แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การที่จำเลยตกลงตัดฟันต้นไม้ซึ่งขึ้นอยู่รกและพื้นที่ไม่ราบเรียบ แล้วดำเนินการปลูกบ้านเพื่อเช่าอยู่อาศัย อันเห็นได้ชัดว่าเป็นไปเพื่อประโยชน์ของจำเลยฝ่ายเดียว ถือไม่ได้ว่าข้อตกลงดังกล่าวเป็น สัญญาต่างตอบแทนพิเศษยิ่งกว่าสัญญาธรรมดา และเมื่อสัญญา ดังกล่าวมิได้จดทะเบียนกับพนักงานเจ้าหน้าที่ จึงหามีผลผูกพันถึงโจทก์บุคคลภายนอกแต่ประการใดไม่
ย่อยาว
โจทก์ทั้ง 7 สำนวนฟ้องว่า โจทก์รับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินมาจากผู้มีชื่อซึ่งรับมรดกมาจากเจ้าของเดิม จำเลยแต่ละสำนวนเป็นผู้เช่าที่ดินส่วนหนึ่งปลูกบ้าน โจทก์ไม่ประสงค์จะให้จำเลยเช่าต่อไป จึงบอกเลิกสัญญา และขอให้ขับไล่
จำเลยแต่ละสำนวนให้การและฟ้องแย้งว่า ได้ตกลงกันด้วยวาจากับเจ้าของที่ดินเดิมว่าให้จำเลยตัดฟันต้นไม้และถมดินปรับพื้นที่ดินเอาเอง แต่มีเงื่อนไขว่าเมื่อจำเลยตัดต้นไม้และถมดินปลูกบ้านอยู่อาศัยเสร็จแล้วจะต้องไปจดทะเบียนสิทธิ โดยให้จำเลยเช่าอยู่อาศัยไปตลอดชีวิต และหากจะมีการซื้อขายที่ดินส่วนที่จำเลยปลูกบ้านอยู่อาศัย จะต้องให้โอกาสแก่จำเลยเป็นผู้ซื้อได้ก่อน ผู้รับโอนจึงต้องรับโอนมาทั้งสิทธิและหน้าที่ด้วยและการเช่านี้มิใช่เป็นการเช่ากันตามธรรมดา หากเป็นสัญญาต่างตอบแทนขอให้ยกฟ้อง และฟ้องแย้งให้โจทก์ไปจดทะเบียนให้จำเลยมีสิทธิเช่าที่ดินส่วนที่จำเลยปลูกบ้านอยู่อาศัยต่อไปจนตลอดชีวิต หรือมิฉะนั้นให้โจทก์ขายที่ดินด้วยวิธีผ่อนส่งในราคาประเมินของทางราชการและโอนโฉนดให้เป็นกรรมสิทธิ์แก่จำเลยเมื่อชำระเงินเสร็จ ฯลฯ
โจทก์ทุกสำนวนขาดนัดยื่นคำให้การแก้ฟ้องแย้ง
ชั้นชี้สองสถาน จำเลยทุกสำนวนรับว่าโจทก์ได้รับโอนที่ดินพิพาทมาเป็นกรรมสิทธิ์และจำเลยได้รับหนังสือบอกกล่าวเลิกการเช่าแล้ว
ศาลชั้นต้นงดสืบพยาน พิพากษาขับไล่จำเลยและบริวาร และให้ยกฟ้องแย้ง
จำเลยทุกสำนวนอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์สั่งรวมพิจารณาคดีทั้ง 7 สำนวน พิพากษายืน
จำเลยทุกสำนวนฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า แม้ข้อเท็จจริงจะฟังได้ดังที่จำเลยแต่ละสำนวนฟ้องแย้งก็ตาม การที่จำเลยตกลงตัดฟันต้นไม้ซึ่งขึ้นอยู่รกและพื้นที่ไม่ราบเรียบแล้วดำเนินการปลูกบ้านเพื่อเช่าอยู่อาศัย อันเห็นได้ชัดว่าเป็นไปเพื่อประโยชน์ของจำเลยฝ่ายเดียว ข้อตกลงดังกล่าวจึงถือไม่ได้ว่าเป็นสัญญาต่างตอบแทนพิเศษยิ่งกว่าสัญญาธรรมดา เทียบได้กับคำพิพากษาฎีกาที่ 783/2510 ระหว่างนางมณี ศิริวรสาร ในฐานะผู้จัดการมรดกพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต โจทก์ นางวันเพ็ญ ใบหยก จำเลย และเมื่อสัญญาดังกล่าวมิได้จดทะเบียนกับพนักงานเจ้าหน้าที่ จึงหามีผลผูกพันถึงโจทก์บุคคลภายนอกแต่ประการใดไม่
พิพากษายืน
