แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เครื่องหมายการค้าของรูปแบบแรกและรูปแบบที่ 2ประกอบด้วยรูปครึ่งม้าครึ่งคน ที่เป็นรูปตัวม้าท่อนล่างกำลังยืนยกขาหน้าทั้งสองข้างขึ้นโดยขาขวางขาซ้ายเหยียดตรงและรูปตัวคนท่อนบนอยู่ในท่าพุ่งหอก ใช้มือขวาถือหอกเงื้อไปข้างหลังส่วนมือซ้ายเหยียดตรงไปข้างหน้าในระดับเดียวกับแขนขา หันหน้าไปทางขวา รูปครึ่งม้าครึ่งคนรูปแบบแรกเป็นลายเส้นโปร่ง ส่วนรูปแบบที่ 2 เป็นรูปทึบ นอกจากนี้รูปแบบแรกยังมีข้อความ ภาษาอังกฤษประดิษฐ์ว่า “E.RemyMartin$Co” บรรทัดหนึ่ง กับอีกบรรทัดหนึ่งมีข้อความภาษาอังกฤษประดิษฐ์อยู่ในกรอบสี่เหลี่ยม ผืนผ้าว่า “REMYMARTIN” ส่วนของจำเลยรูปแบบ แรกและรูปแบบที่ 2เป็นรูปครึ่งม้าครึ่งคนเช่นเดียวกัน ส่วนบนเป็นรูปตัวคนอยู่ ในท่ากำลังพุ่งหอกซึ่งมีหัวหอกเป็นรูปสามเหลี่ยมในลักษณะท่าทาง เหมือนกับรูปเครื่องหมายการค้าของโจทก์ ส่วนล่างเป็นตัวม้า อยู่ในท่าอย่างเดียวกับของโจทก์คือ ม้ายกขาหน้าทั้งสองข้าง แต่แตกต่างกันตรงที่ว่ารูปม้าของจำเลยเหยียดขาขวาตรง งอขาซ้าย หัน หน้าไปทางซ้าย และหักหอกของจำเลยเป็นรูปสามเหลี่ยม ส่วนรูปม้าของโจทก์งอขาขวาเหยียดขาซ้ายหันหน้าไปทางขวาและหัวหอกของโจทก์เป็นปลายเส้นตรง นอกจากนี้รูปครึ่งม้าครึ่งคน ของจำเลยมีส่วนบนเป็นลายเส้นเกือบทึบ ส่วนของโจทก์เป็นลายเส้น สำหรับรูปแบบแรก และเป็น รูปทึบสำหรับรูปแบบที่ 2 ยิ่งกว่านั้น รูปครึ่งม้าครึ่งคนของจำเลยยังอยู่ภายในวงกลม 4 วง มีลวดลาย คล้ายดอกไม้ล้อมรอบสำหรับรูปแบบแรก และอยู่ภายในวงกลม 1 วง ซึ่งมีช่อ ดอกไม้รองรับและยังมีคำว่า “ปุ๋ยเคมี ปุ๋ยน้ำไทย” อยู่ด้านบน และมีคำว่า “ตราม้าเทวดา” อยู่ด้านล่างของ รูปครึ่งม้าครึ่งคนสำหรับรูปแบบที่ 2 เครื่องหมายการค้า ของโจทก์รูปแบบแรกใต้รูปครึ่งคนครึ่งม้ายังมีข้อความ ภาษาอังกฤษประดิษฐ์ว่า “E.RemyMartin$Co” บรรทัดหนึ่ง และมีคำว่า MEMYMARTIN” อีกบรรทัดหนึ่ง อยู่ในกรอบ สี่เหลี่ยมผืนผ้าซึ่งเป็นชื่อบริษัทโจทก์ และตัวอักษรนี้ก็เป็น ชื่อเรียกสินค้าของโจทก์ว่า “เรมี่มาร์แตง” จนเป็น ที่เข้าใจกันทั่วไป ประกอบกับเมื่อเทียบขนาดและสัดส่วนของตัวอักษรคำว่า “REMYMARTIN” กับรูปภาพครึ่งม้าครึ่งคนแล้ว ปรากฏว่าตัวอักษรมีขนาดใหญ่กว่ารูปภาพ ตัวอักษรคำว่า”REMYMARTIN” จึงมีลักษณะเด่น และมีความสำคัญยิ่งกว่ารูปภาพดังกล่าว โจทก์เพิ่งมาจดทะเบียนเฉพาะรูปครึ่งม้าครึ่งคนในท่าพุ่งหอก สำหรับรูปแบบที่ 2 ภายหลังจากที่จำเลยได้รับการจดทะเบียน รูปม้าครึ่งคนของจำเลยรูปแบบแรก