แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
ผู้ร้องเป็นผู้สอบไล่ผ่านครบถ้วนทุกวิชาตามหลักสูตรปริญญาตรีรัฐศาสตรบัณฑิตและผ่านการอนุมัติของสภาวิชาการของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชแล้วเพียงแต่รอการอนุมัติจากสภามหาวิทยาลัยเท่านั้น ซึ่งทางมหาวิทยาลัยดังกล่าวได้ชี้แจงผลการตรวจสอบคุณวุฒิการศึกษาว่า เมื่อสภามหาวิทยาลัยอนุมัติแล้ว ผู้ร้องจะสำเร็จการศึกษาตั้งแต่วันที่ 29 เมษายน 2545 และตามประกาศของมหาวิทยาลัยที่ออกตามข้อบังคับมหาวิทยาลัยก็ระบุว่า นักศึกษาที่สอบไล่ได้ชุดวิชาต่าง ๆ ครบถ้วน… มหาวิทยาลัยจะดำเนินการขออนุมัติปริญญา.. โดยถือวันถัดจากวันสิ้นสุดการสอบไล่ครั้งสุดท้ายเป็นวันสำเร็จการศึกษา ซึ่งก็คือวันที่ 29 เมษายน 2545 นั่นเอง ดังนั้น ผู้ร้องจึงเป็นผู้สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีตั้งแต่วันดังกล่าวอันเป็นวันถัดจากวันสิ้นสุดการสอบไล่ครั้งสุดท้ายโดยไม่จำต้องอาศัยผลของการอนุมัติปริญญาของสภามหาวิทยาลัยอีกต่อไปเมื่อมีพระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภาในวันที่ 4 สิงหาคม 2545 โดยคณะกรรมการเลือกตั้งได้ประกาศการสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภาระหว่างวันที่ 8กรกฎาคม 2545 ถึงวันที่ 12 กรกฎาคม 2545 และผู้ร้องไปยื่นใบสมัครรับเลือกตั้งในวันแรก ผู้ร้องจึงเป็นผู้มีคุณสมบัติสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่าในขณะยื่นใบสมัครตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา 125(3) ผู้คัดค้านต้องรับสมัครผู้ร้องและประกาศให้ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งตามกฎหมาย
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องเป็นผู้มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้งตามกฎหมายและได้สมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาประจำเขตเลือกตั้งจังหวัดนครศรีธรรมราช แต่ไม่มีชื่อผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งในประกาศของผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำเขตเลือกตั้งโดยแจ้งว่าหลักฐานการสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาของผู้ร้องยังไม่ผ่านการอนุมัติจากสภามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช คำวินิจฉัยดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมาย ผู้ร้องสำเร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชในระดับปริญญาตรีตั้งแต่วันที่ 29 เมษายน2545 ผู้ร้องมีคุณสมบัติครบถ้วน ขอให้ศาลฎีกามีคำสั่งให้ผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำเขตรับสมัครผู้ร้องและประกาศให้ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้ง
ผู้คัดค้านยื่นคำคัดค้านว่า เอกสารที่ผู้ร้องนำไปสมัครนั้น สภามหาวิทยาลัยยังไม่ได้อนุมัติปริญญาให้แก่ผู้ร้องถือไม่ได้ว่าผู้ร้องสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่า ผู้ร้องจึงไม่มีคุณสมบัติเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาแม้สภามหาวิทยาลัยจะอนุมัติปริญญาให้ผู้ร้องแต่เป็นการอนุมัติหลังจากวันที่ผู้ร้องยื่นใบสมัครแล้ว ขอให้ยกคำร้อง
