แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
จำเลยทั้งสามตกลงทำการชั่งเศษทองแดงที่จำเลยทั้งสามตกลงซื้อจากโจทก์ร่วมรวม 13 ครั้ง ต่างวันเวลากันด้วยเครื่องชั่งที่ผิดอัตราซึ่งถูกแก้ไขโดยเจตนาลดเครื่องชั่งทำให้ได้เศษทองแดงเกินไป เป็นการกระทำความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 270และพระราชบัญญัติมาตราชั่ง ตวง วัด พ.ศ. 2466 มาตรา 31หลายกรรมต่างกัน รวม 13 ครั้ง แต่การกระทำความผิดของจำเลยทั้งสามแต่ละครั้งนั้น จำเลยทั้งสามมีและใช้เครื่องชั่งในวันเวลาเดียวกัน เท่ากับจำเลยทั้งสามมีเจตนาเดียวกันเป็นกระทำกรรมเดียวผิดต่อกฎหมายหลายบท ต้องลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 270 ซึ่งเป็นบทกฎหมายที่มีโทษหนักที่สุด ตามมาตรา 90
ย่อยาว
คดีทั้งสองสำนวนนี้เดิมศาลชั้นต้นพิจารณาพิพากษารวมกับคดีอาญาหมายเลขแดงที่ 4342/2531, 4343/2531 และ 4345/2531ของศาลชั้นต้นซึ่งโจทก์ขอให้ลงโทษจำเลยทั้งสามในความผิดฐานฉ้อโกงตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 341 และให้จำเลยทั้งสามคืนเศษทองแดงจำนวน 46,495.63 กิโลกรัม หรือใช้ราคา 1,368,800 บาทแก่ผู้เสียหาย แต่คดีดังกล่าวยุติแล้วเนื่องจากผู้เสียหายซึ่งเข้าเป็นโจทก์ร่วมขอถอนคำร้องทุกข์และถอนฟ้องในชั้นอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งจำหน่ายคดีออกจากสารบบความเฉพาะความผิดฐานฉ้อโกงคงขึ้นมาสู่การพิจารณาของศาลฎีกาเฉพาะคดีทั้งสองสำนวนนี้
คดีทั้งสองสำนวนนี้โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 3 ได้แก้ไขเปลี่ยนแปลงเครื่องชั่งชนิดที่ 4 พิกัดกำลัง 500 กิโลกรัม โดยเจตนาลดเครื่องชั่งดังกล่าวให้เป็นเครื่องชั่งที่ผิดอัตรา และไม่ถูกต้องตามความประสงค์ทุกประการของพระราชบัญญัติมาตราชั่ง ตวง วัดพ.ศ. 2466 และจำเลยทั้งสามร่วมกันมีเครื่องชั่งชนิดที่ 4 พิกัดกำลัง 500 กิโลกรัม ดังกล่าวไว้ในความครอบครองของจำเลยทั้งสาม ทั้งนี้โดยจำเลยทั้งสามมีเครื่องชั่งดังกล่าวไว้เพื่อใช้ในกิจการต่อเนื่องกับผู้อื่นหรือในพาณิชยกิจของจำเลยทั้งสาม และจำเลยทั้งสามร่วมกันใช้เครื่องชั่งดังกล่าวนั้นทำการชั่งเศษทองแดงที่จำเลยทั้งสามตกลงซื้อกับบริษัทสยามอีเลคตริก อินดัสตรีส์ จำกัดผู้เสียหายเมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม 2528 วันที่ 11 พฤษภาคม 2528วันที่ 13 พฤษภาคม 2528 วันที่ 14 พฤษภาคม 2528 วันที่ 15พฤษภาคม 2528 วันที่ 18 พฤษภาคม 2528 วันที่ 20 พฤษภาคม 2528วันที่ 23 พฤษภาคม 2528 วันที่ 24 พฤษภาคม 2528 วันที่ 1มิถุนายน 2528 วันที่ 6 มิถุนายน 2528 วันที่ 7 มิถุนายน 2528และวันที่ 11 มิถุนายน 2528 รวม 13 ครั้ง