และสินค้าสุราของโจทก์ที่ส่ง เข้ามาจำหน่ายในประเทศไทยตามใบส่งสินค้า ก็ระบุว่าเป็น บรั่นดีเรมี่มาร์แตง ไม่ปรากฏว่าคนไทยเรียกสินค้าของโจทก์ ว่าสุราตราครึ่งม้าครึ่งคนพุ่งหอกแต่อย่างใด ส่วนเครื่องหมาย การค้ารูปแบบที่ 2 ของจำเลยยังมีคำว่า “ปุ๋ยเคมี ปุ๋ยน้ำไทย ตราม้าเทวดา” แตกต่างกับคำว่า “REMYMARTIN” ซึ่งเป็น ชื่อเรียกขานสินค้าของโจทก์ เมื่อประชาชนไม่เห็นคำว่า “REMYMARTIN” อยู่ด้วยย่อมเข้าใจได้ทันทีว่าสินค้าที่พบเห็น นั้นมิใช่สินค้าของโจทก์ ทั้งสินค้าของจำเลยก็เป็นจำพวกปุ๋ย ซึ่งมิใช่สินค้าที่เกี่ยวข้องกับสินค้าจำพวกสุราดังเช่นของโจทก์ ที่แพร่หลายอยู่แล้วผู้บริโภคสินค้าของโจทก์และของจำเลย เป็นหลักก็เป็นผู้บริโภคคนละกลุ่มกัน จึงไม่ทำให้เห็นว่า จำเลยมีเจตนาจะใช้เครื่องหมายการค้าที่เหมือนหรือคล้าย เครื่องหมายการค้าของโจทก์ เพื่อลวงผู้ซื้อและประชาชน ให้หลงผิดว่าสินค้าของจำเลยเป็นสินค้าของโจทก์หรือโจทก์ มีส่วนเกี่ยวข้องด้วยหรือทำให้ผู้ซื้อและประชาชนหลงผิด ในแหล่งกำเนิดของสินค้าแต่อย่างใด เครื่องหมายการค้าของโจทก์ กับเครื่องหมายการค้าของจำเลยไม่เหมือนหรือคล้ายกันจนถึง นับได้ว่าเป็น การลวงสาธารณชนให้สับสน
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้พิพากษาว่า เครื่องหมายการค้าตามคำขอจดทะเบียนเลขที่ 151824 และทะเบียนเลขที่ 90536 (คำขอเลขที่ 134624)ของจำเลยเหมือนหรือคล้ายกับเครื่องหมายการค้าตามเอกสารท้ายคำฟ้องหมายเลข 2 และ 3 ของโจทก์ และโจทก์มีสิทธิในเครื่องหมายการค้ารูปครึ่งม้าครึ่งคนในท่าพุ่งหอกดีกว่าจำเลยไม่ว่าเพื่อใช้กับสินค้าจำพวกใดทั้งสิ้น ให้จำเลยถอนคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าคำขอเลขที่ 151824 และถอนทะเบียนเครื่องหมายการค้าทะเบียนเลขที่ 90536(คำขอเลขที่ 134624) หากจำเลยไม่ปฏิบัติตาม ให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนา กับห้ามจำเลยใช้ยื่นขอจดทะเบียนหรือเข้าเกี่ยวข้องใด ๆ กับเครื่องหมายการค้ารูปครึ่งม้าครึ่งคนในท่าพุ่งหอกของโจทก์หรือเครื่องหมายการค้าใด ๆ ที่เหมือนหรือคล้ายกับเครื่องหมายการค้า รูปครึ่งม้าครึ่งคนในท่าพุ่งหอกของโจทก์อีกต่อไป
