้าที่ติดตั้งนั้นต้องติดตั้งในโรงเรือน และต้องเป็นส่วนควบอันสำคัญจึงจะได้รับประโยชน์ตามมาตรานี้ แต่ตามข้อเท็จจริงปรากฏว่า เครื่องจักรผสมคอนกรีตของโจทก์ติดตรึงตราถาวรกับพื้นดิน ไม่ได้ติดตั้งในโรงเรือนจึงไม่มีข้อพิจารณาว่าโรงเรือนได้ติดตั้งเครื่องจักรผสมคอนกรีตเป็นส่วนสำคัญหรือไม่ และหากจะพิจารณาว่า เครื่องจักรผสมคอนกรีตของโจทก์เป็นโรงเรือนเสียเอง เครื่องจักรผสมคอนกรีตของโจทก์ก็ไม่ใช่โรงเรือน เป็นเพียงสิ่งปลูกสร้างอย่างอื่น ๆ เท่านั้นดังนี้แม้โจทก์จะติดตั้งเครื่องจักรกลไก เพื่อใช้ในการอุตสาหกรรมผลิตคอนกรีตผสมเสร็จ ก็ไม่มีกฎหมายบัญญัติให้ลดค่ารายปีลงเหลือหนึ่งในสามก่อนคำนวณภาษี ส่วนโรงเรือนรายการที่ 1 อาคารสำนักงานแม้จะใช้เป็นที่ควบคุมการทำงานของเครื่องจักรผสมคอนกรีตโดยผ่านสวิตซ์บอร์ดซึ่งติดอยู่ที่อาคารนั้นก็เห็นได้ว่า การผลิตคอนกรีตผสมเสร็จ ความสำคัญอยู่ที่เครื่องจักรผสมคอนกรีต ฉะนั้นสวิตซ์บอร์ดแม้จะเป็นส่วนควบของโรงเรือนอันเป็นสำนักงานก็หาใช่เป็นส่วนควบที่สำคัญเพื่อใช้ดำเนินการอุตสาหกรรมของโจทก์ไม่ การประเมินภาษีโรงเรือนสำหรับสำนักงานจึงลดค่ารายปีสำหรับโรงเรือนนั้นรวมทั้งสวิตซ์บอร์ดลงเหลือหนึ่งในสาม ก่อนคิดภาษีโรงเรือนดังที่โจทก์ฟ้องไม่ได้
พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์
