แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ประกาศประกวดราคามีทั้งสัญญาว่าโจทก์มีสิทธิที่จะเลือกทำสัญญากับผู้เข้าประกวดราคารายใดก็ได้ โดยไม่จำต้องทำสัญญากับผู้ประกวดราคาที่เสนอราคาสูงสุด หรือไม่เลือกผู้ประกวดราคารายใดเลยก็ได้ ดังนี้ประกาศประกวดราคาเป็นเพียงคำเชื้อเชิญให้ทำคำเสนอเท่านั้น หนังสือประกวดราคาของโจทก์จึงเป็นคำเสนอของโจทก์ที่ประสงค์จะเข้าทำสัญญาเช่าซื้อที่ดินพิพาทกับจำเลยเท่านั้น การที่จำเลยมีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบว่าโจทก์เป็นผู้มีสิทธิเช่าซื้อที่ดินพิพาทได้ โดยโจทก์ต้องนำหลักฐานแสดงการตกลงระหว่างโจทก์กับผู้อยู่อาศัยในที่ดินพิพาทที่ว่าจะขนย้ายทรัพย์สินออกจากที่ดินโดยไม่เรียกร้องใด ๆ จากจำเลยมาแสดงภายใน 30วัน หนังสือของจำเลยดังกล่าวเป็นคำสนองอันมีข้อความเพิ่มเติมมีข้อจำกัดหรือมีข้อแก้ไขอย่างอื่นประกอบด้วย ถือว่าเป็นคำบอกปัดไม่รับคำเสนอบางส่วนของโจทก์ ทั้งเป็นคำเสนอขึ้นใหม่ด้วยในตัว ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 359 วรรคสองเมื่อโจทก์ไม่ได้ดำเนินการสนองตามคำเสนอของจำเลยภายในเวลาที่กำหนดไว้ สัญญาระหว่างโจทก์จำเลยจึงยังไม่เกิดขึ้น
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยได้ประกาศเสนอให้ประชาชนทั่วไปประกวดราคาใช้สิทธิเช่าซื้อที่ดินของจำเลย จำนวน 4 แปลง โจทก์เป็นผู้เสนอราคาได้สูงสุดในที่ดิน 2 แปลง จำเลยได้มีหนังสือแจ้งว่าโจทก์เป็นผู้มีสิทธิเช่าซื้อที่ดินได้และให้โจทก์เตรียมหลักฐานมาทำสัญญาเช่าซื้อภายใน 30 วัน เมื่อโจทก์ไปทำสัญญาภายในกำหนดเจ้าหน้าที่ของจำเลยแจ้งว่าต้องให้โจทก์นำหลักฐานการตกลงระหว่างผู้บุกรุกกับโจทก์ไปมอบให้แก่จำเลยก่อน จึงทำสัญญาเช่าซื้อไม่ได้ ขอให้บังคับจำเลยทำสัญญาเช่าซื้อที่ดินทั้ง 2 แปลงกับโจทก์หากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ถือเอาคำพิพากษาเป็นการแสดงเจตนาของจำเลย
จำเลยให้การว่า ประกาศประกวดราคาให้สิทธิเช่าซื้อที่ดินพิพาทเป็นเพียงคำชวนเชิญเท่านั้น มิได้เป็นคำเสนอ การเสนอราคาขอเช่าซื้อที่ดินทั้ง 2 แปลงของโจทก์จึงเป็นเพียงคำเสนอซึ่งขึ้นอยู่กับว่าจำเลยจะสนองตอบอย่างไร จำเลยได้มีหนังสือลงแจ้งให้โจทก์ทราบว่า จำเลยพิจารณาให้โจทก์เป็นผู้ได้สิทธิเช่าซื้อที่ดินทั้ง 2 แปลง แต่มีเงื่อนไขว่าโจทก์ต้องนำหลักฐานการตกลงระหว่างโจทก์กับผู้บุกรุกในที่ดินพิพาทที่แสดงว่าผู้บุกรุกยินยอมย้ายออกจากที่ดินพิพาทโดยไม่เรียกร้องค่าเสียหายใด ๆ มาแสดงภายในกำหนด 30 วันนับแต่วันที่ได้รับหนังสือ หากพ้นกำหนดแล้วจำเลยสงวนสิทธิที่จะดำเนินการตามที่เห็นสมควรหนังสือดังกล่าวของจำเลยจึงเป็นคำสนองและเป็นคำสนองอันมีข้อความเพิ่มเติมมีข้อจำกัดหรือมีข้อแก้ไขอย่างอื่นประกอบด้วย จึงถือว่าเป็นคำบอกปัดไม่รับทั้งเป็นคำเสนอขึ้นใหม่ด้วยในตัว เมื่อหนังสือดังกล่าวไปถึงโจทก์แล้ว โจทก์ไม่สามารถนำหลักฐานการตกลงระหว่างโจทก์กับผู้บุกรุกในที่ดินพิพาทตามเงื่อนไขของจำเลยมาแสดงได้ภายในกำหนดดังนั้นคำเสนอขึ้นใหม่ของจำเลยจึงสิ้นความผูกพัน จำเลยได้ออกประกาศยกเลิกการประกวดราคาครั้งนี้แล้ว จึงไม่จำต้องให้สิทธิโจทก์เป็นผู้เช่าซื้อที่ดินพิพาท ขอให้ยกฟ้อง
ชั้นชี้สองสถาน ศาลชั้นต้นได้กำหนดประเด็นข้อพิพาทเพียงประเด็นเดียวว่า โจทก์มีสิทธิจะบังคับให้จำเลยทำสัญญาเช่าซื้อกับโจทก์ได้หรือไม่เพียงใด และเห็นว่า คดีพอวินิจฉัยได้แล้วจึงให้งดสืบพยานโจทก์จำเลย
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตามประกาศประกวดราคาข้อ 11 ระบุว่าการเคหะแห่งชาติสงวนไว้ซึ่งสิทธิที่จะเลือกทำสัญญากับผู้เข้าประกวดราคารายใดก็ได้ โดยไม่จำต้องทำสัญญากับผู้ประกวดราคาที่เสนอราคาให้สูงสุด หรือไม่เลือกผู้ประกวดราคารายใดเลยก็ได้ มีความหมายว่า แม้มีผู้เข้าประกวดราคาได้แล้ว จำเลยก็มีสิทธิยกเลิกการประกวดราคาได้ เมื่อจำเลยไม่ต้องผูกพันทำสัญญาตามประกาศ ประกาศประกวดราคาดังกล่าวจึงไม่เป็นคำเสนอของจำเลยถือได้เพียงว่า เป็นคำเชื้อเชิญให้ทำคำเสนอเท่านั้น ส่วนหนังสือประกวดราคาของโจทก์นั้น นับได้ว่าเป็นคำเสนอของโจทก์ที่ประสงค์จะเข้าทำสัญญาเช่าซื้อที่ดินพิพาทกับจำเลยนั่นเอง ที่จำเลยมีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบว่า โจทก์เป็นผู้มีสิทธิเช่าซื้อที่ดินพิพาทได้นั้น แต่ก็มีเงื่อนไขว่าโจทก์ต้องนำหลักฐานแสดงการตกลงระหว่างโจทก์กับผู้อยู่อาศัยในที่ดินพิพาทที่ว่าจะขนย้ายออกจากที่ดินโดยไม่เรียกร้องใด ๆ จากจำเลยมาแสดงภายใน 30 วันนับแต่วันได้รับหนังสือ ดังนั้นหนังสือดังกล่าวของจำเลยจึงเป็นคำสนองอันมีข้อความเพิ่มเติม มีข้อจำกัดหรือมีข้อแก้ไขอย่างอื่นประกอบด้วย ซึ่งถือว่าเป็นคำบอกปัดไม่รับคำเสนอบางส่วนของโจทก์ทั้งเป็นคำเสนอขึ้นใหม่ด้วยในตัวตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 359 วรรคสอง เมื่อปรากฏว่าโจทก์ไม่ได้ดำเนินการสนองตามคำเสนอของจำเลยภายในระยะเวลาที่กำหนดไว้ สัญญาระหว่างโจทก์กับจำเลยจึงยังไม่เกิดขึ้น ดังนั้นที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษาต้องกันมาว่าโจทก์ไม่มีสิทธิบังคับให้จำเลยทำสัญญาเช่าซื้อที่ดินพิพาทจึงชอบแล้ว
พิพากษายืน