จำเลยให้การว่า โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง โจทก์ใช้เครื่องหมายการค้ารูปครึ่งม้าครึ่งคนในท่าพุ่งหอกและคำว่า “REMY MARTIN”รวมกันกับสินค้าประเภทสุราเท่านั้น โจทก์ไม่เคยแยกกันหรือใช้กับสินค้าประเภทอื่นจำเลยยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าเลขที่ 151824 รูปวงกลมมีลวดลายคล้ายดอกไม้รองรับภายในวงกลมเป็นรูปลวดลายม้าครึ่งตัวท่อนบนเป็นรูปคนครึ่งตัว มือซ้ายถือหอกทำท่าพุ่ง หันหน้าทางซ้ายมือกับคำว่า “ตราม้าเทวดา” และ “ปุ๋ยเคมีปุ๋ยน้ำไทย” ซึ่งไม่เหมือนหรือคล้ายกับเครื่องหมายการค้าของโจทก์ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ในปัญหาที่ว่าโจทก์มีสิทธิในเครื่องหมายการค้าพิพาททั้งสองดีกว่าจำเลยหรือไม่นั้น มีข้อจะต้องวินิจฉัยว่าเครื่องหมายการค้าของโจทก์ตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 2และเครื่องหมายการค้าตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 3กับเครื่องหมายการค้าของจำเลยตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 4และเครื่องหมายการค้าตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 6 มีลักษณะเหมือนหรือคล้ายกันจนถึงนับได้ว่าเป็นการลวงสาธารณชนให้สับสนหรือไม่
พิเคราะห์เครื่องหมายการค้ารูปแบบแรกและรูปแบบที่ 2 ที่โจทก์จดทะเบียนไว้ตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 2 และหมายเลข 3 แล้วปรากฏว่าเครื่องหมายการค้าของรูปแบบแรกและรูปแบบที่ 2 ประกอบด้วยรูปครึ่งม้าครึ่งคน ที่เป็นรูปตัวม้าท่อนล่างกำลังยืนยกขาหน้าทั้งสองข้างขึ้นโดยขาขวางอขาซ้ายเหยียดตรง และรูปตัวคนท่อนบนอยู่ในท่าพุ่งหอก ใช้มือขวาถือหอกเงื้อไปข้างหลัง ส่วนมือซ้ายเหยียดตรงไปข้างหน้าในระดับเดียวกับแขนขวาหันหน้าไปทางขวา รูปครึ่งม้าครึ่งคนรูปแบบแรกเป็นลายเส้นโปร่ง ส่วนรูปแบบที่ 2 เป็นรูปทึบ นอกจากนี้รูปแบบแรกยังมีข้อความภาษาอังกฤษประดิษฐ์ว่า “E.Remy Martin & Co” บรรทัดหนึ่ง กับอีกบรรทัดหนึ่งมีข้อความภาษาอังกฤษประดิษฐ์อยู่ในกรอบสี่เหลี่ยมผืนผ้าว่า “REMY MARTIN” ส่วนของจำเลยรูปแบบแรกและรูปแบบที่ 2 ตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 6 และหมายเลข 4 ตามลำดับเป็นรูปครึ่งม้าครึ่งคนเช่นเดียวกัน ส่วนบนเป็นรูปตัวคนอยู่ในท่ากำลังพุ่งหอกซึ่งมีหัวหอกเป็นรูปสามเหลี่ยมในลักษณะท่าทางเหมือนกับรูปเครื่องหมายการค้าของโจทก์ ส่วนล่างเป็นตัวม้าอยู่ในท่าอย่างเดียวกับของโจทก์คือม้ายกขาทั้งสองข้างแต่แตกต่างกันตรงที่ว่ารูปม้าของจำเลยเหยียดขาขวาตรง งอขาซ้าย หันหน้าไปทางซ้าย และหัวหอกของจำเลยเป็นรูปสามเหลี่ยม ส่วนรูปม้าของโจทก์งอขาขวาเหยียดขาซ้าย หันหน้าไปทางขวา และหัวหอกของโจทก์เป็นลายเส้นตรงนอกจากนี้รูปครึ่งม้าครึ่งคนของจำเลยมีส่วนบนเป็นลายเส้นเกือบทึบส่วนของโจทก์เป็นลายเส้นสำหรับรูปแบบแรก และเป็นรูปทึบสำหรับรูปแบบที่ 