รวมน้ำหนักเศษทองแดงที่ชั่งได้ 43,931.10 กิโลกรัม เมื่อนำมาชั่งกับเครื่องชั่งมาตรฐานได้น้ำหนักรวม 91,278.73 กิโลกรัม โดยการใช้เครื่องชั่งดังกล่าวทำให้จำเลยทั้งสามได้เปรียบผู้เสียหายได้เศษทองแดงส่วนที่เกินไปรวม47,347.63 กิโลกรัม ทั้งนี้โดยจำเลยทั้งสามใช้เครื่องชั่งดังกล่าวโดยรู้อยู่แล้วว่าเครื่องชั่งนั้นเป็นเครื่องชั่งที่ผิดอัตรา และถูกแก้ไขเปลี่ยนแปลงโดยเจตนาลดเครื่องชั่งที่ได้ทำการให้คำรับรองและมีเครื่องหมายของสำนักงานกลาง ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา270, 83, 90, 91, 32, 33 พระราชบัญญัติมาตราชั่ง ตวง วัดพ.ศ. 2466 มาตรา 31, 32 และริบของกลาง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยทั้งสามมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 270, 341, 80, 83 พระราชบัญญัติมาตราชั่ง ตวง วัด พ.ศ. 2466 มาตรา 31 การที่จำเลยทั้งสามร่วมกันใช้อุบายหลอกลวงโจทก์ร่วมโดยใช้เครื่องชั่งที่ไม่ถูกต้องตามความประสงค์ของกฎหมายชั่งเอาเศษทองแดงเกินไปอันเป็นความผิดฐานฉ้อโกงและใช้เครื่องชั่งในการค้าเป็นกรรมเดียวผิดต่อกฎหมายหลายบทลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 341 ซึ่งเป็นกฎหมายบทที่มีโทษหนักที่สุด ตามมาตรา 90 การที่จำเลยทั้งสามใช้อุบายหลอกลวงโจทก์ร่วมแต่ละครั้งเป็นความผิดสำเร็จซึ่งแยกออกจากกัน จึงเป็นความผิดหลายกระทงต้องลงโทษทุกกรรมเป็นกระทงความผิดไปส่วนความผิดฐานมีเครื่องชั่งผิดอัตราเพื่อเอาเปรียบในการค้าตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 270 เป็นความผิดอีกกระทงหนึ่งต่างหากฐานร่วมกันฉ้อโกงลงโทษจำคุกกระทงละ 6 เดือน รวม 12 กระทงจำคุกคนละ 72 เดือนฐานพยายามฉ้อโกง ลงโทษจำคุกคนละ 4 เดือนฐานมีเครื่องชั่งที่ผิดอัตราเพื่อเอาเปรียบในการค้า จำคุกคนละ6 เดือน รวมจำคุกคนละ 82 เดือน ให้จำเลยทั้งสามร่วมกันคืนเศษทองแดงจำนวน 46 ตัน 495.63 กิโลกรัม หรือใช้ราคา 1,368,800 บาท แก่โจทก์ร่วม ริบเครื่องชั่งและตุ้มเคาน์เตอร์พลอยส์ ของกลางข้อหาอื่นนอกจากนี้ให้ยกจำเลยที่ 1 ที่ 2 ที่ 3 อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่า จำเลยทั้งสามมีความผิดฐานมีเครื่องชั่งผิดอัตราเพื่อเอาเปรียบในการค้าลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 270จำคุกคนละ 3 เดือน และมีความผิดฐานใช้เครื่องชั่งผิดอัตราเพื่อเอาเปรียบในการค้า ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 270 และเป็นเครื่องชั่งซึ่งไม่ถูกต้องตามความประสงค์ทุกประการของพระราชบัญญัติ มาตราชั่ง ตวง วัด พ.