แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องเรียกเรือนครัวพิพาทคืน เมื่อฟังว่าเรือนครัวพิพาทจำเลยยกให้โจทก์ ดังนี้คดีของโจทก์ที่เกี่ยวกับอายุความต้องบังคับตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา1336 เพราะเป็นการติดตามทรัพย์ของตนคืน มิใช่เป็นการเรียกค่าเสียหายอันเกิดแต่มูลละเมิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา446
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องและร้องเพิ่มเติมฟ้องว่าโจทก์ได้แต่งงานกับนางไล้บุตรีจำเลยที่ 1 ๆ ได้ยกเรือนหอพร้อมกับเรือนครัวให้โจทก์ 1 หลังต่อมาจำเลยทั้งสามได้รื้อเรือนครัวพิพาทและนอกชานของโจทก์ไปจึงขอให้ศาลบังคับให้จำเลยปลูกเรือนครัวพิพาทพร้อมทั้งนอกชานให้โจทก์ตามเดิม ถ้าไม่สามารถปลูกได้ก็ให้ใช้ราคาเป็นเงิน 4,000 บาท
จำเลยทั้ง 3 ให้การและเพิ่มเติมคำให้การต่อสู้เป็นใจความสำคัญว่า จำเลยที่ 1 ไม่ได้ยกเรือนพิพาทให้โจทก์ จำเลยที่ 1 เป็นผู้ซ่อมแซมเรือนพิพาทเอง คดีโจทก์ขาดอายุความ 1 ปี ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1374,1375 ตามฎีกาที่ 282/2490 ถ้าจำเลยทำละเมิดโจทก์ก็ทราบเกิน 1 ปีแล้วคดีโจทก์ขาดอายุความ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยทั้ง 3 ปลูกเรือนครัวพร้อมทั้งนอกชานให้แก่โจทก์ตามเดิม ถ้าไม่สามารถปลูกให้ได้ตามเดิมก็ให้จำเลยใช้ราคาแก่โจทก์เป็นเงิน 4,000 บาท
จำเลยทั้ง 3 อุทธรณ์ว่าคดีโจทก์ขาดอายุความ 1 ปี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 และ มาตรา 448 ฯลฯ
ศาลอุทธรณ์ฟังตามศาลชั้นต้น แต่ที่โจทก์ขอให้บังคับจำเลยปลูกเรือนครัวพร้อมทั้งนอกชานตามเดิมนั้นเห็นว่าขาดอายุความฐานละเมิดแล้ว พิพากษาแก้คำพิพากษาศาลชั้นต้นเป็นว่าให้จำเลยคืนเรือนครัวและนอกชานราคา 4,000 บาทแก่โจทก์ ฯลฯ นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
จำเลยทั้งสามฎีกาต่อมา
ศาลฎีกาฟังว่าเรือนพิพาทจำเลยที่ 1 ยกให้โจทก์แทนเงินค่าเรือนหอ ส่วนปัญหาว่าโจทก์ฟ้องคดีนี้เกิน 1 ปีนับแต่โจทก์รู้ว่าจำเลยทำละเมิดคดีโจทก์ขาดอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 448 นั้นเห็นว่า มาตรา 448 เป็นบทบัญญัติให้ผู้เสียหายฟ้องเรียกค่าเสียหายอันเกิดแต่มูลละเมิดเท่านั้น หาได้กินความถึงการฟ้องเรียกเอาตัวทรัพย์หรือราคาทรัพย์ที่ผู้ทำละเมิดยึดถือครอบครองของเขาไว้ในฐานละเมิดไม่ เจ้าของมีสิทธิติดตามเอาทรัพย์สินของตนคืนได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1336พิพากษายืน ให้ยกฎีกาจำเลย
