แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การโอนขายหุ้นในห้างหุ้นส่วนสามัญ ซึ่งมีทรัพย์สินเป็นอสังหาริมทรัพย์นั้น ไม่ถือว่าเป็นการขายอสังหาริมทรัพย์ ทำหนังสือสัญญากันเองก็ใช้ได้ (+ฎีกาที่ 143/2476)
ผู้ใช้อำนาจปกครองทำนิติกรรมขายหุ้นของผู้เยาว์+ห้างหุ้นส่วนสามัญซึ่งมีทรัพย์เป็นอสังหาริมทรัพย์ได้โดยไม่ต้องรับอนุญาติจากศาล
สัญญาจะซื้อขายมีเงื่อนไขว่าจะต้องขออนุญาตต่อศาลเสียก่อนจึงจะขายได้ โดยคู่สัญญาเข้าใจผิดคิดว่าจะต้องขออนุญาตจากศาล เมื่อตามกฏหมายไม่ต้องขออนุญาตดังนี้ เงื่อนไขนี้ก็ไม่มีผล ผู้ซื้อมีสิทธิฟ้องบังคับให้ผู้ขายปฏิบัติตามสัญญาได้ทีเดียว
ย่อยาว
โจทก์และเด็กหญิงเฮียะ นางสาวกี จำเลยเป็นผู้รับมฤดกของหุ้นส่วนสามัญ ไม่จดทะเบียน เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์โรงสีไฟยี่ห้อฮั่วฮง ซึ่งเช่าที่ดินวัดปลูก การค้าตกต่ำไม่มีผลกำไร และจำเลยก็ไม่มีทุนจะเพิ่ม จึงตกลงร่วมกันบอกขาย จำเลยเสนอขายได้ราคม ๔๐๐๐ บาท แต่ขอให้โจทก์รับซื้อเป็นราคา ๔๖๐๐ บาท โจทก์ตกลงและได้ทำสัญญาจะซื้อขายกันไว้ จำเลยขายส่วนของจำเลยกึ่งหนึ่งแก่โจทก์เป็นเงิน ๒๓๐๐ บาท จำเลยรับการปลดหนี้ ๑๘๔๔ บาท ๒๘ สตางค์ เงินสด ๕๕ บาท ๗๒ สตางค์ รวม ๑๙๐๐ บาท อีก ๔๐๐ บาท จะชำระกันวันทำสัญญาซื้อขายที่อำเภอ จำเลยมอบโรงสีให้โจทก์ครอบครองแต่นั้นมา บัดนี้จำเลยไม่จัดการขายให้โจทก์ ๆ จึงขอให้บังคับจำเลยรับเงิน ๔๐๐ บาท และทำสัญญาโอนขายแก่โจทก์
จำเลยต่อสู้ว่าสัญญาที่โจทก์กล่าวนั้น นางท้อผู้ปกครองเป็นผู้ทำแทนจำเลยซึ่งเป็นเด็ก มีเงื่อนไขว่าจะต้องขออนุญาตศาลเสียก่อนจึงจะขายได้ จำเลยยังไม่ได้ขออนุญาตจากศาล ทั้งบัดนี้นางสาวก็บรรลุนิติภาวะแล้ว ได้เลิกสัญญาให้โจทก์ทราบแล้ว โจทก์ไม่มีอำนาจที่จะฟ้องได้
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า สัญญานี้มีเงื่อนไขว่าจะขออนุญาตจากศาลก่อน ผู้ใช้อำนาจปกครองจึงมีอำนาจทำได้ ไม่เป็นโมฆะ และเห็นว่า การขายรายนี้เป็นการขายหุ้นส่วนอันเกี่ยวแก่ที่ดิน หาเป็นการขายอสังหาริมทรัพย์ไม่ ตามนัยแห่งฎีกาที่ ๑๔๓/๒๔๗๕ จึงไม่ต้องขออนุญาตจากศาล แม้จะมีเงื่อนไขว่าต้องขออนุญาตจากศาล ซึ่งเป็นความเข้าใจผิดของคู่สัญญา เมื่อตามกฏหมายไม่ต้องขออนุญาตจากศาล เงื่อนไขนี้ก็ไม่มีผล โจทก์ฟ้องบังคับได้ จึงพิพากษษกลับให้จำเลยโอนขายหุ้นแก่โจทก์ตามสัญญา
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าการขายหุ้นเช่นนี้ไม่ถือว่าเป็นการขายอสังหาริมทรัพย์ คดีจึงไม่เข้าอยู่ใน ป.พ.พ.มาตรา ๑๕๔๖ โจทก์ย่อมมีอำนาจฟ้องบังคับตามสัญญาได้ จึงพิพากษายืน
