แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้ในหนังสือที่จำเลยอ้างจะมีข้อความว่าเป็นใบแทนพินัยกรรมก็ดี แต่ข้อความที่บรรยายไว้ ผู้ทำหาได้กำหนดการเผื่อตายในเรื่องทรัพย์สินเพื่อให้มีผลบังคับเมื่อตนตายอย่างไรไม่ ฉะนั้นจึงไม่มีลักษณะเป็นพินัยกรรมตาม ป.พ.พ. มาตรา 1646 คงมีลักษณะเป็นการให้โดยเสน่หาเท่านั้น เมื่อไม่ได้จดทะเบียนจึงไม่สมบูรณ์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอแบ่งมรดกที่ดินโฉนดที่ ๗๒๓๕ และ ๘๕๒๕ อำเภอเมืองจังหวัดสุพรรณบุรี อ้างว่าเป็นที่ดินมรดกของนายถม นางตาซึ่งเป็นตายายโจทก์โดยขอรับแทนที่นางบุญรอดมารดาของโจทก์ซึ่งเป็นบุตรนายถม นางตา ฯลฯ
จำเลยที่ ๑,ที่ ๒ และที่ ๕, ที่ ๖ และจำเลยที่ ๔ ไม่คัดค้านในการแบ่ง
ส่วนจำเลยที่ ๓ ต่อสู้เฉพาะที่ดินโฉนด ๗๒๓๕ ว่าไม่ใช่มรดกของนางถม นางตา ๆ ได้ทำหนังสือยกกรรมสิทธิ์ให้จำเลยตั้งแต่วันที่ ๑๖ มกราคม ๒๔๖๓ และพี่ชายจำเลยได้ครอบครองแทนมาจนบัดนี้ คดีโจทก์ขาดอายุความแล้ว
ศาลชั้นต้นเห็นว่าเอกสารที่จำเลยที่ ๓ อ้างมาไม่มีลักษณะเป็นพินัยกรรม และฟังว่าที่ดินโฉนดที่ ๗๒๓๕ ยังเป็นมรดกของนายถมนางตาอยู่ พิพากษาให้แบ่งที่ดินโฉนดที่ ๗๒๓๕ และโฉนดที่ ๘๕๒๕ ออกเป็น ๕ ส่วนให้โจทก์ได้รับ ๑ ส่วน ฯลฯ และศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยที่ ๓ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าเอกสารที่จำเลยอ้างว่าเป็นพินัยกรรมนั้นมีข้อความว่า “ใบแทนหนังสือพินัยกรรม วันที่ ๑๖ ม.ค.๒๔๖๓ ข้าพเจ้านายถมนางตาได้ทำขึ้นไว้ต่อหน้า นายถา นางบุญรอด พระกรอง สุธาวงษ์ ด้วยข้าพเจ้านายถม นางตายกที่ดินหมายเลขโฉนดที่ ๗๒๓๕ หนึ่งแปลง ยกให้นายเหลือ สาธุวงษ์ บุตรชายของนายถมนางตาเป็นกรรมสิทธิ์ แล้วลงชื่อผู้ให้ ผู้รับและพยานนั้น แม้หนังสือฉบับนี้จะบอกให้ว่าเป็นใบแทนพินัยกรรมก็ดี แต่ข้อความที่บรรยายไว้ผู้ทำหาได้กำหนดการเผื่อตายในเรื่องทรัพย์สินเพื่อให้มีผลบังคับเมื่อคนตายอย่างไรไม่ ฉะนั้นจึงไม่มีลักษณะ พินัยกรรมตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๖๔๖ และคดีไม่เหมือนกับคำพิพากษาฎีกา ๔๑๖/๒๔๙๖ ที่จำเลยอ้างมา เห็นว่าหนังสือดังกล่าวมีลักษณะเป็นการให้โดยเสน่หา ทำหนังสือกันเองมิได้จดทะเบียนย่อมใช้ไม่ได้ และคดีได้ความว่าภายหลังเจ้ามรดกตายแล้วจำเลยได้ใช้อำนาจครอบครองร่วมกับทายาทตลอดมา คดีโจทก์ไม่ขาดอายุความ
