แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ระเบียบของกระทรวงมหาดไทยซึ่งออกโดยอาศัยอำนาจตามพระราชบัญญัติเทศบาลนั้น ถือว่าเป็นระเบียบการภายใน ไม่มีผลบังคับทั่วไป และประชาชนไม่จำต้องรับรู้ ฉะนั้นความรับผิดเพื่อละเมิดอันเกิดจากการที่จำเลยไม่ปฏิบัติตามระเบียบดังกล่าวจะต้องรับผิดหรือไม่ต้องแล้วแต่ข้อเท็จจริงและเหตุผลเป็นเรื่องๆ ไป
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เดิมจำเลยที่ 1 เป็นนายกเทศมนตรี จำเลยที่ 2 เป็นปลัดเทศบาล จำเลยที่ 3 เป็นสมุหบัญชีเทศบาลเมืองหนองคายจำเลยย่อมรู้หรือมีเหตุผลที่ควรรู้ว่า มีหน้าที่ร่วมกันรับผิดชอบชดใช้เงินแก่เทศบาลจนครบ เมื่อปรากฏว่ามีการทุจริตอันเกี่ยวแก่การเก็บรักษาเงินรายได้หรือเงินอื่นใดของเทศบาลทุกหน่วยงานของเทศบาลทุกหน่วยตามระเบียบของกระทรวงมหาดไทยซึ่งออกโดยอาศัยอำนาจตาม พระราชบัญญัติเทศบาลจำเลยประมาทเลินเล่อไม่ปฏิบัติตามอำนาจและหน้าที่ของจำเลย เป็นเหตุให้นายนเรศร์ ธรรมวงษา พนักงานแผนกการไฟฟ้าของเทศบาลยักยอกเงินของโจทก์ไป 127,345.84 บาท ขอให้จำเลยร่วมกันรับผิดใช้เงินดังกล่าวแก่โจทก์
จำเลยที่ 1 ให้การว่า มิได้รับมอบหมายให้ทราบระเบียบของกระทรวงมหาดไทย และมิได้ประมาทเลินเล่อหรือมีส่วนร่วมรู้การกระทำละเมิดนั้น
จำเลยที่ 2 ให้การว่า มิได้ประมาทเลินเล่อระเบียบที่โจทก์อ้างมิใช่กฎหมาย และฟ้องเคลือบคลุม
จำเลยที่ 3 ให้การว่า หน้าที่จัดทำบัญชีและรักษาเงินตามระเบียบของกระทรวงมหาดไทยตกเป็นหน้าที่ของนายนเรศร์กับจำเลยที่ 1-2 มูลเหตุแห่งความประมาทเลินเล่อเกิดจากความผิดของจำเลยที่ 1
ศาลชั้นต้นสอบถามโจทก์แล้วงดสืบพยานและวินิจฉัยว่า ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 820 ใช้ได้เฉพาะการละเมิดที่ผู้นั้นกระทำด้วยตนเองการกระทำของจำเลยไม่เป็นละเมิด เพราะไม่ได้ทำผิดกฎหมาย หรือละเว้นไม่ทำในสิ่งที่กฎหมายบัญญัติให้ทำ การประมาทเลินเล่อโดยฝ่าฝืนระเบียบของกระทรวงมหาดไทยไม่มีผลโดยตรงและไม่มีผลบังคับ พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์เห็นว่า หากฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติการตามหน้าที่ที่เขาสั่งหรือวางระเบียบการไว้ หรือประมาทเลินเล่อต่อหน้าที่ ก็ต้องรับผิดชอบ แต่จะรับผิดหรือไม่เพียงใด ต้องแล้วแต่พฤติการณ์จากข้อเท็จจริงเป็นเรื่อง ๆ ไป พิพากษายกคำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นสืบพยานแล้วพิพากษาใหม่
จำเลยฎีกา ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า มูลแห่งความรับผิดเพื่อละเมิดอันเกิดจากการละเลยมิได้ปฏิบัติตามระเบียบของกกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการเบิกจ่ายเงินการรักษาเงินและการตรวจเงินของเทศบาลที่จะให้จำเลยต้องรับผิดหรือไม่นั้น ต้องแล้วแต่ข้อเท็จจริงเป็นเรื่อง ๆ และต้องปรากฏเหตุผลอื่น ๆ อีก เพราะระเบียบดังกล่าวเป็นระเบียบการภายในวงงานอันจำกัด ไม่มีผลบังคับทั่วไปและประชาชนไม่จำต้องรู้ พิพากษายืน
