แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
พระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. 2512 มาตรา 5 มีคำจำกัดความคำว่าโรงงานไว้ให้หมายถึงอาคารสถานที่หรือยานพาหนะที่ใช้เครื่องจักรมีกำลังรวมตั้งแต่สองแรงม้า หรือกำลังเทียบเท่าตั้งแต่สองแรงม้าขึ้นไป ฯลฯ และมีคำจำกัดความคำว่าเครื่องจักรไว้ด้วยว่าหมายถึงสิ่งที่ประกอบด้วยชิ้นส่วนหลายชิ้นสำหรับใช้ก่อกำเนิดพลังงานฯลฯดังนั้น จึงถือได้ว่า โรงผลิตปูนขาวซึ่งใช้เตาหินปูนขนาดให้ความร้อนเท่ากับเครื่องจักรขนาด 368 แรงม้า โดยใช้ฟืนเป็นเชื้อเพลิง เป็นโรงงานที่ต้องขออนุญาตตามความหมายของพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. 2512 ด้วยเพราะใช้เตาซึ่งย่อมต้องประกอบด้วยชิ้นส่วนหลายชิ้น และใช้เชื้อเพลิงก่อให้เกิดพลังงานคือความร้อนขึ้นอันเป็นเครื่องจักรตามคำจำกัดความข้างต้น
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยตั้งโรงงานผลิตปูนขาวมีกำลังเทียบเท่าเครื่องจักรขนาด ๓๖๘ แรงม้า โดยไม่ได้รับอนุญาต ขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. ๒๕๑๒ มาตรา ๘, ๑๒, ๔๓, ๔๔ และให้จำเลยหยุดประกอบกิจการโรงงานจนกว่าจะได้รับอนุญาต
จำเลยให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยมีความผิดตามพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. ๒๕๑๒ มาตรา ๔๓, ๔๔ ให้ปรับตามมาตรา ๔๓ ๒,๐๐๐ บาทปรับตามมาตรา ๔๔ ๔,๐๐๐ บาท รวม ๖,๐๐๐ บาท การนำสืบของจำเลยเป็นประโยชน์ลดโทษให้หนึ่งในสามตามมาตรา ๗๘ คงเหลือปรับ ๔,๐๐๐ บาท ให้จำเลยหยุดประกอบกิจการโรงงานจนกว่าจะได้รับอนุญาต
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ข้อที่จำเลยฎีกาว่า โรงงานของจำเลยไม่ใช้เครื่องจักรและมีคนงานไม่เกิน ๗ คน จึงไม่ใช่โรงงานที่ต้องขออนุญาตตามพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. ๒๕๑๒ ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าจำเลยตั้งโรงงานผลิตปูนขาวโดยใช้เตาหินปูนเพื่อผลิตปูนขาวโดยไม่ได้รับอนุญาต ขนาดของเตาให้ความร้อนเท่ากับเครื่องจักรขนาด ๓๖๘ แรงม้าโดยใช้ฟืนเป็นเชื้อเพลิงตามมาตรา ๕ แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าวมีคำจำกัดความคำว่าโรงงานไว้ให้หมายความถึงอาคารสถานที่หรือยานพาหนะที่ใช้เครื่องจักรมีกำลังรวมตั้งแต่สองแรงม้าหรือกำลังเทียบเท่าตั้งแต่สองแรงม้าขึ้นไป ฯลฯ และมีคำจำกัดความคำว่าเครื่องจักรไว้ด้วยว่า หมายถึงสิ่งที่ประกอบด้วยชิ้นส่วนหลายชิ้นสำหรับใช้ก่อกำเนิดพลังงานเปลี่ยนหรือแปรสภาพพลังงานหรือส่งพลังงาน ฯลฯ ตามคำจำกัดความคำว่า โรงงาน และคำว่า เครื่องจักรดังกล่าวแล้วจึงถือได้ว่าโรงเตาเผาหินปูนของจำเลยเป็นโรงงานที่ต้องขออนุญาตตามความหมายของพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. ๒๕๑๒ ด้วย เพราะใช้เตาซึ่งย่อมต้องประกอบด้วยชิ้นส่วนหลายชิ้น และใช้เชื้อเพลิงก่อให้เกิดพลังงานคือความร้อนขึ้นอันเป็นเครื่องจักรตามคำจำกัดความข้างต้น
พิพากษายืน