ในวันนัดไต่สวน เอกสารที่คู่ความส่งข้อเท็จจริงฟังได้ว่าสภามหาวิทยาลัยอนุมัติปริญญาให้ผู้ร้องหลังจากวันที่ผู้ร้องยื่นใบสมัครรับเลือกตั้ง แต่มีประกาศมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เรื่อง การกำหนดวันสำเร็จการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาฯ ตามเอกสารที่ผู้ร้องอ้างส่งหมาย ร.2
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า ในวันยื่นใบสมัครรับเลือกตั้งผู้ร้องเป็นผู้สอบไล่ผ่านครบถ้วนทุกชุดวิชาตามหลักสูตรปริญญาตรีรัฐศาสตรบัณฑิตในภาคการศึกษาที่ 2 ปีการศึกษา 2545 แล้ว ตั้งแต่วันที่ 29 เมษายน 2545 ตามหนังสือรับรองการสำเร็จการศึกษาของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชท้ายคำร้องซึ่งการสำเร็จการศึกษาของผู้ร้องดังกล่าวได้ผ่านการอนุมัติของสภาวิชาการของมหาวิทยาลัยแล้ว และอยู่ระหว่างรอการอนุมัติจากสภามหาวิทยาลัย ตามหนังสือชี้แจงผลการตรวจสอบคุณวุฒิการศึกษาของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชท้ายคำร้อง มีปัญหาต้องวินิจฉัยว่าในขณะยื่นใบสมัครผู้ร้องเป็นผู้มีคุณสมบัติสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่าหรือไม่ เห็นว่า เมื่อผู้ร้องเป็นผู้สอบไล่ผ่านครบถ้วนทุกชุดวิชาตามหลักสูตรปริญญาตรีรัฐศาสตรบัณฑิต และผ่านการอนุมัติของสภาวิชาการของมหาวิทยาลัยแล้วเพียงแต่รอการอนุมัติจากสภามหาวิทยาลัยเท่านั้น ซึ่งกรณีนี้ทางมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชได้ชี้แจงในหนังสือเรื่อง ผลการตรวจสอบคุณวุฒิการศึกษาว่า เมื่อสภามหาวิทยาลัยอนุมัติแล้ว ผู้ร้องจะสำเร็จการศึกษาตั้งแต่วันที่ 29 เมษายน 2545ตามเอกสารท้ายคำร้องและท้ายคำคัดค้าน และตามประกาศมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชเอกสารหมาย ร.2 ซึ่งออกตามความในข้อ 22 แห่งข้อบังคับมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ว่าด้วยการศึกษาขั้นปริญญาตรี พ.ศ. 2523 ข้อ 1 ระบุว่า “นักศึกษาที่สอบไล่ได้ชุดวิชาต่าง ๆ ครบถ้วนตามที่กำหนดไว้ในหลักสูตร มหาวิทยาลัยจะดำเนินการขออนุมัติปริญญาหรือประกาศนียบัตรโดยถือวันถัดจากวันสิ้นสุดการสอบไล่ครั้งสุดท้ายเป็นวันสำเร็จการศึกษา” ซึ่งก็คือวันที่ 29 เมษายน 2545 ดังนั้น จึงต้องถือว่าผู้ร้องเป็นผู้สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่าตั้งแต่วันที่ 29 เมษายน 2545 โดยไม่จำเป็นต้องอาศัยผลของเอกสารหมาย ร.1 ต่อไป เมื่อมีพระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภาในวันที่ 4 สิงหาคม 2545 โดยคณะกรรมการการเลือกตั้งได้ประกาศการสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภาระหว่างวันที่ 8 กรกฎาคม 2545 ถึงวันที่12 กรกฎาคม 2545 และผู้ร้องไปยื่นใบสมัครรับเลือกตั้งในวันที่ 8 กรกฎาคม 2545ผู้ร้องจึงเป็นผู้มีคุณสมบัติสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่าในขณะยื่นใบสมัครตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา 125(3) ที่ผู้คัดค้านไม่รับสมัครผู้ร้องและไม่ประกาศให้ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้ง ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย คำร้องของผู้ร้องฟังขึ้น”
จึงมีคำสั่งให้ผู้คัดค้านรับสมัครผู้ร้อง และประกาศให้ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งตามกฎหมาย
