แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
โจทก์จำเลยถือกรรมสิทธิ์ที่ดินแปลงพิพาทร่วมกัน โจทก์ย่อมมีสิทธิเรียกให้แบ่งแยกที่ดินแปลงพิพาทได้ เว้นแต่ในเวลาที่ไม่เป็นโอกาสอันควร ในการที่โจทก์จะให้เช่าที่ดินแปลงพิพาทถือได้ว่าเป็นโอกาสอันควรที่โจทก์จะขอแบ่งแยก ส่วนการที่เจ้าของกรรมสิทธิ์รวมคนเดิมร้องขอที่ดินคืนจากโจทก์ ก็เป็นเรื่องระหว่างเจ้าของเดิมกับโจทก์เท่านั้น ไม่กระทบกระเทือนถึงจำเลย จำเลยจะอ้างว่าไม่เป็นโอกาสอันควรหาได้ไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์จำเลยถือกรรมสิทธิ์ร่วมกันในที่ดินโฉนดเลขที่ 50414 โจทก์ได้ติดต่อจำเลยขอแบ่งแยกกรรมสิทธิ์ แต่จำเลยบ่ายเบี่ยง ขอให้บังคับจำเลยดำเนินการแบ่งแยกที่ดินตามโฉนดดังกล่าว จำเลยให้การว่า ยังไม่อยู่ในเวลาอันควรที่จะแบ่งแยกโจทก์ไม่มีสิทธิที่จะเรียกให้แบ่งที่ดินแปลงพิพาท ศาลชั้นต้นงดสืบพยานพิพากษาให้โจทก์จำเลยแบ่งทรัพย์พิพาทระหว่างกันเองก่อนเมื่อไม่สามารถแบ่งได้ให้ประมูลระหว่างกันเอง ถ้าไม่ตกลงให้นำทรัพย์พิพาทออกขายทอดตลาดได้เงินสุทธิเท่าใดแบ่งกันคนละครึ่งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1364 จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ประเด็นวินิจฉัยตามฎีกาของจำเลยมีว่าโจทก์ฟ้องเรียกให้แบ่งที่ดินแปลงพิพาทในเวลาที่ไม่เป็นโอกาสอันควรหรือไม่ จำเลยฎีกาว่าที่ดินแปลงพิพาทมิได้มีการแบ่งแยกกันครอบครองเป็นส่วนสัด โจทก์มิได้ทำความตกลงกับจำเลยในการให้เช่าที่ดินดังกล่าว เป็นการไม่ชอบ โจทก์จึงจะอ้างโอกาสอันควรที่จะขอแบ่งแยกที่ดินแปลงพิพาทไม่ได้ และต่อมาก็มิได้มีการให้เช่าที่ดินแปลงพิพาทจึงไม่เป็นโอกาสอันควรที่จะแบ่งแยกที่ดินแปลงพิพาทนั้นศาลฎีกาเห็นว่า ในการที่จะให้เช่าที่ดินแปลงพิพาทถือได้ว่าเป็นโอกาสอันควรที่โจทก์จะขอให้แบ่งแยกที่ดินแปลงพิพาท และแม้ต่อมามิได้มีการให้เช่าที่ดินแปลงพิพาท เนื่องจากมูลนิธิช่วยคนปัญญาอ่อนมีปัญหาขัดข้องบางประการ ปรากฏรายละเอียดตามหนังสือเอกสารท้ายคำให้การหมายเลข 5 นั้น ก็เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นหลังจากโจทก์ฟ้องคดีนี้แล้ว และอย่างไรก็ตามโจทก์ย่อมมีสิทธิเรียกให้แบ่งแยกที่ดินแปลงพิพาทได้ เว้นแต่ในเวลาที่ไม่เป็นโอกาสอันควร ข้อนี้จำเลยอ้างว่าเนื่องจากเจ้าของกรรมสิทธิ์รวมคนเดิมในที่ดินแปลงพิพาทกำลังร้องขอที่ดินคืนอยู่ก็เป็นเรื่องระหว่างเจ้าของเดิมกับโจทก์เท่านั้น ไม่กระทบกระเทือนถึงจำเลยในฐานะเจ้าของกรรมสิทธิ์รวม ดังนั้น จำเลยจะอ้างว่าไม่เป็นโอกาสอันควรหาได้ไม่เช่นนี้ โจทก์จึงมีสิทธิเรียกให้แบ่งแยกที่ดินแปลงพิพาทได้ ที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษาต้องกันมาให้แบ่งแยกที่ดินแปลงพิพาทนั้นเป็นการชอบแล้ว ฎีกาของจำเลยฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
