แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ชื่อ SALWEENINDENTINGAGENCY เป็นชื่อที่ตัวโจทก์ขอจดทะเบียนต่อนายทะเบียนพาณิชย์. เพื่อใช้ในการประกอบพาณิชยกิจ. และนายทะเบียนได้จดทะเบียนให้แล้ว. โจทก์จึงเป็นเจ้าของชื่อนั้นโดยชอบ. เมื่อเช็คที่พิพาทระบุชื่อโจทก์ โจทก์จึงเป็นผู้ทรงโดยชอบ. ก.เป็นแต่ผู้ทำการแทนร้านและเซ็นสัญญาในนามของร้าน. ไม่ใช่ผู้มีชื่อที่ระบุในเช็ค. ก.จึงไม่ใช่ผู้ทรง. เมื่อโจทก์ได้รับความเสียหายจากการกระทำของธนาคารจำเลย จึงมีอำนาจฟ้อง.
เช็คพิพาทระบุชื่อ SALWEENINDENTINGAGENCY ซึ่งเป็นชื่อโจทก์.จดทะเบียนต่อนายทะเบียนพาณิชย์แล้วเป็นผู้ถือและขีดคร่อม. พร้อมทั้งเขียนคำสั่งว่า ACCOUNTPAYEEONLY คือเป็นทำนองห้ามเปลี่ยนมือ. ปรากฏว่าโจทก์ถอน ก.จากการเป็นตัวแทนเสียแล้ว. ก.ไม่มีอำนาจนำเช็คพิพาทเข้าบัญชีของตนได้. ถึงแม้ว่าธนาคารจำเลยเป็นบุคคลภายนอกผู้สุจริตไม่ทราบเรื่องการบอกเลิกการเป็นตัวแทน. แต่การที่ธนาคารจำเลยนำเช็คเข้าบัญชีของก.. เท่ากับเป็นการนำเช็คของโจทก์ไปเข้าบัญชีส่วนตัวของ ก. โดยเชื่อว่าเป็นตัวแทนของโจทก์. ซึ่งเห็นได้ว่าเป็นทางให้เกิดความเสียหายแก่โจทก์ได้. เป็นทางปฏิบัติที่ธนาคารทั้งหลายไม่พึงกระทำ. ถือว่าธนาคารจำเลยประมาทเลินเล่อ. แม้ธนาคารจำเลยจะสุจริตจริง. แต่เมื่อ ก. ไม่มีสิทธิในเช็ค.ธนาคารจำเลยก็ต้องรับผิดต่อโจทก์ผู้เป็นเจ้าของอันแท้จริงแห่งเช็คนั้น. กรณีไม่เข้าตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1000.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของร้าน “แซลวิน อินเด็นติ้งเอเย่นซี” ร้านโจทก์มีรายได้ค่านายหน้าขายกระจกให้แก่บริษัทในต่างประเทศ 675 ปอนด์ 3 ชิลลิง 6 เพนนี บริษัทต่างประเทศส่งเงินนี้ให้ร้านโจทก์ผ่านธนาคารมอสโคว์ ธนาคารมอสโคว์ส่งมายังธนาคารเกษตร โจทก์ขอรับเงินจากธนาคารเกษตร ธนาคารเกษตรแจ้งว่าออกเช็คสั่งจ่ายเงินนี้โดยเช็คเลขที่ เอฟ.776566 ลงวันที่ 17ก.ย. 06 เป็นเงินไทย 38,981 บาท 23 สตางค์ ระบุชื่อร้านโจทก์เป็นผู้รับเงินและขีดคร่อมเช็คระบุกลางเส้นที่ขีดคร่อมว่า “ACCOUNTPAYEE ONLY” แต่เช็คฉบับนี้สาขาของจำเลยเรียกเก็บเงินจากธนาคารเกษตรเรียบร้อยแล้ว ความจริงโจทก์ไม่มีบัญชีเงินฝากกับธนาคารจำเลย การที่จำเลยสลักหลังและเรียกเงินตามเช็คจากธนาคารเกษตรจึงเป็นการฝ่าฝืนกฎหมายและธรรมเนียมประเพณีธนาคาร เป็นการละเมิดต่อโจทก์ ทำให้โจทก์เสียหาย ยังไม่ได้รับเงินตามเช็ค ขอให้จำเลยใช้เงินจำนวนดังกล่าวกับดอกเบี้ย จำเลยให้การว่า โจทก์ไม่ใช่เจ้าของเช็ค ไม่มีสิทธิในเช็คไม่มีอำนาจฟ้อง ฯลฯ ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยใช้เงินตามฟ้อง จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน จำเลยฎีกา ศาลฎีกาเห็นว่า ชื่อแซลวินอินเด็นติ้ง เอเย่นซี SALWEENINDENTING AGENCY เป็นชื่อที่ตัวโจทก์ได้ขอจดทะเบียนต่อนายทะเบียนพาณิชย์ เพื่อใช้ในการประกอบพาณิชยกิจและนายทะเบียนได้จดทะเบียนให้แล้ว โจทก์จึงเป็นเจ้าของชื่อนั้นโดยชอบ เมื่อเช็คที่พิพาทระบุชื่อ SALWEEN INDENTING AGENCY ซึ่งเป็นชื่อที่โจทก์เป็นเจ้าของ โจทก์จึงเป็นผู้ทรงโดยชอบ นายกุลาม เอ.ฮูเซ็น เป็นแต่ผู้ทำการแทนร้านและเซ็นสัญญาในนามของร้าน ไม่ใช่ผู้มีชื่อระบุไว้ในเช็ค นายกุลาม เอ.ฮูเซ็น จึงไม่ใช่ผู้ทรง เมื่อโจทก์ได้รับความเสียหายจากการกระทำของธนาคารจำเลย จึงมีอำนาจฟ้องธนาคารจำเลยได้ ปัญหามีว่า จำเลยจะต้องรับผิดต่อโจทก์หรือไม่ ศาลฎีกาเห็นว่า เช็คที่พิพาทหมาย จ.14 ระบุชื่อ SALWEENINDENTING AGENCY เป็นผู้ถือและขีดคร่อม พร้อมทั้งเขียนคำสั่งว่าACCOUNT PAYEE ONLY คือเป็นทำนองห้ามเปลี่ยนมือ แต่การที่ธนาคารจำเลยกลับนำเอาเช็คที่พิพาทไปเข้าบัญชีของนายกุลาม เอ.ฮูเซ็นมีบัญชีเงินฝากกับธนาคารจำเลย และธนาคารจำเลยเชื่อตามหนังสือมอบอำนาจที่นายกุลาม เอ.ฮูเซ็น นำมาแสดงว่านายกุลาม เอ.ฮูเซ็นเป็นตัวแทนของโจทก์ แต่โจทก์ก็นำสืบได้ว่าในระหว่างที่ธนาคารจำเลยเรียกเก็บเงินตามเช็คที่พิพาท โจทก์ได้ถอนการมอบอำนาจเสียแล้วฉะนั้น ในขณะนั้นนายกุลาม เอ.ฮูเซ็น จึงไม่ใช่ตัวแทนของโจทก์ไม่มีอำนาจนำเช็คที่พิพาทเข้าบัญชีของตนได้ถึงแม้ว่าธนาคารจำเลยจะเป็นบุคคลภายนอกผู้สุจริตไม่ทราบเรื่องการบอกเลิกการเป็นตัวแทนของนายกุลาม เอ.ฮูเซ็น แต่การที่ธนาคารจำเลยปฏิบัติเช่นนั้น เท่ากับเป็นการนำเช็คของโจทก์ไปเข้าบัญชีส่วนตัวของนายกุลาม เอ.ฮูเซ็น ซึ่งเห็นได้ว่าอาจเป็นทางให้เกิดความเสียหายแก่โจทก์ได้ เป็นทางปฏิบัติที่ธนาคารทั้งหลายไม่พึงกระทำ ดังที่ปรากฏตามคำเบิกความของนายเฉลิม ยงบุญเกิด ผู้อำนวยการฝ่ายบัญชีธนาคารแห่งประเทศไทยพยานโจทก์ว่า แม้จะมีใบมอบอำนาจปรากฏชัดว่าให้ผู้รับมอบอำนาจนำเช็คเข้าบัญชีของผู้รับมอบอำนาจได้ กรณีตามเช็คจ.14 นี้ ผู้รับมอบอำนาจก็จะนำเช็ค จ.14 เข้าบัญชีของตนไม่ได้เพราะฉะนั้น การที่ธนาคารจำเลยนำเช็คซึ่งระบุชื่อโจทก์เป็นผู้ถือและขีดคร่อมทั่วไปพร้อมทั้งเขียนเป็นคำสั่งว่า “ACCOUNT PAYEEONLY” ไปเข้าบัญชีของผู้อื่น โดยเชื่อว่าเป็นตัวแทนโจทก์ ย่อมถือได้ว่าธนาคารจำเลยประมาทเลินเล่อ แม้ธนาคารจำเลยจะสุจริตจริงแต่เมื่อปรากฏว่านายกุลาม เอ.ฮูเซ็น ไม่มีสิทธิในเช็คนั้นธนาคารจำเลยก็ต้องรับผิดต่อโจทก์ผู้เป็นเจ้าของอันแท้จริงแห่งเช็คนั้น กรณีไม่เข้าตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1000 พิพากษายืน.