ศ. 2466 มาตรา 31 เป็นกรรมเดียวผิดต่อกฎหมายหลายบทลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 270 ซึ่งเป็นกฎหมายบทที่มีโทษหนักที่สุดตามมาตรา 90จำคุกกระทงละ 3 เดือน รวม 13 กระทง จำคุกคนละ 39 เดือนรวมจำคุกคนละ 42 เดือน ริบเครื่องชั่งและตุ้มเคาน์เตอร์พลอยส์ของกลาง นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น จำเลยที่ 1 ที่ 2 และที่ 3 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ที่จำเลยที่ 1 ที่ 2 ฎีกาว่า การกระทำความผิดของจำเลยทั้งสามมีเจตนาอันเดียวกันจึงเป็นการกระทำความผิดกระทงเดียว และเป็นกรรมเดียวนั้น เห็นว่า จำเลยทั้งสามตกลงทำการชั่งเศษทองแดงที่จำเลยทั้งสามตกลงซื้อจากโจทก์ร่วมรวม13 ครั้ง ต่างวันเวลากัน เป็นการกระทำหลายกรรมต่างกัน รวม 13ครั้ง คำพิพากษาฎีกาที่จำเลยที่ 1 ที่ 2 อ้างมาในฎีกานั้นข้อเท็จจริงไม่ตรงกับคดีนี้ แต่การกระทำความผิดของจำเลยทั้งสามแต่ละครั้งนั้นจำเลยทั้งสามมีและใช้เครื่องชั่งในวันเวลาเดียวกันเท่ากับจำเลยทั้งสามมีเจตนาเดียวกัน เป็นกระทำกรรมเดียวผิดต่อกฎหมายหลายบทต้องลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 270 ซึ่งเป็นบทกฎหมายที่มีโทษหนักที่สุดตามมาตรา 90 ที่ศาลอุทธรณ์พิพากษาลงโทษจำเลยทั้งสามฐานมีเครื่องชั่งผิดอัตราเพื่อเอาเปรียบในการค้าลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 270 จำคุกคนละ 3 เดือน อีกกระทงหนึ่งนั้น ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย การกระทำของจำเลยทั้งสามเป็นความผิดเพียง 13 กระทงอนึ่งที่ศาลอุทธรณ์ยังคงพิพากษาให้จำเลยทั้งสามร่วมกันคืนเศษทองแดงจำนวน 46 ตัน 495.63 กิโลกรัม หรือใช้ราคา 1,368,800 บาท แก่โจทก์ร่วมนั้น เห็นว่า คดีทั้งสองสำนวนนี้โจทก์และโจทก์ร่วมมิได้ฟ้องขอให้จำเลยทั้งสามร่วมกันคืนหรือใช้ราคาทรัพย์ดังกล่าว จึงต้องห้ามมิให้พิพากษาหรือสั่งเกินคำขอหรือที่มิได้กล่าวในฟ้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา192 วรรคแรก สมควรแก้ไขให้ถูกต้องเสียด้วย”
พิพากษาแก้เป็นว่า จำเลยทั้งสามมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 270 พระราชบัญญัติมาตราชั่ง ตวง วัด พ.ศ. 2466 มาตรา 31 เป็นกรรมเดียวผิดกฎหมายหลายบท ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 270 ฐานใช้เครื่องชั่งผิดอัตรา อันเป็นบทกฎหมายที่มีโทษหนักที่สุด ตามมาตรา 90 และจำเลยทั้งสามกระทำความผิด 13 ครั้งเป็นการกระทำหลายกรรมต่างกันลงโทษทุกกรรมเป็นกระทงความผิดไป รวม 13 กระทง ให้จำคุกกระทงละ 3 เดือน รวมจำคุกคนละ39 เดือน ไม่บังคับให้จำเลยทั้งสามร่วมกันคืนเศษทองแดงจำนวน 46 ตัน 495.63 กิโลกรัม หรือใช้ราคา 1,368,800 บาท แก่โจทก์ร่วม นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