2 ยิ่งกว่านั้นรูปครึ่งม้าครึ่งคนของจำเลยยังอยู่ภายในวงกลม4 วง มีลวดลายคล้ายดอกไม้รองรับและยังมีคำว่า “ปุ๋ยเคมี ปุ๋ยน้ำไทย”ครึ่งม้าครึ่งคน สำหรับรูปแบบที่ 2 เครื่องหมายการค้าของโจทก์รูปแบบแรกใต้รูปครึ่งคนครึ่งม้ายังมีข้อความภาษาอังกฤษประดิษฐ์ว่า “E.Remy Martin & Co” บรรทัดหนึ่งและมีคำว่า “REMY MARTIN”อีกบรรทัดหนึ่งอยู่ในกรอบสี่เหลี่ยมผืนผ้า ซึ่งเป็นชื่อบริษัทโจทก์และตัวอักษรนี้ก็เป็นชื่อเรียกสินค้าของโจทก์วา “เรมี่ มาร์แตง”จนเป็นที่เข้าใจกันทั่วไปประกอบกับเมื่อเทียบขนาดและสัดส่วนของตัวอักษรคำว่า “REMY MARTIN” กับรูปภาพครึ่งม้าครึ่งคนแล้ว ปรากฏว่า ตัวอักษรมีขนาดใหญ่กว่ารูปภาพ ตัวอักษรคำว่า “REMY MARTIN” จึงมีลักษณะเด่นและมีความสำคัญยิ่งกว่ารูปภาพดังกล่าว โจทก์เพิ่งมาขอจดทะเบียนเฉพาะรูปครึ่งม้าครึ่งคนในท่าพุ่งหอกสำหรับรูปแบบที่ 2เมื่อวันที่ 3 เมษายน 2528 ภายหลังจากที่จำเลยได้รับการจดทะเบียนรูปม้าครึ่งคนของจำเลยรูปแบบแรกเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2526และสินค้าสุราของโจทก์ที่ส่งเข้ามาจำหน่ายในประเทศไทยตามใบส่งสินค้าเอกสารหมาย จ.21 ก็ระบุว่าเป็นบรั่นดีเรมี่มาร์แตง ไม่ปรากฏจากทางนำสืบของโจทก์ว่าคนไทยเรียกสินค้าของโจทก์ว่าสุราตราครึ่งม้าครึ่งคนพุ่งหอกแต่อย่างใด ส่วนเครื่องหมายการค้ารูปแบบที่ 2ของจำเลยยังมีคำว่า “ปุ๋ยเคมี ปุ๋ยน้ำไทย ตราม้าเทวดา” แตกต่างกับคำว่า”REMY MARTIN” ซึ่งเป็นชื่อเรียกขานสินค้าของโจทก์ เมื่อประชาชนไม่เห็นคำว่า”REMY MARTIN” อยู่ด้วยย่อมเข้าใจได้ทันทีว่าสินค้าที่พบเห็นนั้นมิใช่สินค้าของโจทก์ ทั้งสินค้าของจำเลยก็เป็นจำพวกปุ๋ยซึ่งมิใช่สินค้าที่เกี่ยวข้องกับสินค้าจำพวกสุราดังเช่นของโจทก์ที่แพร่หลายอยู่แล้ว ผู้บริโภคสินค้าของโจทก์และของจำเลยเป็นหลักก็เป็นผู้บริโภคคนละกลุ่มกัน จึงไม่ทำให้เห็นว่าจำเลยมีเจตนาจะใช้เครื่องหมายการค้าที่เหมือนหรือคล้ายเครื่องหมายการค้าของโจทก์เพื่อลวงผู้ซื้อและประชาชนให้หลงผิดว่าสินค้าของจำเลยเป็นสินค้าของโจทก์หรือโจทก์มีส่วนเกี่ยวข้องด้วยหรือทำให้ผู้ซื้อและประชาชนหลงผิดในแหล่งกำเนิดของสินค้าแต่อย่างใดศาลฎีกาเห็นว่า เครื่องหมายการค้าของโจทก์กับเครื่องหมายการค้าของจำเลยไม่เหมือนหรือคล้ายกันจนถึงนับได้ว่าเป็นการลวงสาธารณชนให้สับสน ที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษามานั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย ฎีกาโจทก์ฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน
